Læknablaðið - 15.03.1987, Blaðsíða 31

LÆKNABLAÐIÐ
89
Athuguð var atvinna sjúklinganna, sem fengu
loftbrjóst í fyrsta skipti. Atvinnu var skipt í þrjá
flokka eftir erfiði. í erfiðisvinnu flokkuðust t.d.
bændur og sjómenn, i meðal erfiða vinnu
húsmæður o.fl. og í kyrrsetuvinnu flokkuðust
nemar, skrifstofufólk o.s.frv. Þessi skipting er
svipuð og Jón G. Hallgrímsson notaði í
doktorsritgerð sinni (1) um loftbrjóst á íslandi.
Flestir sjúklinganna reyndust vera í síðast talda
flokknum, kyrrsetumenn. Tafla III sýnir þessa
skiptingu með tilliti til atvinnu.
Athuguð var skipting sjúklinganna eftir búsetu.
Miðað var við, að strjálbýli væri byggð með færri
er 2500 íbúa. Reyndust þrettán sjúklingar búa í
strjálbýli (17,8%) en 60 í þéttbýli (82,2%).
Könnuð var reykingasaga sjúklinga með
sjálfkrafa loftbrjóst í fyrsta skipti. Upplýsingar í
sjúkraskýrslum reyndust ekki nógu nákvæmar, til
þess að unnt væri að athuga þennan þátt
nákvæmlega og er sjúklingum því aðeins skipt í
tvennt, þá sem reykja og þá sem ekki reykja.
Tafla IV sýnir skiptinguna með tilliti til
reykingasögu.
Hvað ættarsögu snertir kemur í ljós, að einn
sjúklingur átti tvo albræður, sem höfðu sögu um
sjálfkrafa loftbrjóst af óþekktum orsökum.
Annar sjúklingur átti bróður, sem tvívegis hafði
fengið loftbrjóst.
Tafla V sýnir þá lungnasjúkdóma, sem lágu að
baki loftbrjósti, þar sem þekktar orsakir voru
fyrir hendi. Einn sjúklingur var um tíma
grunaður um að vera með tíðaloftbrjóst
(catamenial), en það er loftbrjóst, þar sem
lungnasjúkdómur að baki er legslímuvilla
(external endometriosis). Endanleg niðurstaða
varð hins vegar sú, að ekki hefði verið um það að
ræða, heldur loftbrjóst af óþekktum orsökum.
Þess ber að geta, að sumir sjúklinganna voru með
fleiri en einn lungnasjúkdóm að baki. Algengasta
orsökin var lungnaþan.
Athuguð var tíðni hugsanlegra meðfylgjandi
orsaka (predisposing factors) og var þá miðað við
að það væri tekið fram í sjúkraskýrslu. Tafla VI
sýnir þessa skiptingu.
Staðsetning loftbrjósts, bæði hjá sjúklingum með
loftbrjóst af óþekktum orsökum og sjúklingum
með þekktan lungnasjúkdóm var athuguð og í
báðum tilfellum er átt við fyrsta skipti.
Varðandi loftbrjóst af óþekktum orsökum, er í
39,7% tilvika um að ræða loftbrjóst vinstra
Tafla II. Kynskipting sjúklinga með sjálfkrafa
loftbrjóst sem vistaðir voru á Landspítalanum
1975-1984
Karlar Konur Alls
Fjöldi (%) Fjöldi (%) N (%)
Af óþekktum orsökum í
fyrsta sinn......... 45 (61,6) 28 (38,4) 73(100)
Með þekktan
lungnasjúkdóm....... 14 (66,7) 7 (33,3) 21 (100)
Tafla III. Atvinnuskipting sjúklinga með sjálfkrafa
loftbrjóst 1975-1984
Atvinna Fjöldi %
Erfiðisvinna 19 (26,1)
Meðalerfið 17 (23,3)
Kyrrsetuvinna 32 (43,8)
Vantar upplýsingar 5 ( 6,8)
Samtals 73 (100)
Tafla IV. Skipting sjúklinga með sjálfkrafa loftbrjóst
með tilliti til reykinga
Reykingar Fjöldi (%)
Reykja 58 (79,5)
Reykja ekki 13 (17,8)
Vantar upplýsingar 2 ( 2,7)
Samtals 73 (100)
Tafla V. Greindir lungnasjúkdómar hjá þeim sem leggjast inn í fyrsta sinn með sjálfkrafa loftbrjóst
Lungnasjúkdómur Fjöldi
Lungnaþan (emphysema) .. 8
Astma .. 6
Langvinnt lungnakvef (bronchitis chroníca) .. .. 4
Berklar (tuberculosis) .. 4
Lungnabólga (pneumonia) .. 2
Lungnakrabbamein (cancer pulmonium) .. 1
Endurtekin öndunarfærasýking .. 1
Lungnanetjuhersli (fibrosis pulmonium) .. 1
Heymæði (farmers lung) .. 2
Samtals 29
Tafla VI. Meðfylgjandi ástand, sem hugsanlega gæti
hafa stuðlað að sjálfkrafa loftbrjósti
Fjöldi (%)
öndunarfærasýking ................ 10 (13,7)
Áreynsla........................... 8 ( 11)
Óþekkt............................ 55 ( 75,3)
Samtals
73 (100)