Læknablaðið : fylgirit - 01.02.1980, Blaðsíða 30

28
orðið þunguð áður né fengið blóðgjafir. efnið hefur verið mjög nálægt þeirri áætl-
Var henni ekki gefið Rhesus-mótefni eftir un, sem gerð var við upphaf Rhesus-varna.
aðgerð. í Ijós hefur komið, að kona þessi Aukning síðustu áranna stafar fyrst og
er nú tekin að mynda Rhesus-mótefni og fremst af vaxandi fjölda fóstureyðinga,
verður að líta svo á, að utanlegsþykktin sem varð á þessum árum eins og áður er
hafi valdið þessari mótefnamyndun. getið.
12. Þáttur Lyfjaverslunar ríkisins
í Rhesus-vörnum
Lyfjaverslun ríkisins hefur frá upphafi
annast innkaup og dreifingu á Rhesus-
mótefni hér á landi. Ávallt hefur verið
notað mótefni (Rh-immune-globulin) fram-
leitt hjá Connaught Medical Research
Laboratories í Toronto, Kanada. Magn
mótefnis í hverjum skammti er 300 mikro-
grömm. Þessi þjónusta hefur verið rækt
óaðfinnanlega allt frá upphafi. Aldrei hef-
ur á því staðið, að birgðir af efni væru
fyrirliggjandi og dreifing innanlands hef-
ur í höfuðatriðum gengið snurðulaust.
Geymsluþol Rhesus-mótefnisins er skráð
eitt ár. Sjúkrahús landsins hafa því reynt
að takmarka birgðir sínar af þeim sök-
um. Hefur þessi háttur yfirleitt reynst
vel, þótt komið hafi fyrir, að birgðir hafi
þrotið, svo sem lýst verður í næsta kafla.
TAFLA 21.
Afgreiösla Lyfjaverzlunar ríkisins á Rhesus-
mótefni 1971—1978.
Ár Fjöldi
1971 448
1972 526
1973 410
1974 467
1975 513
1976 512
1977 517
1978 581
3974
Tafla 21 sýnir árlega sölu Lyfjaverzlun-
ar ríkisins á Rhesus-mótefni í landinu.
Við undirbúning Rhesus-varna var áætl-
uð þörf mótefnis 450 skammtar á ári. Ár-
ið 1970 er ekki talið með í töflunni, þar
sem birgðir af efni, sem aflað var síðla
árs 1969, voru að sjálfsögðu notaðar fram
eftir árinu 1970, og jöfnuður á dreifingu
kemst fyrst á að því ári loknu.
Taflan sýnir, að raunveruleg þörf fyrir
13, Neikvæðir þættir Rhesus-varna
í köflum hér á undan hefur verið rak-
inn gangur Rhesus-varna og þar m. a.
talinn fram fjöldi þeirra kvenna, sem ekki
hafa hlotið viðeigandi meðferð.
Þau níu ár, sem Rhesus-varnir hafa
verið stundaðar hér á landi, hafa aðeins
sjö konur tekið að mynda mótefni þrátt
fyrir þær. Tvær konur, sem fæddu árin
1973 og 1976 tóku að mynda Rhesus-mót-
efni, þrátt fyrir Rhesus-immune-globulin-
gjöf á fyrsta sólarhring eftir fæðinguna.
í báðum tilvikum er sá möguleiki fyrir
hendi, að konurnar hafi tekið að mynda
mótefni á síðustu vikum meðgöngunnar.
Mótefnapróf voru neikvæð hjá þeim báð-
um fjórum vikum fyrir fæðinguna, en
þessi próf voru ekki endurtekin við fæð-
inguna.
Fyrri konunnar er áður getið í sam-
bandi við könnun á gildi Rhesus-varna.
Hjá síðari konunni uppgötvaðist mótefna-
myndunin í næstu meðgöngu.
Þrjár konur fengu ekki Rhesus-mótefni
eftir fæðingu. í tveim tilvikum var ástæð-
an sú, að mótefni var ekki fyrir hendi
á fæðingarstað, en óveður hamlaði því,
að hægt væri að koma því á staðinn i' tæka
tíð. Ein kona varð af mótefnagjöf vegna
þess, að hún hlaut ekki meðferð af vangá.
Loks var áður getið í fyrri kafla konu,
sem myndaði mótefni eftir utanleffsþykkt.
Rhesus-mótefni hafa að sjálfsögðu fund-
ist hjá fleiri Rhesus-neikvæðum konum en
þeim sex, sem að ofan getur. í flestum
tilvikum er þar um að ræða fjölbyrjur,
sem þegar höfðu fætt börn áður en Rhesus-
varnir hófust. Það liggur í augum uppi.
að Rhesus-varnir geta engin ábrif haft á
þennan hóp kvenna, sem óðum fer fækk-
andi í landinu.
LOKAORÐ
í riti þessu hefur verið lýst eftirliti með
Rhesus-neikvæðum konum á íslandi, með-