Bændablaðið - 12.12.2013, Blaðsíða 42

43Bændablaðið | Fimmtudagur 12. desember 2013
en áhugi þeirra á stuttrófukynjunum
virtist liggja mest í gegnum prjónana
sem þær munduðu í tíma og ótíma.
Það var raunar ekki séríslenskt
fyrirbrigði því að konur voru í
meirihluta þátttakenda og karlarnir,
ekki bara þeir íslensku, virtust fremur
vera hlutlaus viðhengi. Heimamenn
áttu náttúrulega vænan hóp. Svo var
þarna slæðingur úr ýmsum áttum,
myndarhjón frá Noregi og hjón frá
Ástralíu.
Fyrsti fyrirlesarinn var dr. Carol
Christiansen, en hún hefur gert
rannsóknir á sögu sauðfjárræktar
á Hjaltlandseyjum að ævistarfi
sínu með áherslu á ullarnýtingu og
breytingar á henni. Kom hún víða við,
mjög fróðlegt.
Næst kom June Hall frá Norður-
Englandi en hún hefur lengi
rannsakað hinn forna og heimsþekkta
sauðfjárstofn á St. Kilda, Soay, en
sú eyja er í Suðureyjaklasanum
(Hebrides) og fór í eyði árið 1930.
Þangað er talið að féð hafi komið
með bronsaldarfólki og hjarað þar við
þröngan kost og litla innblöndun síðan
og að sjálfsögðu þar með orðinn mjög
merkilegur stofn af stuttrófukyni.
Stofnverndarsjóður sjaldgæfra
búfjárkynja á Bretlandseyjum (Rare
Breeds Survival Trust) hefur umsjón
með Soay-fénu á St. Kilda. Féð er
smávaxið og grófgert, mest hyrnt og
botnótt, minnir nokkuð á forystufé.
Talið er að á aðaleynni séu um
2.000 kindur en afföll eru töluverð,
einkum því að féð gengur þarna
sjálfala. Finnst sumum sem þarna
stangist á stofnverndarsjónarmið og
velferðarsjónarmið.
Eftir kaffihlé talaði Deborah
Robson frá Bandaríkjunum og fjallaði
um ull sem einn nauðsynlega kubbinn
í sjálfbæra púslið. Megininntakið var
þetta:
1. vers: Ull er ekki alltaf eins.
2. vers: Mismunandi ull hentar
mismunandi tilgangi.
3. vers: Lífið er betra með meiri
þekkingu og notkun á sérhæfðri
ull.
Dr. Ólafur Dýrmundsson talaði um
íslenskt sauðfé og sauðfjárbúskap á
Íslandi með tilliti til sjálfbærni. Hann
fjallaði um uppruna og ræktun íslenska
fjárkynsins sem er stærsti stofn
hins norður-evrópska stuttrófufjár í
heiminum. Síðan vakti hann sérstaka
athygli á mikilli litafjölbreytni og
öðrum sérstæðum eiginleikum, svo
sem í forystufé og ferhyrndu fé.
Gæðastýringarkerfinu var lýst, vikið
að lífrænum sauðfjárbúskap, og taldi
Ólafur framtíðarhorfur sjálfbærrar
þróunar í þessari búgrein góðar.
Eftir hádegismatinn talaði Dana
MacPhee frá Uist á Suðureyjum.
Þar eru veiðar og smábúskapur
aðalframfærslan en ullin illa nýtt og
verðlítil. Því var sameinast um að
koma á fót lítilli spunaverksmiðju
í Grímsey. Hún rakti þá sögu,
með máli og myndum. Endalausar
styrkumsóknir – ein af hverjum tíu
skilaði einhverju. Síðan var fólk
sent til þjálfunar því að vélar og
hús duga ekki ef enginn kann neitt.
Stefnan er að búa til band sem hægt
er að nota til vefnaðar og listaverka.
Dana sagði Ólafi í tölvupósti nýlega
að verksmiðjan hafi verið gangsett í
nóvember og lofaði góðu. Í dagslok
fóru fyrirlesarar í panel og sátu fyrir
svörum. Stóð Ólafur, okkar maður,
sig með mikilli prýði og svaraði
mörgum spurningum um íslenska
sauðfjárstofninn ásamt ýmsu öðru
sem bar á góma. Ronnie Eunson,
fjárbóndi og sláturhússtjóri, dró helstu
niðurstöðurnar saman og hafði síðasta
orðið en Jim Nicolson, fjárbóndi og
áður kennari, sleit ráðstefnunni.
Samsæti á Þingvöllum
Enn var stigið upp í rútu því að
á sunnudagskvöldið var efnt til
hátíðlegs samsætis á Þingvöllum,
skammt norðan Leirvíkur. Þar
var þríréttað og í aðalrétt soðinn
lambaskanki sem var ágætur. Til
borðs sat með okkur glaðbeittur bóndi
úr nágrenninu sem átti 1.200 fjár með
lömbum, þó ekki allt stuttrófur. Þeir
fá styrki eins og fleiri góðir bændur
en þetta heita fremur búsetustyrkir og
sumir fá styrki bara til að búa einhvers
staðar en þurfa ekki að gera neitt
sérstakt og þykja það vondir styrkir
enda er verið að minnka slíkt. Hann
slátrar minnstu lömbunum heima og
þau kaupa húsmæðurnar í nágrenninu,
mest fer á fæti til Skotlands þar sem
það er alið upp í vissa stærð. Verðið
rokkar talsvert til og fyrir u.þ.b. 21
kg lamb á fæti fékk hann 60 pund
(um 12.000 kr.) en fyrir önnur sínu
minna og hann sagðist ekki alltaf
sáttur við verðið. Geldingar á hrútum
tíðkast talsvert en fara þó minnkandi.
Eitthvað var hann viðkomandi rekstur
sláturhússins og lofaði að vera
Borgfirðingunum Árna og Gunnari
innanhandar við uppsetningu slíks
húss heima á Íslandi.
Þátttakendur blönduðust vel undir
borðhaldinu og voru jafnan fjörugar
umræður um allt mögulegt sem við
kemur sauðfjárrækt, búskap og ekki
síst menningu okkar allra.
Eftir borðhaldið upphófust
skemmtiatriði sem fólust aðallega í
fiðluleik og þjóðdönsum. Þau enduðu
á því að gestir tóku þátt og fremstir
í flokknum fóru Borgfirðingurinn
Gunnar og Húnvetningurinn Gunnar.
Þeir stóðu sig ágætlega og fleiri
reyndust efnilegir.
Lokadagur fróðlegrar heimsóknar
Að morgni þriðjudagsins 15. október
var komið að lokum þessarar ánægju-
legu kynnisferðar til Hjaltlandseyja.
Jan Hicks sagði frá uppbyggingu
Ullarselsins í Cumbria í Norður-
Englandi sem svipar mjög til og er
sambærilegur hópur og stendur fyrir
Ullarselinu á Hvanneyri. Þær bjuggu
til litla hópa með mismunandi áherslur
eftir áhuga hvers og eins til að reyna
að verða sér úti um aukatekjur með
búskapnum eða utanbúsvinnunni.
Ullarhópurinn reyndist sterkastur og
síðan eru 13 ár, mikil reynsla og stöðug
aukning og fólk sækir að um langan
veg því að verslunin er með vandaðar
vörur og þær brýna fyrir sínu fólki að
passa vel upp á demantana sem finn-
ast hjá hópnum. Þær selja ekki mikið
annars staðar því að framleiðslugetan
er ekki til staðar þar sem þær eru líka
í annarri vinnu. Ullarhátíð er nokkuð
sem þær standa fyrir einu sinni á ári og
nýtur vinsælda en í fyrra komu 6000
manns.
Í lok dagskrár fór Karin Flatöy
Svarstad yfir efni ráðstefnunnar, tiltók
hvers hún saknaði og hvað hún var
einkum ánægð með. Hefði viljað fá
erindi frá fleiri fjárbændum og fleiri
ráðstefnugesti en fékk þær skýringar að
ráðstefnan var seint auglýst og lokað
snemma fyrir skráningar. Nauðsynlegt
er að selja inn á hvern dag fyrir sig
og taka á móti áhugasömum meðan
nokkurt sæti er til.
Fyrir okkur Íslendingana var ferðin
til Unst hápunkturinn að öllu öðru
ólöstuðu. Jóhanna Pálmadóttir kynnti
fyrirhugaða ráðstefnu NANSWC 2014
á Blönduósi snemma í september
næstkomandi.
Að lokum var ráðstefnunni slitið
og skipuleggjendur fengu gott klapp.
Við Íslendingar fórum strax út í rútu
og ókum út á flugvöll með viðkomu
í Sumburgh-hóteli við Jarlshof til að
seðja sárasta hungrið. Flugið tókum
við síðan til Edinborgar og var nú
heldur friðsamara en þegar við komum
tæpri viku áður.
Kristín Gunnarsdóttir
Jón Gíslason
Jóhanna E. Pálmadóttir
Ólafur R. Dýrmundsson
Fjölbreyttar afurðir eru unnar úr ull Hjaltlendinga. Mynd / KG
Þessi bóndi lék af mikilli innlifun á
Mynd / KGá Hjaltlandseyjum. Mynd / KG
Hér er á ferðinni ein besta
varmadæla sem komið hefur.
Þessi verðlaunaða varmadæla hitar t.d.
ofnakerfi, gólfhita, neysluvatn o.fl.
Allt að 70°C framrásarhiti, þú getur
valið neysluvatnshitastig o.fl.
NIBE F1245 getur notað vatn, jörð
og sjó til orkuöflunar.
Allur búnaður innandyra.
NIBE frá Svíþjóð, aðeins það besta.
Stærstir í Evrópu í 60 ár.

