Læknablaðið - 15.12.1987, Blaðsíða 59

LÆKNABLAÐIÐ
465
fyrirtæki samið um heilsufarsskoðun á starfsfólki
á 2ja ára fresti. í þeim tilvikum greiða fyrirtækin
sjálf fyrir skoðun án þátttöku sjúkrasamlags.
STARFSFÓLK
Starf á Rannsóknarstofu Hjartaverndar fer að
mestu fram fyrir hádegi. Hér starfa um 15 manns,
læknar, hjúkrunarfræðingar, ritarar og
aðstoðarfólk og eru flestir í hlutastarfi.
Fyrstu árin voru tveir læknar í fullu starfi við
stöðina, en þegar fjárhagsgrundvöllur
stofnunarinnar breyttist vegna minni
fjárframlaga ríkisins, varð að draga saman seglin.
Frá þeim tíma hefur ekki verið unnt að reka
stöðina með fullum afköstum og hefur einn
læknir verið í fullu starfi og stundum annar í
hálfu. Nokkrir læknar hafa unnið sem ráðgjafar
á ákveðnum sviðum og tímabundið í
hlutastörfum, t.d. við afleysingar.
Að stórum hluta hefur sama starfsfólk unnið hjá
Hjartavernd frá upphafi og er það mikill kostur,
ekki síst með tilliti til þess að allar rannsóknir
verða mun áreiðanlegri þegar þær eru
framkvæmdar af sama fólki ár eftir ár.
SAMSTARFSAÐILAR
Margvíslegt samstarf hefur verið við mun fleiri
lækna en þá sem beinlínis hafa unnið hjá
stöðinni. Margir þeirra hafa unnið að
hliðarrannsóknum á sérsviðum sem tengjast
hóprannsókninni. Þar má nefna rannsóknir er
tengjast liðagigt, taugasjúkdómum, gláku,
öldrun, járnbúskap blóðsins og tannheilsu, en slík
rannsókn stendur einmitt yfir þegar þetta er ritað.
Talsverð samvinna er við heimilis-, heilsugæslu-
og héraðslækna í sambandi við rannsóknir.
Uggi Agnarsson lœknir hóf störf hjá Hjartavernd í
ágúst 1986.
Sérstaklega hafa heilsugæslulæknar úti á landi
verið hjálplegir við framkvæmd rannsókna þar.
Samvinna hefur einnig verið við erlenda aðila.
Ber þar fyrst að nefna þátt
Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar í því að hrinda
hóprannsókninni í framkvæmd. Á árunum
1971-1980 var skipulagt fjölþjóðasamstarf um
rannsóknir á háþrýstingi. Loks ber að nefna
MONICA-rannsóknina.
Talsverð samvinna hefur verið við Krabbameins-
félagið. Það hefur einkum tengst
krabbameinsskránni og forstöðumanni hennar,
Hrafni Tulinius, en krabbameinsskráin er mjög
góð og þar er að finna ítarlegar upplýsingar.
Ýmsir áhættuþættir hjarta- og æðasjúkdóma eru
þeir sömu og krabbameina, t.d. reykingar. Þess
vegna er mikilvægt að geta tengt saman skráningu
krabbameinstilvika og rannsóknir á hjarta- og
æðasjúkdómum, með því á að vera unnt að Finna
sameiginlega áhættuþætti.
ÁHRIF RANNSÓKNA HJARTAVERNDAR
Nú þegar hafa um 70 þúsund manns gengist undir
hópskoðun Hjartaverndar. Það gefur auga leið
að þá finnst eitt og annað sem ekki var vitað um
áður.
Hagnýtar afleiðingar: Hjartavernd hefur safnað
margháttuðum heilsufarslegum upplýsingum sem
ekki lágu á lausu. Dæmi um hagnýtar upplýsingar
sem fengist hafa úr hóprannsókn Hjartaverndar
varða t.d. normalgildi á sökki. Áður var
normalgildi á sökki og fleiri mælingum byggt á
erlendum viðmiðunartölum, en í ljós kom að þær
gilda ekki hér.
í kennslubókum voru gefnar tölur um sökk og
höfðu þær verið óbreyttar í 70 ár. Niðurstöður úr
hóprannsókninni sýndu á hinn bóginn, að
uppgefin normalgildi voru alltof lág. Einnig kom
i ljós að normalgildi á sökki eru ólík hjá körlum
og konum og hækka með aldrinum, óháð því
hvort sjúkdómar hrjá viðkomandi eða ekki.
Hugsanlegt er því að læknar sem mæla sökk hafi
í einhverjum mæli sent sjúklinga í rannsókn að
óþörfu, vegna þess að uppgefin normalgildi voru
of lág.
Annað dæmi er um blóðfitu. Nauðsynlegt er að
vita hvernig gildin eru hjá íslendingum til að
kunna skil á þvi sem er afbrigðilegt, vegna þess að
þjóðir eru mismunandi hvað þetta varðar. Hjá
ítölum er blóðfita t.d. helmingi lægri en hjá
íslendingum. Upplýsingar af þessu tagi hggja