Læknablaðið : fylgirit - 01.09.1993, Blaðsíða 22

20
LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 24
GALLBLÖdRUTÖKUR UM KVIÖSJÁ:
Fyrstu hundruð tilicllin á Borgurspítala.
Gunnar H Gunnlaugsson og Ragnhciður
Bjamadóltir. Skurðlækningadeild Borgarspítala.
Fyrsta árið eftir að gallblöðrutökur um kviðsjá hófust á
Borgarspítalanum (þ.e. 18. nóv. 1991- 17. nóv. 1992)
voru gerðar 133 gallblöðrutökur á spítalanum, þar af
var byrjað á 106 (80%) um kviðsjá. Tilgangur
rannsóknarinnar var að atliuga hvernig fyrstu 100
sjúklingunum í þeim hópi reiddi af. Konur voru þar í
meiri hluta, þ.e. 77 konur á móti 23 körlum.
Meðalaldur sjúklinganna var 48,7 ár en aldursmörk frá
17-86 ára.
75 sjúklingar voru kallaðir inn af biðlista en 25 fóru í
gallbiöðrutöku í beinu framhaldi af bráðainnlögn. Hjá
10 sjúklingum af 100 var um bráða gallblöðrubólgu að
ræða og varð að breyta yfir í opna aðgerð hjá helmingi
þeirra. Alls varð að breyta yfir í opna aðgerð hjá 10
sjúklingum, oftast vegna bólgu og samvaxta umhvcrfis
gallblöðruna. Hjá þeim 100 sjúklingum þar sem byrjað
var á gallblöðrutökunni um kviðsjá lauk henni því
einnig um kviðsjá hjá 90/100 eða 90%.
Aðgerðartími var 50-222 mín, meðaltími 102 mín, og
var 3/4 aðgerðanna lokið innan 2 klst. Aðgerðartími
styttist eftir því sem leið á tímabilið. Hjá 15 af 90 var
gerð gallvegamyndataka. Meðallegutími eftir aðgerð
var 1,8 dagur en sjúklingar lágu inni 1-lOdaga. 54,4%
útskrifuðust daginn eftir aðgerð og 32,2% þar næsta
dag.
Fimm sjúklingar urðu fyrir skakkaföllum í tengslum
við aðgerð en enginn hlaut varanlegan skaða. Einn
sjúklingur fékk blæðingu í aðgerð sem ekki tókst að
stöðva í gegnum kviðsjá og kallaði því á opna aðgerð.
Hann fékk tvær einingar blóðs eftir aðgerð og
útskrifaðist við góða líðan sex dögum síðar. Einn
sjúklingur var endurinnlagður 2 vikum cftir aðgerð
mcð sýkingu í gallblöðrubeði sem stungið var á undir
ómskyggni. Þrír fengu lungnaáföll sem lengdu
legutíma um nokkra daga. Enginn þurfti enduraðgerðar
við.
Upplýsingar liggja fyrir um vinnufærni hjá 59/90 eða
65% þeirra sem gengust undir gallblöðrutöku um
kviðsjá. Þeir voru komnir til vinnu eða fyrri færni að
meðaltali eftir 12,7 daga.
Niðurstaðan er að vel hafi tekist til með fyrstu
gallblöðrutökurnar um kviðsjá á Borgarspítala.
Legutími er margfalt styttri en við opna aðgerð og
sjúklingarnir komast miklu fyrr til vinnu eða fyrri
fæmi. Aðgerðatími er lengri í byrjun en samkvæmt áliti
okkar og annara styttist hann mjög með aukinni
reynslu.
Er hefðbundin botnlangaaðgerð á
undanhaldi?
Tómas Guðbiartsson. Auður Smith, Höskuldur Kristvinss.,
Tómas Jónsson og Jónas Magnússon.
HandLdeild Landspítala, Læknadeild Háskóla íslands.
Botnlangataka er meðal algengustu aðgerða. Frá því
fyrstu aðgerðinni var lýst fyrir rúmri öld hefúr hefðbundin
botnlangaaðgerð lítið breyst. Síðusta áratug hefur ný
tækni, kviðsjá (video assisted laparoscopy ) rutt sér til
rúms við kviðarholsaðgerðir, sérstaklega við aðgerðir á
gallblöðru. Tíu ár eru síðan fyrsti botnlanginn var
fjarlægður með kviðsjá en nýlegar rannsóknir benda ti!
þess að kviðsjáraðgerðir á botnlanga hafi umtalsverða
kosti. Legutími er talinn styttri og sjúkl. komast fyrr til
vinnu en eftir hefðbundna opna aðgerð. Einnig eru minni
verkir og ör eftir kviðsjáraðgerð.
Við settum því af stað slembaða framsýna rannsókn á
sjúklingum grunuðum um botnlangabólgu á Landspítala
þar sem 20 sjúklingar völdust í kviðsjáraðgerð og 20 í
opna aðgerð á tímabilinu 22. mars til 7. júlí 1993.
Niðurstöður okkar gefa til kynna að legutími er heldur
styttri fyrir kviðsjáraðgerðirnar en þær opnu. Sjúkl. eru
ennfremur komnir miklu lyrr ti! vinnu eftir nýju aðgerðina.
Engir alvarlegir fylgikvillar komu upp í
kviðsjáraðgerðunum.
Við ályktum að kviðsjáraðgerð á botnlanga eigi rétt á sér.
Aðgerðin er örugg og styttir legutíma miðað við opna
aðgerð. Ótvíræður kostur er hversu fjótt sjúkl. eru
vinnufærir.