Læknablaðið - 15.09.1992, Blaðsíða 53

LÆKNABLAÐIÐ
311
Tafla VI. Hvaða framhald á reykingabanninu telur þú
að eigi best við?
Reykja ekki Reykja
Sjúk- Hjúkrunar- Sjúk- Hjúkrunar-
lingar fræöingar lingar fræöingar
(%) <%) <%) (%>
Óbreytt
ástand (26) (27) (18) (14)
Framfylgja strangar (21) (10) (D (0)
Koma upp lágmarks- aöstöðu. (53) (63) (81) (86)
Tafla VII. A að afnema reykingabann á rlkisspítölum?
Reykja ekki Reykja
Sjúk- Hjúkrunar- Sjúk- Hjúkrunar-
lingar fræöingar lingar fræöingar
(%i (%) (%> (%)
Já (13) (3) (30) (36)
Nei (78) (83) (63) (59)
Veit ekki (9) (13) (7) (5)
Tafla VIII. Reykir þú eða hefur þú reykt?
Sjúk- lingar <%) Hjúkrunar- fræöingar (%> Þjóöin 1990 15-79 ára <%)
Hef aldrei reykt (24,4) (32,7) (41,1)
Reykti en er hættur (37,6) (25,0) (24,7)
Reyki stundum (6,1) (19,2) (3,9)
Reyki daglega (31,6) (23,1) (30,3)
Tafla IX. Telur þú að reykingabannið hafi verið til bóta?
Reykja ekki Reykja
Sjúk- Hjúkrunar- Sjúk- Hjúkrunar-
lingar fræðingar lingar fræöingar
<%) <%) (%> <%)
Já (71) (87) (44) (50)
Nei (4) (13) (33) (27)
Veit ekki (25) (0) (23) (23)
mikilvægasta niðurstaða könnunarinnar sem
átti fyrst og fremst að kanna viðhorf sjúklinga,
enda hafði það ekki verið gert áður.
Af ásettu ráði voru viðhorf
deildarhjúkrunarfræðinga athuguð en ekki
til dæmis lækna eða sjúkraliða. Vitað er
að reykingar meðal lækna og læknanema
eru mjög fátíðar en reykingar sjúkraliða
sennilega ennþá algengari en reykingar
hjúkrunarfræðinga (4-6). Athygli vekur að
reykingar hjúkrunarfræðinga eru algengari
en meðal sjúklinga og einnig algengari en
meðal sérlegs samanburðarhóps kvenna á
aldrinum 25-64 ára. Þrátt fyrir reykingabann
var starfsfólk talið reykja inni á sjúkradeild af
4-11% aðspurðra (tafla II).
Gögnin sýna afdráttarlaust hve mikil áhrif
eigin reykingar hafa á skoðanamyndun um
þessi mál og á það jafnt við um sjúklinga
og deildarhjúkrunarfræðinga. Meðal
hjúkrunarfræðinga sem reyktu ekki töldu 3%
að afnema ætti bannið, 83% að ekki ætti að
afnema og 4% vissu ekki. Sömu tölur hjá
hjúkrunarfræðingum sem reyktu voru 36%,
59% og 5%. Munurinn er marktækur.
Meðal deildarhjúkrunarfræðinga sem reyktu
ekki töldu 87% að bannið hefði verið til bóta,
en 13% neituðu því. Meðal þeirra sem reyktu
voru tölumar 50% og 27%, en 23% tóku ekki
afstöðu. Munurinn er marktækur.
Af þessu má draga þá ályktun að skoðanir
mótist að verulegu leyti eftir því hvort
viðkomandi tíðkar reykingar eða ekki og
hjá heilbrigðisstarfsfólki virðist nikótínið (?)
rýra faglega dómgreind á þessu sviði. Þetta er
reyndar ekki nýtt og hefur víða komið fram
áður (4-5).
Meðal þeirra (sjúklinga og hjúkrunarfræðinga)
sem ekki reyktu studdu 53-63% að komið
væri upp lágmarksaðstöðu fyrir sjúklinga sem
reykja. Meðal þeirra sem reyktu studdu 81-
86% að komið væri upp lágmarksaðstöðu
og einnig þar voru hjúkrunarfræðingar
áhugasamari um málið en sjúklingar (tafla
VI).
Jafnvel þótt ekki hafi verið til þess ætlast
þegar reykingabannið var sett, var á sumum
deildum sérstakt húsnæði heilbrigðisþjónustu ■
tekið undir reykingar sjúklinga, en á
öðrum deildum ekki. Þetta olli ósamræmi
og torveldaði að nokkru framkvæmd
reykingabannsins.
Fyrirsjáanlegt er að léttara verður á næstu
árum að gefa sjúklingum, að minnsta kosti
tímabundið, staðgengil fyrir reykingar
meðan á sjúkrahúsvist stendur. Fólk senr
reykir sækist fyrst og frernst eftir nikótíni.
Nikótínlyf koma nú á markað í fleiri formum
en sem tyggigúmmí og nikótínplástur hefur
þegar verið skráður sem lyf. Nikótínnefúði