Læknablaðið - 15.12.1987, Blaðsíða 41

LÆKNABLAÐIÐ 1987; 73: 449-60
449
ÍSLENSK HEILBRIGÐISÁÆTLUN
Skýrsla heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra
Ragnhildar Helgadóttur lögð fram á Alþingi
á 109. löggjafarþingi 1986 til 1987
Á fundi ríkisstjórnarinnar 20. mars 1986 var
eftirfarandi tillaga Ragnhildar Helgadóttur
heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra um
íslenska heilbrigðisáætlun samþykkt:
»Ríkisstjórnin samþykkir að vinna að
landsáætlun í heilbrigðismálum með hliðsjón af
stefnu Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar, sem
nefnd er »Heilbrigði fyrir alla árið 2000«, í þeim
tilgangi að stórauka forvarnir gegn sjúkdómum
og slysum ásamt örorku og ótímabærum
dauðsföllum af þeirra völdum. Áætlunin skal
m.a. taka mið af vörnum gegn langvinnum
sjúkdómum og því að búa hinn vaxandi fjölda
aldraðra undir gott heilsufar í ellinni.
Forgangsverkefni í áætluninni skulu miðast við
íslenskar aðstæður.
Áhersla verður lögð á að kynna og efla heilbrigða
lífshætti eftir því sem unnt er með
stjórnvaldsaðgerðum og er óskað samstarfs við
önnur ráðuneyti um framkvæmd verkefnisins.
Heilbrigðisráðherra mun leggja drög að
áætluninni fram í ríkisstjórninni innan tíðar.«
í framhaldi af þessari samþykkt skipaði
heilbrigðisráðherra 10. apríl 1986 sérstakan
starfshóp til að gera rammadrög að islenskri
heilbrigðisáætlun þar sem í fyrsta áfanga væru
m.a. tillögur um þær aðgerðir sem væru
aðkallandi og svo kostnaðarlitlar að unnt væri að
hrinda þeim í framkvæmd mjög fljótlega.
Hugsunin er enn fremur, eins og segir í
skipunarbréfi starfshópsins, að áætlunin marki
stefnu i aðgerðum til að koma í veg fyrir
sjúkdóma og slys svo sem verða má. Nauðsynlegt
er að gera áætlun um samræmdar aðgerðir og
markviss skref í þessu fyrirbyggjandi starfi.
Starfshópinn skipuðu Páll Sigurðsson
ráðuneytisstjóri, sem jafnframt var formaður
hans, Guðjón Magnússon aðstoðarlandlæknir og
Frá Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytinu. Barst
14.05.1987.
Hrafn V. Friðriksson yfirlæknir sem annaðist
fundarritun.
Við gerð áætlunarinnar miðaði starfshópurinn
við íslenskar aðstæður og stefnu
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar
»HeiIbrigði fyrir alla árið 2000« frá árinu 1977.
Einnig var tekið mið af heilbrigðisstefnu og
heilbrigðismarkmiðum Evrópuskrifstofu
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar frá 1980
og 1984 og samsvarandi heilbrigðisáætlunum
nágrannaþjóða okkar, einkum Finnlands.
Tillögur starfshópsins eru í níu liðum með þrjátíu
og þremur markmiðum, ásamt fylgiskjali. Skipta
má tillögunum í þrjá aðalþætti. Fyrst er fjallað
um stefnumörkun í heilbrigðismálum,
heilsugæslu og sjúkrahúsmálum og sett fram
markmið. Síðan er fjallað um þau atriði sem
leggja ber áherslu á til að bæta heilsufar
þjóðarinnar og sett fram markmið. Að lokum er
fjallað um nauðsynlegar stoðaðgerðir til að ná
fram settum markmiðum. í fylgiritinu eru tekin
saman verkefni í þrjátíu og þremur liðum, sem
nauðsynlegt er að framkvæma til að ná settum
markmiðum heilbrigðisáætlunarinnar.
1. INNGANGUR
Heilbrigði er meðal þeirra lífsgæða sem mest eru
metin nú á dögum. Heilbrigði er hvort tveggja í
senn dýrmætasta eign hvers einstaklings og um
leið ein verðmætasta auðlind hverrar þjóðar. í
stofnskrá Sameinuðu þjóðanna segir m.a. að það
sé grundvallarréttur hvers manns að fá að njóta
bestu heilsu sem völ er á án tillits til kynþáttar,
trúarbragða, stjórnmálaskoðana, efnahagslegra
eða félagslegra aðstæðna. í lögum um
heilbrigðisþjónustu nr. 59/1983 segir að allir
landsmenn skuli eiga kost á fullkomnustu
heilbrigðisþjónustu sem á hverjum tíma eru tök á
að veita til verndar andlegri, líkamlegri og
félagslegri heilbrigði. Áherslan er því ekki lögð á
lækningar heldur á heilsuvernd. Á undanförnum
áratugum hefur heilbrigði íslendinga gjörbreyst
og er nú með því besta sem gerist meðal þjóða.