W

NIBE™

F2040 |

Loft í vatn

Ný kynslóð af varmadælum
Nýtt
Ánægðustu varmadælu-eigendurnir eru með NIBE, engin furða!
Loft í vatn með öllu á sérstöku tilboði í desember.
Er rafmagnsreikningurinn of hár?
Er þá ekki kominn tími til að við tölum saman?
Nýtt NIBE™ F1255 4 til16kW í einni og sömu jarðvarmadælunni.
FFriorka www.friorka.is 571 4774
NIBE™ F1245 Jarðvarmadæla
NIBE F1245-10kW SCOP 5.15
friorka@friorka.is
Flestir Íslendingar sem kaupa
jarðvarmadælu velja NIBE F1245
NIBE F1255-4 til16kW SCOP 5.5
Uppsetningaraðilar óskast um land allt.
Frí NIBE námskeið með Diploma.
Heyrúllukerrur
Við erum að selja heyrúllukerrur sem auðvelda fólki að
taka upp eða ferðast með eina heyrúllu í einu. Kerran er
mjög þægileg í notkun og fyrirferðarlítil.
Með hjálp rúllukerrunnar getur þú gert þetta sjálf/ur.
Nánari uppl. fást í síma 869-5731 eða í gegnum netfangið
heyrullukerra@gmail.com