Læknablaðið - 01.06.1973, Page 16

100
LÆKNABLAÐIÐ
Echogram frá heilbrigðri mitralloku. Hreyfing upp á við táknar opnun lokunnar, hreyf-
ing niður á við, lokun. Með samanburði við hljóðritið efst sést, að lokan opnast eftir
að samdrætti slegla lýkur og aortalokan lokast. Mitrallokan lokast til hálfs í miðri
díastólu. Þegar forhólfin dragast saman, opnast lokan aftur, en lokast að fullu, eftir
að samdráttur slegla hefst.
Ein hin merkasta þeirra er echocardiografi
(ultrasoundcardiography, UCG).
Lögmál þau, sem liggja til grundvallar
echografi, eru fremur einföld (mynd 1).
Úthljóð (ultrasound) myndast, þegar raf-
straumi er þeint inn í útsendarahljóðnema
(transducer) t. d. með krystölluðu barium
titanati. Hljóðbylgjunum er síðan beint að
því líffæri, sem rannsaka skal. Endurkast-
ast þær til hljóðnemans af hverju því yfir-
borði (interface), sem fyrir verður. Hljóð-
neminn breytir hljóðbylgjunum aftur í
raístraum, sem leiddur er til magnara og
rafsjár. Líffæri eða yfirborð, nálæg hljóð-
nemanum valda útslagi fyrr en þau, sem
fjær eru. Þennan tímamun er unnt að
sýna á rafsjánni sem mismunandi fjar-
lægð útslaga eftir láréttum ási. Þessi út-
slög sýnast stöðug, því að tíðni rafpúls-
anna er 1000/sek. Útslögin má einnig sýna
sem ljóspunkta, sem hreyfast eftir lóðrétt-
um ási. Ef hjartaloka eða önnur líffæri á
hreyfingu eru rannsökuð, er unnt að
mynda útslögin með Polaroid myndavél
og fá þannig vitneskju um, hve miki1
hreyfingin er og stefnu hennar. Að sjálí-
sögðu má einnig hæglega tengja echo-
grafinn öðrum fýsiologiskum mælitækj-
um og sýna útslög hans samtímis hjarta-
rafriti, þrýstingsferlum o. s. frv.
Echografi er gagnleg við greiningu ým-
issa hjartasjúkdóma. Þessir eru helztir:
1) Lokugallar, einkum sjúkdómar í v.
mitralis og aortae.
2) Sjúkdómar í hjartavöðva, einkum
cardiomyopathia hypertrophica obstruc-
tiva.
3) Aneurysma cordis.
4) Æxli í hjarta.
5) Vökvi í gollurshúsi.
Auk þess hafa nýlegar rannsóknir leitt
í ljós, að unnt er að beita echografi til að
meta rúmmál vinstra slegils.9 18 Vitneskja
um rúmmál og veggþykkt slegilsins er
nauðsynleg til að unnt sé að meta ástand
og samdráttarhæfni hjartavöðvans. (Mynd
3).
SJÚKDÓMAR í VALVULAE MITRALIS
OG AORTAE
Echocardiografi er nokkuð ný grein.
Ekki eru nema 18 ár síðan Edler og