Læknablaðið - 15.08.1984, Blaðsíða 51

LÆK.NABLADID
207
Rohen hefur sýnt fram á að minnkaður
kraftur í sjónstillingarvöðva upp úr miðjum
aldri leiði til aukinnar mótstöðu í síuvef
augans, par sem tog vöðvans nær pá ekki að
halda síuvefnum jafn opnum sem fyrr (8).
Undir venjulegum kringumstæðum leiðir pessi
frárennslishindrun augnvökvans ekki til hækk-
aðs augnprýstings par sem einnig dregur úr
framleiðslu augnvökvans með auknum aldri.
Fleiri breytingar verða samtímis pessu m.a.
pykkna grunnhimnur í síuvef og utanfrymis-
efni eykst. Þessar vefjabreytingar eru tengdar
aldri en koma fyrr og eru mun meira áberandi
hjá glákusjúklingum. Allar leiða pessar breyt-
ingar til aukinnar mótstöðu augnvökvans í
síuvef og par með hækkaðs augnprýstings.
Sú faraldsfræðilega vitneskja um gláku, sem
fram hefur komið í greinaflokki pessum virðist
styðja pessar kenningar um orsakir gláku.
Meðal annars má ætla að sú mikla aukning
nærvinnu, sem orðið hefur á pessari öld, geti
hafa haft heillavænleg áhrif á frárennsli augn-
vökvans og par með komið í veg fyrir gláku
að nokkru leyti. Einnig má með svipuðum
hætti álíta að glákulyf sem draga úr mynd-
um augnvökvans svo sem p-blokkar hafi slæm
áhrif á síuvefinn pegar til langs tíma er litið en
um notkun glákulyfja verður fjallað nánar í
annarri grein.
NIÐURSTÖÐUR
í peim premur könnunum, sem gerðar hafa
verið hérlendis á hægfara gláku er sama
stígandi með aldri hjá báðum kynjum. Karlar
eru hlutfallslega fleiri.
Sjúkdómurinn er illvígari hjá körlum p.e.
skemmd í sjóntaug og skerðing á sjónsviði
kemurfyrr fyrir hjá peim og peir blindast fremur.
Um síðustu aldamót og á fyrri hluta pess-
arar aldar virðast glákubreytingar hafa komið
einum til tveimur áratugum fyrr en nú á
dögum. Aldrað fólk er ef til vill physiologiskt
yngra nú en á síðustu öld og fyrrihluta
pessarar aldar.
Hægfara gláka virðist vera að breytast í
mildara form einkum meðal karla. Verið getur
að breyttir lifnaðarhættir og störf kunni að
hafa pau áhrif á gang sjúkdómsins að augljós
sjúkdómseinkenni komi síðar í ljós og færri
blindist.
SUMMARY
Previous studies of open-angie giaucoma in Iceland.
The history of organised opthalmic services in
Iceland began 1890 when Björn Ólafsson the first
trained ophthalmologist in Iceland started his prac-
tice (2). He was the first Icelandic doctor to
diagnose chronic simple glaucoma in the country.
During the years 1892-1909 covered by his records
he diagnosed 439 chronic glaucoma patients, 121
were under 60 years of age when the disease was
diagnosed i.e. 27.4 % but nearly half of the group
was in the age group 61 to 69. Males outnumbered
females by 326 to 113. Of these patients 58 (or more
than 13%) were totally blind in both eyes. In
addition there were 112 cases of social blindness
while most of the remainder had the disease at an
advanced stage.
The first epidemiological study of open-angle
glaucoma in lceland was done 1963-65 (5). This was a
systematic search for glaucoma among 2872 private
patients of the age of 50 and upwards. Glaucoma
patients previously diagnosed were excluded. The
overall prevalence of GVFD was 16.7 per thousand
(males 24.0, females 12.0) (Fig. 4). The prevalence
increased with age from 3.4 per thousand at the age
50-59 to 85.4 per thousand at the age 80 years and
older, both sexes together. Rates for males were
higher than those for females in all age groups and
this difference was statistically significant. (Fig. 4).
The next population study of open-angle glauco-
ma was done 1976 to 1982 in the Borgarnes Medical
District in Iceland (6). A systemic search among
80 % of inhabitants 50 years and older was done.
The diagnostic criteria of the Framingham Eye
Study were adopted.
The prevalence increased with age form 5.7 per
thousand at the age 50-59 to 107.5 per thousand at
the age 80 years and older. The rates were higher
for males as they were in the previous study (Fig. 5).
The possibility of environmental influences is
discussed and it seems to be that open-angle
glaucoma reaches the clinical stage later nowadays
than few decades ago. There is reason to believe
that the clinical picture of chronic glaucoma is
changing to a more benignant form probably owing
to change in the national way of living.
The present epidemiological study supports Ro-
hen’s hypothesis that there is a functional relations-
hip between the degeneration of the accomodation
system and the increase in outflow resistance
associated with open-angle glaucoma when the
ciliary muscle system begins to degenerate (8).
Comparison with the population studies of open-
angle glaucoma in Iceland with the present one
reveals that the prevalence in age groups and the
difference between sexes is consistant.
HEIMILDIR
1) Björnsson, G; Gláka á íslandi, 1. grein: Algengi
hægfara gláku 1982. Læknablaðið 1984; 70: 121-
9.
2) Björnsson, G: Af hagleik læknishanda. Lækna-
blaðið Supplement No. 2, Dec 1977.