Læknablaðið - 15.05.1992, Síða 52

206
LÆKNABLAÐIÐ
hingað til lands til að skipuleggja þessa
rannsókn. Við áttum einnig marga fundi
með honum þegar úrvinnsla gagna fór fram.
Til fróðleiks má einnig benda KG á þá
staðreynd að í Læknablaðinu er sjaldnast
lýst tölfræðilegum aðferðum í enskum
útdráttum. Við erum sammála KG um að
sumar spuminganna hafi verið flóknar. Við
gerðum því grein fyrir þessu vandamáli í
fyrstu greininni.
TÚLKUN NIÐURSTAÐNA
Auðvitað eru tilvísanir meðal annars til
þess að »stýra sjúklingaflœðinu« eins
og greinilega kemur fram í lýsingu KG
á sögu tilvísana. Sjúklingur verður þá
fyrst að fara til heimilislæknis síns og ef
heimilislæknirinn getur ekki leyst vandann
beinir hann sjúklingnum til annars, ekki bara
til ákveðinnar sérgreinar heldur oftast til
ákveðinnar persónu. Þetta kallast að okkar
mati að »stýra flœðinu«.
KG gagnrýnir einnig »túlkun okkar« á
öðrum atriðum og vitnar í ýmsar setningar
úr greinum okkar máli sínu til stuðnings. I
þessum tilvikum erum við að vitna í skoðanir
annarra eins og greinilegt er og heimilda
getið (sem KG sleppir), en ekki að gerast
spámannlegir sjálfir. KG ræðir síðan um
það, hvort það sé kostur eða galli að hafa
tilvísanir. Þarna kemur hann að kjarna
málsins. Tilgangur þessarar rannsóknar var
ekki að athuga hvort ein skoðun væri betri
en önnur, heldur að mæla hvort einhver
skoðanamunur væri á milli Iækna í þessum
efnum.
I grein okkar er vikið að því að HNE -
lækningar séu fremur ung sérgrein vegna
tækniþróunar síðari tíma. Hér vitnuðum
við aðeins í textabók í kafia um sögu
læknisfræðinnar. Að vísu var verið að tala
um 19. öldina, sem okkur láðist að geta um
í þessu samhengi og við efumst ekki um að
skýringar KG á sögu HNE séu réttar.
Við erum algjörlega ósammála KG um að
umfjöllunin hafi verið einlit eins og mörg
dæmi vitna um í greinum okkar.
Dæmi úr grein III: »Ekki var spurt hvort
œskilegt vœri að hafa þá í hlutastarfi á
heilsugœslustöðvum og þá innan sinna
sérgreina. Slík samvinna heimilislœkna og
annarra sérfrceðinga er víða komin á hér á
landi og er talin mjög góður kostur«.
í V grein. »Ekki er hœgt að sjá af þessari
rannsókn hvort hér er um raunsœtt mat eða
minnimáttarkennd heimilislœkna að rœða,
en því hefur verið haldið fram (Fry J) að
heimilislœknar njóti minni virðingar en aðrar
sérgreinar, þar sem greinin er ekki talin búa
yfir vísindalegri þekkingu, sem grundvallast á
eigin rannsóknum«.
LOKAORÐ
Ofannefnd gagnrýni Kristjáns Guðmundssonar
á tölfræðilegan þátt greinaflokks okkar
einkennist af fullyrðingum um að þetta eða
hitt sé »ekki rétt«, »óheimilt« o.s.frv. I svörum
okkar er gerð grein fyrir úrvinnsluaðferðum.
Lögð er áhersla á að nota má bæði kí-
kvaðrat og t-próf fyrir utan aðrar aðferðir
við úrvinnslu á Likert kvarða. Niðurstöður
okkar voru birtar myndrænt og stuðst við kí-
kvaðrat á fjölda. Við erum sammála KG um
að einnig hefði verið hægt að vinna úr þessum
gögnum á annan veg, en athuganir benda ekki
til að önnur tölfræðileg útfærsla hefði breytt
megin niðurstöðum. Nýlega birtist fræðigrein
frá Israel (4), þar sem beitt er Likerts
kvarða við mat á afstöðu heimilislækna og
kvensjúkdómalækna til verkaskiptingar á
sviði kvensjúkdóma. Atti einn undirritaðra
(JAS), sem ritstjóri tímaritsins, þátt í að koma
þessari grein á framfæri. Þar er beitt ágætum
aðferðum við úrvinnslu á Likert kvarða, sem
lesendur blaðsins geta tekið til fyrirmyndar ef
þeir hyggjast nota hann við rannsóknir sínar.
Hinn hluti athugasemda KG beinist að
umræðu um niðurstöðumar. KG virðist
óánægður með niðurstöðumar, sem stangast
á við skoðanir hans. Þetta er afar eðlilegt
og engin ástæða til að amast út af því, enda
staðfesti greinaflokkur okkar að það er
skoðanaágreiningur á milli lækna hinna ýmsu
sérgreina.
Reykjavík 17. apríl 1992
Hjalti Kristjánsson
Jóhann Ag. Sigurðsson
Guðjón Magnússon