Læknablaðið - 01.04.1971, Qupperneq 63

LÆKNABLAÐIÐ
63
Nú ci' koniið á aðra öld, síðan fyi’sí var sagt frá hálflið í
lirygg. Del Torto13 segir í riti sínu um liryggskekkjur, að di
Vrolik hafi fyrstur sagt frá því fyrirbæri 1849, en Rokitansky
fylgt fast á eftir 1852. Hann segir og, að Albert Mouchet hafi
fyrstur séð hálflið á röntgenmynd 1898, og var þá ekki röntgen
tækni gömul, því það var á ofanverðu ári 1895, að Wilhelm
Konrad Rönlgen fann X-geislana, er hann nefndi svo og enn
halda því nafni á enskri tungu.
Líklegt mætti þykja, að liálfliðir, sem eru meðfæddir, væru
komnir til fyrir erfðaeiginleika, en svo er væntanlega ekki.
Peterson et al.14 segja frá eineggja tvíburum, og hafði annar
tvo hálfliði í hrygg, en hinn engan, og fara þá æ fleiri með-
fæddar hæklanir að hrökklast úr liópi „arfgengra“ kvilla.
Til gamans má og geta þess, að Faber15 þóttist finna ótvírætt
arfgengi í svokölluðum „beinkramar hryggskekkjum“, en alls
ekkert á meðfæddum vansköpunum á hrygg.
Royle16 verður vætanlega fyrstur til þess, 1928, að nema
í burtu hálflið. Var það stúlka á þriðja ári, og lá liðurinn milli
Lj og Lo, og hef ég ekki getað grafið upp, hver árangur varð af
því.
Fjórum árum síðar segir Compere17 frá tveimur börnum á
öðru ári, sem hann tók úr hálfliði, tvo úr öðru (Tj, og Lj) og
einn úr hinu (Lj). Gerði hann festingu á báðum hryggjum, á
þeim fyrri með rifjabútum, en á hinuin með spöng úr sköflungi.
1951 segir hann frá árangrinum.18 Fyrri sjúklingur skekktist
mikið og fékk alvarlega kryppu (kyphosis). Sá síðari dó 18
mánuðum eftir aðgerð úr lungnabólgu, en var góður þangað til.
1933 birtist greinargerð frá von Lackum et Smith19 um fimm
hálfliði, sem þeir höfðu tekið og fest alla hryggina.
1951 segir Smith20 frá, hvernig tekizt hafði. Tveir sjúklinga
fengu góðan bata og varanlegan, en í hinum þremur tilfcllunum
segir hann: „Severe kyphosis did develop. When damage is done
to a vertebral body, especially in the thoracic region thc spine
eollapses and kyphosis develops. Our experience is tliat vou
cannot prevent that in these cases by doing a fusion.“
Wiles21 tók hálfliði úr tveimur börnum. Var annað væntan-
lega á fyrsta ári, en liitt 15 mánaða. Bæði fengu þessi börn
gríðarlega kryppu, og annað dó þremur árum eftir aðgerð.
Hodgson22 tók hálflið úr stálpuðum unglingi og festi hrygg-
inn með því að fella i rifjabúta milli liðbolanna.
Þetta eru frásagnir af ellefu sjúklingum, sem hálfliðir liafa