Dagblaðið Vísir - DV - 20.07.2007, Blaðsíða 12

föstudagur 20. júlí 200712 Helgarblað DV
TF-SIF VAR BYLTING Í BJÖRGUNARSTARFI
„TF-SIF boðaði mikla byltingu í
björgunarflugi á Íslandi þegar hún
kom fyrst til landsins,“ segir Bogi
Agnarsson flugstjóri. Bogi starfaði í
23 ár hjá Landhelgisgæslunni, fyrst
sem stýrimaður á varðskipum og
síðarmeir sem flugmaður og flug-
stjóri, bæði á þyrlum Landhelgis-
gæslunnar og eftirlitsflugvélinni,
TF-SYN.
Bogi segir að með tilkomu TF-
SIF hafi verið lagt upp með vakt-
ir hjá áhöfnunum. Það eitt og sér
hafi haft mikið að segja í björgunar-
flugi. „Fram að þessum tíma þá voru
menn að fikra sig áfram með þyrlu-
flugið. Það var algjör bylting þegar
TF-SIF kom til sögunnar og ég hef
rætt það við félaga mína að réttast
væri að koma henni fyrir á Flugsafni
Íslands á Akureyri, fyrst svona er fyr-
ir henni komið.“
Björguðu barni
Þegar talið berst að eftirminni-
legum björgunum, þá segir Bogi að
hann hafi aldrei dvalið sérstaklega
við þau verk sem hann hefur unnið.
„Þegar upp er staðið eru það samt
ýmsar björgunaraðferðir sem aldrei
urðu mjög frægar sem sitja í minn-
ingunni,“ segir hann.
„Í eitt skiptið björguðum við
barni sem hafði dottið á hjóli á
Akranesi. Þetta var í rauninni ekki
flugafrek að öðru leyti en því að við
náðum metútkalli og björguðum
lífi barns sem hafði hlotið alvar-
lega höfuðáverka. Læknarnir komu
hlaupandi út í vél við Borgarspít-
alann og byrjuðu aðgerðina strax
með því að hleypa út blóði sem
safnaðist saman í höfði barnsins.
Þarna mátti ekki muna einni ein-
ustu mínútu.“
Björgunin úr Steindóri GK
Björgun á áhöfninni á Steindóri
GK 101, sem strandað hafði í slæmu
brimi við Krísuvíkurberg á Reykja-
nesi í febrúar 1991, er Boga minn-
isstæð. „Það var ekki sérlega vont
veðrið, en það var mikill sjógangur.
Afl þyrlunnar var í tæpasta lagi og
við þurftum að losa eldsneyti í sjó-
inn og skilja lækninn eftir á bjarg-
brúninni til þess að ráða við þessar
aðstæður,“ segir Bogi.
Í áhöfninni á Steindóri voru átta
manns. Í bókinni Útkall alfa TF-SIF
lýsir Sævar Ólafsson skipstjóri til-
finningunni þegar þyrlan kom og
áhöfnin áttaði sig á því að björgin
var nærri. „Allt í einu heyrðum við
í þyrlunni. Tilfinningin var svo stór-
kostleg að ég var sem lamaður. Létt-
irinn var algjör. Þetta var okkar eina
von,“ segir Sævar.
Áhöfnin var þá orðin köld og
þrekuð og Sævar hafði hugleitt að
láta fólkið binda sig við skipið stjórn-
borðsmegin vegna þess að sjógang-
urinn var orðinn óbærilegur.
Fimm metra frá bjarginu
Einsýnt var að fara yrði fleiri en
eina ferð með mannskapinn upp
á bjargbrúnina og við brúnina var
hætta á niðurstreymi, jafnvel þótt
vindur væri aðeins um fimm til átta
metrar á sekúndu. „Þetta leit hrika-
lega út. Báturinn lét svo illa í brim-
inu að ég hafði aldrei séð annað
eins,“ segir Bogi. Hann þurfti á öllu
afli vélarinnar að halda til þess að
halda henni hangandi við bjarg-
brúnina vegna niðurstreymis. Ekki
var enn orðið bjart af degi.
Til þess að bjarga mætti áhöfn-
inni varð Bogi að halda þyrlunni
kyrri þannig að aðalspaðarnir voru
aðeins í um fimm metra fjarlægð frá
bjarginu. Í fyrstu atrennu tók áhöfn-
in á TF-SIF tvo menn upp á bjargið.
Á hálfri klukkustund voru skip-
verjarnir sex sem eftir voru hífðir
upp í tveimur atrennum. Allan tím-
ann þurfti Bogi að keyra þyrluna á
mesta mögulega afli, þannig að ekk-
ert mátti fara úrskeiðis.
Hógværð og einbeiting
„Ég hef aldrei gengið með frægð-
ina í maganum,“ segir Bogi. Til
marks um það þá vill hann ekki
dvelja lengi við eina af þeim ævin-
týralegustu björgunarferðum sem
farin var á TF-SIF. Ungur vélhjóla-
maður hafði misst stjórn á hjóli sínu
og endað slasaður á gilbotni þar sem
Ásgarðsá rennur í Kerlingarfjöllum.
Þyrlan var kölluð til og þegar
Bogi og áhöfn hans komu á staðinn
varð þeim ljóst að ekki yrði unnt að
nálgast slysstaðinn ofan frá. Bjarki
Þórarinsson læknir og Magni Ósk-
arsson spilmaður fóru úr þyrlunni á
hentugum stað og gengu niður í gil-
ið til þess að undirbúa hinn slasaða
Bogi Agnarsson flugstjóri vann fjölda
björgunarafreka á þyrlum Landhelgis-
gæslunnar. Það var Bogi sem afrekaði
það að bakka TF-SIF út úr þröngu gili í
Kerlingarfjöllum með slasaðan vélhjóla-
mann innanborðs. Hann segir að sjónar-
sviptir sé að TF-SIF. Hún hafi verið
fyrsta stóra framfaraskrefið í þyrlumál-
um Landhelgisgæslunnar. Hann vill að
henni verði komið fyrir á Flugsafni Ís-
lands á Akureyri.
