Dagblaðið Vísir - DV - 20.07.2007, Blaðsíða 25

Þegar foreldrar mínir komu heim
úr orlofsferð til Parísar sumarið 1964
höfðu þeir með sér litla, gyllta afsteypu
af tveimur frægustu byggingum borg-
arinnar, Sigurboganum og Eiffelturn-
inum. Ég minnist þess frá æskuárun-
um að hafa oft setið og horft á þennan
minjagrip og látið mig dreyma um að
sjá þessi mannvirki með eigin augum.
Minjagripir sem þjóðir framleiða
birta sýn þeirra á sjálfa sig og sögu
sína. Frakkar eru stoltir af byggingar-
arfleifð sinni og finnst hún vera eitt af
því sem ástæða sé til að halda á lofti og
kynna ferðamönnum.
Hvað með okkur Íslendinga? Hverj-
ir eru þeir minjagripir sem við höldum
að erlendum ferðamönnum? Og hvað
segja þeir gripir um okkur sem þjóð og
viðhorf okkar til sögu og menningar?
Væri ekki verðugt rannsóknarefni fyrir
einhvern háskólann að athuga þetta?
Kynnisferð í minjagripabúðir í
Reykjavík bendir til þess að verulegur
áhugi sé á því að halda á lofti ímynd
Íslendinga sem víkingaþjóðar. Plast-
víkingar í tindátastærð eru í hverri
verslun og plasthjálmar með víkinga-
hornum keppa við gömlu lopahúfurn-
ar um að vera helsta höfuðfatið í inn-
kaupapokum ferðamanna. Þetta er
auðvitað svolítið einkennilegt í ljósi
þess að við Íslendingar vorum engir
víkingar og ólíklegt að forfeður okkar
hafi nokkru sinni borið hjálma með
hornum eins og þá sem hefðin skreyt-
ir víkinga með og til sölu eru í búðun-
um.
Rifjast upp í þessu sambandi ágæt
grein sem Kristófer Már Kristinsson
leiðsögumaður til margra ára birti í
Morgunblaðinu í fyrrasumar. Hann
gerði þar að umtalsefni hina gífur-
legu fjölgun erlendra ferðamanna
til landsins og benti á að þetta gerð-
ist án nokkurrar opinberrar umræðu
um umhverfis- og menningaráhrif-
in. Kristófer nefndi meðal annars að
ein áhrifin af velgengni ferðaþjónust-
unnar væri síaukin sögufölsun í þágu
landkynningar. Svo ég vitni orðrétt til
hans: „Við verðum afkomendur vík-
inga sem gengu um með horn upp
úr hausnum, étum úldinn hákarl og
drekkum brennivín með, erum elsta
lýðræði í veröldinni og eigum okkur
óskabrunna um víða velli, erum í stöð-
ugu samneyti við álfa og tröll, höldum
uppi safni um drauga og finnst það
afspyrnu greindarlegt að skipuleggja
ferðir um huliðsheima án nokkurra
lyfja. Allt þetta gerum við til að upp-
fylla lýsingar ferðabæklinganna, það
er fyndið að verða fórnarlamb eigin
skáldskapar.“
Sumt af þessu er auðvitað léttvægt
eins og Kristófer samsinnir. Ekki síst
þegar við vitum sjálf að margt af þessu
er grín. En kemur ekki sá dagur innan
tíðar að mörkin á milli gríns og sögu,
skáldskapar og veruleika, þynnast?
Með milljón ferðamenn á þönum um
landið, eins og spáð er að verði inn-
an fárra ára, og tilheyrandi eftirspurn
eftir sögum og minjagripum, er hætt
við að dragi úr viðnáminu og vitleys-
an taki völdin. Er kannski kominn tími
til að forráðamenn ferðaþjónustunnar
staldri við og spyrji sig á hvaða leið við
erum?
Ungviðið á vellinum Evrópumót stúlknalandsliða stendur nú sem hæst. Mótið hófst á miðvikudag og gengu ungar stúlkur út á undan liðunum,
þeirra á meðal þessi stúlka. DV-mynd Stefánmyndin
P
lús
eð
a m
ínu
s
Mótmælendur Saving Iceland
fá mínus í kladdann fyrir að
missa mótmælin út í kranaklifur og
slíka vitleysu sem gerir engum gagn.
Slíkar aðgerðir eins og Saving Iceland
fór út á miðvikudag eru ekki til annars
en að trufla vinnandi fólk í stað þess
að reyna að koma sínum skilaboðum
áfram með hófsamari hætti.
