Læknablaðið : fylgirit - 01.09.1993, Blaðsíða 28

26
LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 24
AUKIN NÁKVÆMNI VIÐ MAT Á HORFUM
E 18 SJÚKLINGA MEÐ BRJÓSTKRABBAMEIN
MEÐ DNA FLÆÐIGREININGU
Sunna Guðlaugsdóttir, Helgi Sigurðsson1, Bjarni
Agnarsson, Jón G. Jónasson, Guðjón Baldursson, Sigrún
Kristjánsdóttir, SigurðurBjörnsson, Þórarinn Sveinsson.
'Krabbameinslækningadeild, Landspítalinn
TNM stigun er eina viðurkennda aðferðin við mat á
horfum sjúklinga með brjóstkrabbamein, en hún
endurspeglar líffæralega útbreiðslu sjúkdómsins
(æxlisstærð (T), eitlameinvörp (N) og fjarmeinvörp
(M)).
Tilgangur rannsóknarinnar var að athuga hvort
aukin nákvæmni fengist við mat á horfum
sjúklinga með brjóstkrabbamein með mælingum
á litningastöðu (ploidy status) og hlutfalli fruma
í litninga-framleiðslufasa (S-fasa) með flæði-
greini (flow cytometer).
I rannsókninni eru allar konur sem greindust á
íslandi með ífarandi brjóstkrabbamein á árunum
1981-1984 (n=347). Hjá 340 þeirra var til formalín
hert paraffín-innsteypt vefjasýni (98%) og voru
mælingar gerðar á minnst 15 þúsund frumukjörnum
frá hverju sýni.
Litningamælingar var hægt að framkvæma á
98% sýna (n=334), þar af voru 114 með eðlilega
litningastöðu eða tvílitna (34%) og 220 með
óeðlilega litningastöðu eða mislitna (66%). S-
fasa mælingar var hægt að framkvæma á 329
sýnum (97%) og var miðtölu S-fasinn 7,0%, en
hann var marktækt hærri (p<0,0001) hjá mislitna
æxlum (9,3%), en tvílitna æxlum (2,7%).
Við uppgjör þá voru 69% sjúklinga með tvílitna
æxli á lífi, en 54% af þeim sem höfðu mislitna
æxli (p=0,004). 74% sjúklinga með lág S-fasa
æxli (<7.0%) voru þá á lífi, en 44% af þeim
sem höfðu há S-fasa æxli (>7.0%) (p<0.0001).
Fjölþátta mat (multivariate analysis) á horfum
sýndi að S-fasinn gaf sjálfstæðar upplýsingar
um horfur umfrant hina hefðbundnu TNM stigun
(p=0.0001). Hins vegar hafði litningastaða ekki
sjálfstæða marktæka þýðingu á horfur.
Okkar niðurstöður sýna að S-fasa mælingar með
flæðigreini auka nákvæmi við mat á horfum
sjúklinga með brjóstkrabbamein.
E 19
FRUMUDEUJNG MERGÆXLA
VUhelmína Haraldsdóttlr, Clemens Haanen, Ellen
Kalsbeek, Fred Olthuis. MST. Enschede, Holland/
Lyflækningadeild Borgarspítalans.
Mergæxli (myeloma) er illkynja sjúkdómur sem
einkennist af fjölgun plasmafruma í beinmerg
jafnframt sem þær framleiða afbrigðilegt prótln
sem oft má finna í sermi og/eða þvagi
sjúklinganna.
Á síðasta áratug hafa æ fleiri vísbendingar komið
ffam um að plasmafruman sé ekki sú fruma þar
sem hin illkynja breyting á sér stað heldur sé þá
breytingu að finna í móðurfrumum hennar, B
eitilfrumum.
Tilgangur þessarar rannsóknar er að athuga
frumudeilingu ofangreindra frumutegunda í
beinmerg sjúklinga með virkt mergæxli.
Sjúklingum með virkt mergæxli er gefið
Idoxuridin (IdU) í aeð en IdU er hliðstæða
kjarnasýrunnar týmins og binst samstundist inn í
DNA allra fruma sem eru í S-fasa frumuhringsins
þegar inngjöf á sér stað. Þær frumur sem hafa
tekið upp IdU er hægt að finna aftur í
frumurennslismæli með hjálp músa-einstofna
mótefnis gegn IdU sem er tengt flúorerandi
mótefnum. DNA innihald frumanna er metið
með propidíum joðlitun sem binst DNA í réttu
hlutfalli. Með þessu móti er hægt að skoða
samhliða á skjá frumurennslismælis DNA innihald
frumanna annars vegar (rauða litrófið) og
staðsetningu frumanna i S-fasa frumuhringsins
hins vegar (græna litrófið). Jafnframt er leitast við
að flokka frumurnar eftir tegundum með
segulmögnuðum kúlum sem húðaðar eru með
mótefnum gegn þeim mótefnavökum sem vitað
er að sitja á frumuhimnu fyrrgreindra fruma.
Þegar beinmergur sjúklinga með virkt mergæxli
er rannsakaður á þennan hátt kemur í ljós að hluti
frumanna er með afbrigðilegt DNA innihald
(aneuploidy). Oftast er um að ræða of hátt DNA
innihald (hyperploidy). Þetta er þekkt fýrirbrigði
og vitað er að hér er um að ræða plasmafrumumar.
í þessum fmmuhópi er ekki hægt að finna neina
IdU upptöku. Einnig kemur í ljós þegar þessar
plasmafmmur em fjarlægðar úr heildarfmmu-
hópnum með segulmögnuðum kúlum að IdU
upptaka eykst sem bendir til þess að þlasma-
fmmurnar taki engan þátt í þessari upptöku og
.fjölgi sér því ekki.