Læknablaðið : fylgirit - 01.02.1980, Blaðsíða 4

2
INNGANGUR
í riti þessu er lýst mótefnamyndun hjá barnshafandi konum vegna Rhesus-misræmis og
eftirliti, meðferð og árangri þeirrar meðferðar, sem fram hefur farið á íslandi sl. 18 ár.
Einnig er getið þróunar Rhesusmála hér á landi, fyrstu blóðskipta og annarrar meðferðar
samkvæmt þeim gögnum, sem til eru frá fyrri árum.
Höfundar hafa safnað upplýsingum um allar Rhesus-neikvæðar konur á landinu, sem
myndað hafa mótefni gegn því blóðflokkakerfi allt frá árinu 1961. Þorri þeirra hefur fætt á
Fæðingadeild Landspítalans í Reykjavík. Áratuginn 1961—1970 fæddu þessar konur þó stöku
sinnum á öðrum fæðingastofnunum, en frá ársbyrjun 1970 hafa nálega allar Rhesus-nei-
kvæðar konur, sem myndað hafa mótefni, fætt á Fæðingadeildinni.
Umrætt tímabil hefur Blóðbankinn í Reykjavík annast megin hluta blóðflokkana hjá
barnshafandi konum, ennfremur öll Rhesus-mótefnapróf.
Frá upphafi Rhesus-varna, sem hófust í árslok 1969 og síðar verður getið, hefur verið
fylgt ákveðnu skipulagi hvað snertir blóðflokkanir og mótefnamælingar hjá öllum Rhesus-
neikvæðum konum í landinu.
Náin samvinna hefur verið með Fæðingadeild Landspítalans og öðrum fæðingastofnun-
um á þessu sviði. Hefur sú samvinna skapað möguleika á öflun tæmandi upplýsinga um
Rhesus-neikvæðar konur, sem myndað hafa mótefni, allt frá árinu 1961. Frá því ári má telja,
að föst skipan hafi komist á eftirlit með Rhesus-málnu í landinu.
EFNI
I. kafli FORSAGA ......................... 3
II. kafli RHESUS-MÁL Á ÍSLANDI 1961—
1978 .............................. 7
1. Efniviður ............................... 7
2. Fyrri fæðingar kvenna með Rhesus-mótefni 9
3. Aldur kvenna með Rhesus-mótefni ........ 10
4. Fósturlát — fóstureyðingar.............. 10
5. Fyrri blóðgjafir ....................... 10
6. Rannsóknir á meðgöng-utíma ............. 10
6.1 Blóðflokkar ....................... 10
6.2 Mótefnapróf ....................... 11
6.3 Legvatnsrannsóknir ................ 11
6.4 Legvatnsástungur á Fæðingadeild Land-
spítalans ........................... 12
7. Blóðgjafir fyrir fæðingu vegna Rhesus-sjúk-
dóms ................................... 13
8. Gangur fæðinga hjá 283 konum með Rhesus-
mótefni 1961—1978 ...................... 13
9. Ófrjósemisaðgerðir ..................... 14
10. Börn mæðra með Rhesus-mótefn.i......... 14
10.1 Inngangur ........................ 14
10.2 Börn mæðra með Rhesus-mótefni á
Fæðingadeild Landspítalans ......... 15
10.3 Þyngd barna með Rhesus-sjúkdóm .... 15
10.4 Rannsóknir við fæðingu ........... 15
10.5 Meðferð barna með Rhesus-sjúkdóm . . 16
10.6 Blóðskipti á Fæðingadeild Landspítal-
ans 1961—1978 ...................... 17
10.7 Ljósameðferð ..................... 17
10.8 Burðarmálsdauði barna með Rhesus-
sjúkdóm á Fæðingadeild Landspítalans
1961—1978 ......................... 18
10.9 Heilaskaði af völdum Rhesus-sjúkdóms 19
10,10 Eftirlit með börnum með Rhesus-sjúk-
dóm ............................... 19
III. kafli. RHESUS-VARNIR Á ÍSLANDI 1970
—1978 20
1. Inngangur ............................. 20
2. Undirbúningur Rhesus-varna á íslandi .... 21
3. Reynsla fyrsta ársins (1970) .......... 21
4. Starfsemi Blóðbankans árið 1970 ....... 23
5. Fósturlát árið 1970 ................... 23
6. Könnun á gildi Rhesus-varna............ 23
7. Rhesus-varnir 1971—1978 24
8. Endurteknar mótefnagjafir ............. 25
9. Rhesus-varnir við fæðingar árin 1974—1978 25
10. Rhesus-varnir vegna fósturláta og fóstur-
eyðinga 1971—1978 ..................... 26
11. Utanlegsþykkt ........................ 27
12. Þáttur Lyfjaverslunar Ríkisins í Rhesus-
vörnum ................................ 28
13. Neikvæðir þættir Rhesus-varna ........ 28
14. Lokaorð .............................. 28
15. Heimildir ............................ 29
VIÐAUKI ................................... 30