Spurningin
„Það hlýtur nú að fara að stytta
upp eftir þessar stórrigningar sem
eru búnar að vara í á annan sólar-
hring. Það hlaut að koma að því að
það kæmi eðlilegur sumardagur
með rigningu og öllu tilheyrandi,“
segir Einar Sveinbjörnsson veð-
urfræðingur. Undanfarnar vikur
hafa einkennst af sól og sumaryl
í Reykjavík en í gær
byrjaði að rigna
eftir langvar-
andi þurrka-
tíð. Útlit er fyr-
ir að það verði
skýjað og ein-
hver rigning
á höfuðborg-
arsvæðinu um
helgina en að
sögn Einars ætti
hún ekki að
vera mik-
il.
Á ekkert að fara að
stytta Upp, einar?
Sandkassinn
Einn lét lífið og um tuttugu
slösuðust þegar gufuleiðsla
sprakk í New York í fyrradag.
Sprengingin
var svo öfl-
ug að djúpur
gígur myndað-
ist í götunni.
Leiðslan var
mjög komin til
ára sinna og
svo virðist sem
bilun í vélbún-
aði hafi valdið
sprengingunni. Í öllum fréttum
af þessu hörmulega slysi var tek-
ið fram að EKKI væri um hryðju-
verk að ræða. Menn eyddu
meira að segja töluverðu púðri í
að ítreka og undirstrika að slysið
væri bara slys af gamla skólan-
um. Fáir, ef nokkrir, vondir arab-
ar hefðu komið þar nærri.
HvErnig stEndur nú á því að í
helsta vígi hins vestræna heims;
sjálfri New York-borg, verða
ekki lengur
slys án þess að
sjálfkrafa sé
gert ráð fyrir
hryðjuverkum?
Vissulega hafa
verið fram-
in hryðju-
verk í New
York - ég man
eftir tveimur
tilfellum. Í bæði skiptin varð
sama húsið fyrir barðinu á sama
mannninum. World Trade
Center stendur ekki lengur og
varla hefur heyrst hósti eða
stuna frá Osama í háa herrans
tíð, ef undan eru skildar fáein-
ar mjög vafasamar hljóð- og
myndupptökur í litlum gæðum.
Undanfarin sex ár hefur allt ver-
ið með kyrrum kjörum í borg-
inni, eins kyrrum og kjörin geta
orðið í svo stórri borg. Þar áður
var allt í sóma frá árinu 1993.
Eins miklum sóma og verið get-
ur í New York.
ÞEssar tvær sprEngingar á
undanförnum 14 árum hafa
þannig orðið til þess að menn
gera strax ráð fyrir hryðju-
verkum. Ekki árás í stríði - en
Bandaríkin
eru jú í stríði,
heldur hryðju-
verkum. Ekki
slysi, sem eins
og allir vita
gera ekki boð
á undan sér.
Hryðjuverk
gera hins vegar
stundum boð
á undan sér. Ef um hryðjuverk
hefði verið að ræða hefði svo
vitaskuld enginn „slasast“ - þeir
hefðu allir„særst“. Og sá sem
„lét lífið,“ hefði líklega „farist.“
Gufan hefði samt verið jafn
heit og gígurinn í götunni jafn
djúpur.
Guðmundur pálsson lætur
ljós sitt skína
Sögufölsun
Jóhann Arason skrifar:
Seljum íSlenSka eymd
Erlendum ferðamönnum fjölgar ört á
meðan þorskum virðist fækka. Því er
spáð að árið 2015 muni yfir 600 þúsund
ferðamenn sækja landið heim. Þessi
mikli fjöldi
býður upp á
atvinnutæki-
færi og gróðavon fyrir þjóð sem þarf að
hætta að hugsa um fiskveiðar, jafnvel
þótt það sé pólitísk spá ríkisstjórnarinn-
ar að þorskar verði aftur orðnir fleiri en
ferðamenn árið 2018.
Nú þurfum við að leggja grunninn að
því að ferðamennska verði sjálfbær
útgerð á Íslandi. Það verður hún líkast
til ekki með offjárfestingum í
gistirými um allar jarðir og yfirverð-
lagningu á bílaleigubílum, frönskum
kartöflum og rauðvíni. Gistirýmin
standa auð yfir veturinn og á meðan
hlaðast afborganirnar upp.
Liggur ekki vaxtarbroddurinn í eymd
hins íslenska vetrar? Til dæmis væri hægt
að markaðssetja dimma snjóþunga dali
sem paradís fyrir fólk sem býr í
þéttsetnum borgum í Suðaustur-Asíu. Ég
veit um japanskan náunga sem kom
norður í Grímsey. Það var í fyrsta skipti
sem hann var einn með sjálfum sér, utan
dyra. Þetta er verðmætt.
LESEndUR
DV Umræða föSTudAGur 20. júLÍ 2007 25
GUðMUnDUr
MaGnÚssOn
sagnfræðingur skrifar
Ein áhrifin af vel-
gengni íslenskrar
ferðaþjónustu eru að
mörkin á milli vitleysu
og veruleika þynnast.