SiGtryGGur Ari jóHAnnSSon
blaðamaður skrifar: sigtryggur@dv.is
Bogi Agnarsson að bakka þyrlu út úr þröngu gili í litlu skyggni er talið nánast óhugsandi. Það er meðal þeirra afreka sem Bogi
agnarsson framkvæmdi á tf-sIf, þyrlunni sem hrapaði í sjóinn á mánudaginn. Bogi vann í 23 ár hjá landhelgisgæslunni.
NEFNDI DÓTTUR MÍNA SIF
Bergþóri Ingibergssyni og átta
félögum hans af Barðanum GK 475
var bjargað úr lífsháska um borð í
TF-SIF eftir að báturinn strandaði í
vonskuveðri við Snæfellsnes. Hann
segir að um sig hríslist gæsahúð og
sælutilfinning í hvert sinn sem hann
heyri hvininn í þyrluspöðum. Berg-
þór vill að TF-SIF verði varðveitt til
minningar um þau afrek sem unnin
hafa verið.
„Í hvert skipti sem ég heyri hvin-
inn frá þyrluspöðum þá hríslast um
mig gæsahúð og sælutilfinning,“
segir Bergþór Ingibergsson. Hann
var stýrimaður á netabátnum Barð-
anum GK 475 þegar hann rak upp
í klettana við Hólahóla á Snæfells-
nesi þann 14. mars 1987.
Bergþór ber sterkar tilfinningar
til þyrlunnar TF-SIF, sem bjargaði
lífi níu manna áhafnar eftir miklar
hrakningar og vonleysi í brotsjóum
og éljum þessa vetrarnótt fyrir tutt-
ugu árum. „Mér liggur við að segja
að þetta sé eins og að missa fjöl-
skylduvin,“ segir hann. Sem þakk-
lætisvott fyrir lífgjöfina gaf hann
dóttur sinni millinafnið Sif, tveimur
árum eftir atvikið.
Spriklaði af hamingju
„Okkur hafði rekið þarna upp
í klettana og eina von okkar var að
þyrlan kæmi á staðinn. Það voru
reyndar áhöld um það hvort hún
kæmist vegna veðurs. Meira að segja
bandarísku þyrlurnar í Keflavík gátu
ekki lagt upp í leiðangurinn eins og
veðrið var,“ segir hann. Þegar Berg-
þór var kominn í vírinn og fæturn-
ir héngu lausir þá spriklaði hann af
hamingju. „Þetta var eitthvað sem
ég réði ekkert við.“
Áhafnarmeðlimir á Barðanum
voru orðnir kaldir, þrekaðir og held-
ur vondaufir þegar björgin barst.
Báturinn hafði lagst á hliðina og
hver brotsjórinn á fætur öðrum gekk
yfir. Allir níu skipverjarnir höfðu
komið sér fyrir í litlum klefa inn af
brúnni, þar sem sjórinn flæddi inn
og út og mennirnir lágu hver um
annan þveran, þegar Páll Halldórs-
son flugstjóri og áhöfn hans komu á
staðinn.
Aftur á sjóinn
„Við vorum hífðir upp, einn og
einn í einu, og svo þurfti þyrlan að
fara með hluta af mannskapnum
upp á bjargið áður en hægt var að
halda áfram,“ heldur Bergþór áfram.
Hann segir að sér hafi virst verkið
vinnast létt, þetta hafi litið út eins og
þyrlan væri á skaki með vírinn.
„Því er hins vegar ekki að leyna
að úthaldið hjá okkur var orðið lítið
og það var margt sem rann í gegnum
hugann á okkur í bátnum. Skipstjór-
inn Eðvald Eðvaldsson var orðinn
mjög kaldur og það þurfti að fljúga
með hann beint suður á sjúkrahús.“
Þegar leið frá strandinu liðaðist
Barðinn að lokum í sundur í brim-
inu og hvarf í djúpið. Bergþór hélt
áfram sjómennskunni og réri á
sömu mið, þótt ekki sé laust við að
lífssýnin hafi verið nokkuð breytt.
„Það vildi meira að segja svo ólík-
lega til að nokkru seinna varð ég vél-
arvana á bát á svipuðum slóðum. Þá
náðist að draga okkur út á haf áður
en illa fór, en það vakti upp ýmsar
minningar.“
Varðveitum tF-SiF
„Það má aldrei gleymast að þess-
ir menn sem vinna á þyrlunum hafa
lagt meira á sig en nokkurn tíma
er hægt að krefja menn um,“ seg-
ir Bergþór. Hann vill líka koma á
framfæri hamingjuóskum til áhafn-
arinnar sem var um borð í TF-SIF,
þegar hún fór í sjóinn síðastliðinn
mánudag, með að hafa komist svo
giftusamlega frá óhappinu.
„Það er búið að bjarga einhverj-
um ósköpum af fólki með þyrlun-
um í gegnum tíðina. Það skiptir líka
engu máli hvar fólk er eða hver á í
hlut, það eiga allir sama réttinn á að
vera bjargað og lifa lífinu.“
Bergþór er viss um að TF-SIF
hafi skapað þáttaskil í íslenskri
björgunarsögu. Honum þykir það
merkilegt, eftir á að hyggja, að svo
erfitt hafi reynst að fá þessa þyrlu í
flotann til að byrja með. „Það kost-
aði blóð, svita og tár að fá þessa