Læknablaðið - 01.10.1979, Blaðsíða 51

LÆKNABLAÐIÐ
255
greindist enginn nýr rauðu hunda sjúkl-
ingur með mótefnamælingu, þó alltaf sé
eitthvað um útbrotasýkingar. Þeir útbrota-
sjúklingar, sem leitað hefur verið að rauðu
hunda mótefnum hjá á því tímabili hafa
reynst neikvæðir. Allar rauðu hunda mót-
efnamælingar eru gerðar hér á sama stað.
Með okkar mæðraeftirliti, barnaeftirliti og
tækifæri til samvinnu við næturlækna og
heimilis- og héraðslækna ætti að vera auð-
velt fyrir okkur að fylgjast með faröldr-
um og staðfesta með mótefnamælingum
sýkingar strax og vart verður útbrotafar-
aldurs og gruns um rauða hunda í land-
inu. Faraldur er að byrja þegar þetta er
ritað.
2. Haraldur Tómasson og Helga Ög-
mundsdóttir78 sýndu fram á, að mestu máli
skipti fyrir mótefnamyndun einstaklings-
ins styrkleiki fyrsta faraldursins sem hann
lenti í og aldur einstaklingsins er hann
sýktist fyrst. Faraldrar virðast „misvirk-
ir“ (virulent). Væri barnið á fyrstu árum
ævi sinnar í sínum fyrsta faraldri væru
mótefni bæði lægri og endingarverri
og færri yrðu jákvæðir í þeim árgangi í
seinni faröldrum. Kemur þetta einnig
greinilega í ljós í rannsókn Sigríðar Guð-
mundsdóttur (óbirt). Sigríður ber saman
telpur fæddar árin 1961—1965. Við þessa
athugun kemur einnig í Ijós að aldur telpn-
anna í faröldrum og fjöldi faraldra skipt-
ir máli. Telpur fæddar ’61 til ’64 hafa lent
í tveim faröldrum en fæddar ’65 aðeins í
einum. Kom í ljós að færri voru mótefna-
lausar í aldurshópnum f. ’61 til ‘64 (50%).
Einnig voru færri mótefnalausar f. ’61 en
f. ’62. GM gildi f. ’63 og ’64 voru mark-
tækt hærri en f. ’65 (eða 181,46 - 170,59
- 124,83). Athuganir sýna að ekki er hér
um að ræða mismun sem stafar af mis-
munandi tímasetningu blóðtöku á þess-
um árgöngum. Mótefnamagn 1/20 sem er
vafasvar hvað snertir vörn gegn sýkingu
er langtum algengara hjá telpum f. ’62 en
f. ’61 (tölfræðilega marktækur munur).
Tölfræðilega marktækur munur er einnig
á þessu mótefnamagni við samanburð hóp-
anna f. ’62—’63 og ’65 þannig að flestar
eru í hópi f. ’62 en sárafáar f. ’65. Styðja
þessar niðurstöður þá skoðun að því yngra
sem barnið er og ónæmiskerfi þess ekki
fullþroskað við frumsýkingu því lélegri
verði mótefni þess og meiri hætta á end-
ursýkingu síðar á ævinni. Þeir einstakl-
ingar sem endursýkjast mynda þá ef til
vill hærri mótefni en einstaklingar sem
frumsýkjast í sama faraldri.
Bólusetningarmótefni eru verulega lægri
en eftir eðlilega sýkingu og fall mótefna
verður enn meira en mótefnafall að lok-
inni eðlilegri sýkingu (sbr. stúlkur fæddar
1962 til 1964), einnig eftir notkun RA
27/3. Þeir sem hafa lág mótefni í upphafi
missa þau fyrst. Horstmann44 fann að 10%
þeirra sem mynduðu mótefni við notkun
HPV-77 DE5 voru neikvæð eftir 5 ár.
Hvernig verða mótefni eftir 10 til 15 ár?
Ef börn eru bólusett 1 til 3 ára má búast
við enn stærri hópi neikvæðra eða með
mótefnatiter 1/20 á barneignaaldri en ef
mótefni verða til við eðlilega sýkingu. —
Einnig er hugsanlegt að meiri hætta sé á
viremiu við endursýkingu eftir bólusetn-
ingu en eftir frumsýkingu af náttúrulegri
veiru. Væru telpurnar endurbólusettar 12
ára vitum við, af niðurstöðum rannsókna
1143,32 B.R. óbirt) að aðeins helmingur
telpna með mótefni 1/20 myndu svara
bólusetningunni, og fáar sem engar með
mótefni 1/40 og 1/80. Hjá þeim sem ekki
svara myndi mótefnamagn halda áfram að
lækka árin fram til tvítugs og smám sam-
an stækkar hópur neikvæðra kvenna á
barneignaaldri auk karlmanna, sem ekki
voru endurbólusettir. Þar með væri tölu-
vert aukin hætta á rauðu hunda sýkingu
á meðgöngutíma kvennanna, bæði hætta
á faröldrum í eldri aldurshópum hér á
landi og ef konur færu erlendis, t. d. til
Evrópu þar sem faraldrar eru enn meðal
barna og bólusett er 12 ára. Ef telpur eru
bólusettar 12 ára vitum við að 50% til
60% næðu að mynda eðlilegt og um leið
mun betra ónæmi, hinar yrðu bólusettar
með líklega betri, a. m. k. sama, árangri
og endurbólusetning 12 ára. Ef endursýk-
ing skiptir máli fyrir ónæmi höfum við
enn óbreytta hegðun rauðra hunda í þjóð-
félaginu, þ. e. næm börn og karlmenn.
3. Ein helstu rök Bandaríkjamanna er,
að þjóðin er milljónaþjóð og fólksflutning-
ar til og frá landinu eru mjög miklir. Sé
því nær ómögulegt að ná til meginþorra