Læknablaðið - 15.12.1987, Blaðsíða 57

LÆKNABLAÐIÐ
463
Við upphaf rannsóknarinnar var vitað að
hjartasjúkdómar voru mjög algengir hér á landi,
en lítið var vitað um áhættuþætti og erfitt um vik
með varnaraðgerðir.
Ákveðið var að rannsaka miðaldra fólk á
Reykjavíkursvæðinu og fylgjast með heilsufari
þess í lengri tíma með tilliti til hjarta- og
æðasjúkdóma, rannsaka áhættuþætti og meta
áhrif þeirra. Megintilgangur rannsóknarinnar var
að safna undirstöðuupplýsingum um, hvaða
þýðingu einstakir áhættuþættir hefðu hjá
íslendingum þannig að unnt væri að snúa sér
skipulega að forvörnum.
Rannsóknarhópurinn voru allir íbúar
stór-Reykjavíkursvæðisins fæddir 1907-34. Þetta
var heildarúrtak og í byrjun voru um 30 þúsund
einstaklingar í hópnum. Engin leið var að
rannsaka alla í einu og var hópnum skipt í fjóra
sambærilega undirhópa A, B, C og D.
Framkvæmdin var þannig að fyrst var hópur B
rannsakaður, þá hópar B og C, síðan hópar B, C
og A og loks hópar B og D. (Sjá töflu 1).
Samanburður á milli hópa gefur færi á að meta
áhrif rannsóknar á þátttakendur og heilsufarslega
þýðingu.
Enn er verið að rannsaka einstaklinga úr þessari
upphaflegu hóprannsókn Hjartaverndar þótt
fáum hefði komið slíkt til hugar þegar hafist var
handa fyrir 20 árum.
Rannsóknarþœttir: Rannsóknirnar ná til hjarta-
og æðasjúkdóma og áhættuþátta þeirra. Einnig
fer fram all ítarleg almenn heilsufarsskoðun.
Blóð- og þvagsýni eru tekin, sökk mælt, gláku
leitað og lungnamyndir teknar. Hins vegar fara
engar rannsóknir fram er varða meltingar-, tauga-
eða kvensjúkdóma.
Frá upphafi hafa sömu rannsóknir verið
framkvæmdar, enda er það mikilvægt skilyrði i
langtímarannsókn sem þessari þegar beitt er
innbyrðis samanburði.
Sjúkraskrá: Frá byrjun hafa allar upplýsingar
verið tölvuskráðar og er skrá Hjartaverndar
fyrsta tölvutæka sjúkraskráin á íslandi. Skráð er
sjúkrasaga, niðurstöður mælinga og
sjúkdómsgreining. Þótt sama sjúkraskrárforrit
hafi verið notað frá upphafi hefur það þróast með
fenginni reynslu.
Talsvert af sjúkdómsgreiningum er innbyggt í
tölvuforrit varðandi greiningar sem byggja á
mæligildum, s.s. blóðprósentu, blóðþrýstingi og
blóðsykursmagni.
Rannsóknaraðferð: Fyrirkomulag rannsóknar er
eftirfarandi:
1. Þátttakandi fær lista með spurningum um
heilsufar og jafnframt er rannsóknin útskýrð.
2. Einstakir rannsóknarþættir eru framkvæmdir.
3. Unnið er úr rannsókn, niðurstöður færðar inn
í tölvu og skrifaðar út.
4. Þátttakandi kemur aftur um viku síðar í
læknisskoðun og þá liggur sjúkraskrá fyrir. Á
grundvelli hennar fer endanleg greining fram
og ráðleggingar eru veittar eftir því sem við á.
Viðbótarupplýsingar eru færðar inn á
sjúkraskrá og eintak af henni sent heimilis- eða
heilsugæslulækni viðkomandi þátttakanda.
Á Rannsóknarstöð Hjartaverndar fara engar
lækningar fram, ef eitthvað athugavert finnst hjá
sjúklingum er þeim vísað til viðeigandi aðila
innan heilbrigðiskerfisins, oftast heimilis- eða
heilsugæslulækna.
Úrvinnsla: Yfirleitt hefur upplýsingaöflun gengið
mjög vel en mun hægar hefur gengið að vinna úr
Edda Emilsdóttir tekur btóðsýni úr eyra vegna
sykurþolsprófs.
Gengist undir öndunarpróf.