Læknablaðið - 15.05.1987, Qupperneq 25

LÆKNABLAÐIÐ
163
rannsóknarhópnum var reiknað út, hve búast
mátti við, að margir bókagerðarmenn dæju úr
tilteknum sjúkdómum á tímabilinu 1951-1985.
Þannig fæst samanburður þessa tiltekna hóps við
heildina. Hlutfall fundins fjölda dáinna í
rannsóknarhópnum og væntanlegs fjölda dáinna
er svokallað staðlað dánarhlutfall, SMR
(standardized mortality ratio). Þar sem
dánarhlutfallið er > 1 er dánartíðni hærri í
rannsóknarhópnum, en ef það er < 1 er
dánartíðni lægri í rannsóknarhópnum en vænta
mátti.
Athugað var, hvort staðlað dánarhlutfall væri
tölfræðilega marktækt. Við útreikning 95%
öryggismarka (confidence limits), var tekið tillit
til þess, að fáir hafa dáið og að dauðsföllin voru
strjál á löngum tíma (Poissondreifing) (20, 21). Ef
staðlað dánarhlutfall er hærra en 1,00 verða neðri
öryggismörkin líka að vera yfir 1,00 til þess að
það sé tölfræðilega marktækt. Ef staðlað
dánarhlutfall er lægra en 1,00 verða efri mörkin
að vera undir 1,00 til þess að það sé tölfræðilega
marktækt.
Hópurinn var síðan takmarkaður við þá, sem
fæddir eru 1905 og síðar. í þessum hópi var 731
maður. Við sundurgreiningu á efniviðnum er
notaður huliðstími (latent period). Það merkir, að
athuguð eru afdrif þeirra, sem verið hafa með í
rannsókninni ákveðinn árafjölda. Þeir, sem
höfðu verið lengur en 20 ár og lengur en 30 ár í
rannsóknarhópnum voru athugaðir sérstaklega.
Loks var hópnum skipt eftir verkefnum eins og
áður sagði.
Sömu rannsóknaraðferðum hefur verið beitt á
íslandi við rannsókn á dánarmeinum og nýgengi
krabbameina hjá vélstjórum og mótorvélstjórum
og við rannsókn á dánarmeinum múrara og
málara (22-24).
NIÐURSTÖÐUR
í töflu II sést hve margir dóu og hve búast mátti
við að margir dæju úr öllum dánarmeinum og
innan einstaka dánarmeinaflokka. Auk þess sést
staðlað dánarhlutfall (SMR) og 95%
öryggismörk. Niðurstöðurnar eiga við allan
hópinn, 769 bókagerðarmenn, á árabilinu
1951-1985. Alls höfðu 113 dáið, en vænta mátti
124 dáinna. Dánarhlutfallið er 0,91, sem er