Læknablaðið - 01.12.1978, Blaðsíða 20

174
LÆKNABLAÐIÐ
CLINICAL SIGNS EXAMINATION AND
AND SYMPTOMS TRACING OF CONTACTS
TPI (Copenhagen)
Figure 1. The diagnostic work-up of patieni
suspected of liaving syphilis in Iceland. Tlie
TPI test is rarely done.
genita“. Með „lues recens“ er átt við prím-
er og secunder sárasótt, segir í skýringum
landlæknis, en í reynd er átt við smitandi
sárasótt. Þetta stig sjúkdómsins er nú álitið
heppilegast til tíðniákvörðunar,30 enda þótt
vinnuhópur WHO um dreifingu kynsjúk-
dóma á milli landa kjósi að nota hugtakið
„early syphilis11.14 Nokkuð er mismunandi,
hve smithætta varir lengi frá upphafssýk-
ingu: Rudolph og Duncan30 telja það 4 ár
og skipta sárasótt í ,,early“ og „late latent“
samkvæmt því, en Holmes31 og Wallin37
tala um 2 ár.
Greining sárasóttarsjúklinga og meðferð
fer mest fram á kynsjúkdómadeild Heilsu-
verndarstöðvar Reykjavíkur. Sé greint ut-
an deildarinnar, er hún ávallt látin vita,
bæði vegna skrásetningar og til athugunar
á smitburði. Við greininguna er stuðst við
klínisk einkenni, athugun á kynferðisleg-
um samböndum og blóðvatnspróf (sjá
mynd (1). Fáist ekki niðurstaða með venju-
legu reagin-prófi, er sera sent til Kaup-
mannahafnar í TPI próf, en þetta er í
reynd mjög sjaldan gert.
NIÐURSTÖÐUR
Mynd 2 sýnir tíðnidreifinguna á árabil-
inu 1950—1975. Toppar eru árin 1950 og
1964 og koma þeir heim og saman við tíðni
í nágrannalöndunum 1950—1970,14 (sjá
mynd 3).
Á Rannsóknastofu Háskólans voru gerð
60.312 Kahn-próf á sera 1961—1975 og
einnig voru gerð Meinicke-próf á 13.426
þessara sera, en auk þess voru gerð próf á
mænuvökva (sjá töflu 1).
Alls reyndust 197 einstaklingar hafa já-
kvætt blóðvatnspróf á þessum 15 árum (sjá
töflu 2). Á sama tímabili voru skráð 98 til-
felli af prímer, secunder og eongenit sára-
sótt.1- Hið síðastnefnda form hefur ekki
verið greint í landinu síðan 1965. Þá er
eftir að telja með sjúklinga sem fengu
greininguna 3. stigs sárasótt á tímabilinu.
Skrá vantar yfir sjúklinga sem höfðu 3.
stigs sárasótt á Landakoti 1961—1965 og á
Landspítala 1961—1975, en á Borgarspítal-
anum var til skrá yfir greiningarnúmer
allra sjúklinga á árabilinu. Alls fundust
9 sjúklingar skráðir með þessa greiningu
á sjúkrahúsunum þrem. Ef giskað er á, hve
margir hafa verið á þessum spítölum á því
tímabili, sem skýrslur vantar, má gera ráð
fyrir, að alls hafi ca. 15 sjúklingar verið
greindir með 3. stigs sárasótt frá 1961—
1975 og heildarfjöldi því um 110—115. Með
jákvætt blóðvatnspróf eru 197 og því eru
40—45% prófanna fölsk jákvæð að mati
þeirra lækna, sem greint hafa þessa ein-
staklinga.
Alls voru 430 vafasöm Kahn og Mein-
icke-próf á móti 587 jákvæðum sera sýnum
(sjá töflu 1). Mænuvökvasýni eru með sex
sinnum fleiri vafasamar niðurstöður en
jákvæðar, kannski að hluta vegna þess, að
mænuvökvi er oftar prófaður með Mein-
icke, og það próf virðist oftar gefa vafa-
samar niðurstöður en Kahn-prófið. Síðustu
10 árin greindist sárasótt hjá þrem blóð-
gjöfum í Blóðbankanum þ.e. tveim árið
1975 og einum 1976. Þegar rannsökuð voru
kynferðisleg sambönd þessara þriggja ein-
staklinga, komu í ljós átta í viðbót, sem
reyndust sýktir. Auk þessara höfðu níu
neikvætt blóðvatnspróf og átta þeirra fengu
meðferð vegna sterkra grunsemda um sýk-
ingu (mynd 4).
Table 1. Results of serologic tests for syphilis
1961—1975. (Laboratory of the University Dept.
Path.).
Test Type of Sample Number of Samples Positive* Border- line*
Kahn Meinicke Serum Serum 60.312 13.416 587 430
Kahn CSF Meinicke CSF 1.373 2.157 8 47
* Applies to results in either one or both tests used.