Læknablaðið - 15.12.1987, Blaðsíða 38

446
LÆKNABLAÐIÐ
fyrirlestrarformi, tók aldrei upp í tímum, en hafði
þess í stað mörg munnleg skyndipróf sem allir
tóku þátt í og sem nemendum var alltaf tilkynnt
um með góðum fyrirvara. Kvikmyndir og
skyggnur notaði ég sem hjálpargögn og ýmis
konar gögn í eigu spítalans. Ég ákvað strax að
láta kennsluna í þessum bóklegu greinum ná yfir
nær allan námstímann, en á það atriði höfðu
bæði forstöðufólk sjúkraliðanna svo og kennarar
þeirra lagt mjög mikla áherslu.
Kennslan byrjaði því í október og stóð fram í
apríl, þrír tímar í viku að jafnaði og lauk
kennslunni með skriflegu prófi í apríl. Eiginlega
hafði ég ekki reiknað með öðru og meiru en að
vera með i að skipuleggja sjúkraliðanámið og
koma því af stað og kenna þennan vetur, sem ég
var aðstoðarlæknir á spítalanum. En það fer
margt öðruvísi en ætlað er, því ég kenndi í 7 ár
samtals, þ.e. 1965 til 1972. Það var margt þess
valdandi að ég kenndi þetta lengi, þó störf mín
við augnlækningar yrðu æ tímafrekari. Þar ber
að nefna að stjórnendur spitalans voru ákaflega
uppörvandi og hvetjandi til dæmis gagnvart
breytingum, sem alltaf verða einhverjar í allri
kennslu. Og svo voru það nemendurnir,
áhugasamari og elskulegri nemendur en þá sem ég
hafði, get ég alls ekki hugsað mér. Því lít ég
tilbaka til þessara ára með mikilli ánægju og mér
finnst að þetta leiðbeiningarstarf mitt hafi verið
með því áhugaverðasta og skemmtilegasta sem ég
hefi fengist við.
Mér hefur fundist hlýða að dvelja nokkuð við
þessi allra fyrstu ár sjúkraliðakennslunnar á
Landakoti, en að sjálfsögðu er það eingöngu þar
sem ég gjörþekki hana og get skýrt frá henni af
eigin reynslu. Kennslan við aðra spítala hlýtur að
hafa verið eitthvað svipuð þeirri, sem hér hefur
verið lýst. En því er sjálfsagt að skýra frá
kennslunni fyrstu árin, því á þeim grunni hlýtur
áframhaldandi kennsla að vera reist að miklu
leyti. Nú er kominn sjúkraliðaskóli og námið
orðið tvö ár. Auk þess er sjúkraliðanám einnig í
öðrum skólum. Á tveimur árum á að vera hægt
að koma miklum fróðleik til skila og veita góða
verklega þjálfun, ef kennslan öll er vel skipulögð.
Mér finnst við þó oft einblína um of á lengd ýmis
konar náms sem mælikvarða á gæði þess. Gæði
er líka hægt að auka með því að gjörnýta allan
námstímann. Að því þarf vissulega að gefa gaum
og meira en oft er gert.
Á tímamótum sem þessum, þegar 20 ár eru liðin á
þessu ári frá því að sjúkraliðanám hófst og á
næsta ári 20 ár frá því fyrstu sjúkraliðarnir tóku
til starfa, er vissulega ástæða til að líta um öxl og
sjá hvað áunnist hefur.
Var þetta ein leiðin til að ráða bót á
hjúkrunarkvennaskortinum? Þessari spurningu
varpaði ég fram fyrir tæpum aldarfjórðungi. Nú
ætti að vera hægt að fá eitthvert svar við þeirri
spurningu.
Fyrir skömmu spurðist ég fyrir um það hjá
hjúkrunarforstjóra Landakotsspítala, Guðrúnu
Marteinsson, hve margir sjúkraliðar væru þar
starfandi og hve margir hjúkrunarfræðingar.
Svarið var: Það eru 83 sjúkraliðar og 86
hjúkrunarfræðingar, sem starfa við hjúkrun á
legudeildum. Tiu hjúkrunarfræðingar eru þó
starfandi þar til viðbótar en vinna við stjórnun
kennslu og þess háttar.
Þetta svar er nokkuð ótvirætt og gefur til kynna
hve stóru hlutverki sjúkraliðar gegna í hjúkrun. í
ljósi þessa kemur manni undarlega fyrir sjónir
hve sjúkraliðanna er lítið getið og stundum alls
ekkert, þegar rætt er um hjúkrunarmál. Mér
kemur í huga útvarpsþáttur fyrr á þessu ári, en
umræðuefnið var hjúkrunarmál m.a. skortur á
hjúkrunarfólki. Viðmælendur stjórnanda
þáttarins voru m.a. hjúkrunarforstjórar, fulltrúi
úr heilbrigðismálaráðuneytinu, forystukonur
hjúkrunarmála, svo að nokkrir séu nefndir.
Þátturinn stóð talsvert á aðra klukkustund svo
það var komið inn á býsna margt bæði fróðlegt
og gagnlegt, eins og nærri má geta. Þar kom, að
stjórnandi þáttarins varpaði fram spurningu um
sjúkraliðana. Spyrjandinn fékk ekkert svar, alls
ekkert, og hvað sem olli var spurningin ekki
endurtekin og það var alls ekki síðar í þættinum
minnst á sjúkraliðana eða hlutverk þeirra í
hjúkrun frekar en þeir væru ekki til. En það að
áhrifafólk í heilbrigðiskerfinu skuli geta rætt
fram og aftur um hjúkrunarmál án þess að geta
sjúkraliðanna að nokkru gegnir meir en furðu,
svo vægt sé til orða tekið. Það er því augljóslega
ekki að ófyrirsynju að Sjúkraliðafélag fslands
efnir til ráðstefnu sem þessarar um menntun,
starfssvið og stöðu sjúkraliða í heilbrigðiskerfinu.
Það er mjög tímabært að því er virðist.
Það væri líka mjög fróðlegt, að sjúkraliðar
kynntu sér þessi mál annars staðar til
samanburðar. Ég hef imprað á þvi við formann
Sjúkraliðafélags fslands, frú Margréti S.
Einarsdóttur, að hún taki sér ferð á hendur til
Bandaríkjanna til að kynna sér starfsemi
sjúkraliðafélaga þar í landi, menntun sjúkraliða