Búskapur hins opinbera 1980-1984 - 01.02.1986, Side 16

14
ingakerfinu, heldur eru þau gjöld, sem til þessa renna, færð sem skatttekjur
hjá ríkissjóði og síðan sem tilfærsla frá ríkissjóði til tryggingakerfisins.
5. Samneysla:
Til samneyslu teljast útgjöld opinberra aðila til kaupa á vöru og þjónustu til
eigin nota á rekstrartímabilinu. Samneyslunni er raunar skipt í tvennt,
annars vegar kaup á vöru og þjónustu að frádreginni sölu á sams konar vöru
eða þjónustu, og hins vegar laun opinberra starfsmanna, og eru þá meðtalin
launatengd gjöld. Afskriftir af opinberum byggingum eru taldar sérstaklega
í samneyslunni. Efnahagsreikningur er ekki færður fyrir opinbera bú-
skapinn, þannig að matsverð á þeim byggingum, sem tilfærðar hafa verið í
þessum reikningum, hefur ekki verið tekið saman. Afskriftirnar, sem hér
eru tilfærðar, eru í samræmi við uppgjör þjóðhagsreikninga. Verg fjármuna-
myndun í byggingum samkvæmt þessum reikningum er mun hærri hjá
sveitarfélögum en hjá ríkissjóði. Ástæðan er fyrst og fremst sú, að
fjárfesting, sem ríkið greiðir stóran hluta af, s.s. fjármunamyndun í
grunnskólum, er færð að fullu sem fjármunamyndun hjá sveitarfélögum.
Framlag ríkisins er aftur á móti fært sem fjármagnstilfærsla til sveitarfélag-
anna. í skýrslunni um búskap hins opinbera 1945—1980, sem Þjóðhags-
stofnun gaf út í ársbyrjun 1983, voru afskriftir fyrir árið 1980 mun hærri hjá
sveitarfélögunum en hjá ríkinu. Þessu hefur nú verið breytt, þannig að mun
hærri afskrift er nú færð hjá ríkissjóði, og er í því sambandi fremur tekið tillit
til umfangs rekstrargjalda en þess, hvar fjármunamyndunin er færð. Við
þessa breytingu er tekið mið af því, að ríkissjóður greiðir stóran hluta af
rekstrarútgjöldum viðkomandi stofnana, þótt fjármunamyndun þeirra
vegna komi fram sem fjármunamyndun hjá sveitarfélögum.
6. Vextir:
Ætlunin var að færa hér til gjalda áfallna raunvexti á hverju ári, hvort sem
þeir falla til greiðslu á viðkomandi ári eða ekki. Hvorugt hefur þó tekist að
fullu, og ráða hér að mestu bókhaldsaðferðir ríkis og sveitarfélaga.
Hjá ríkissjóði er enn sem komið er fylgt þeirri aðferð að færa til gjalda
einungis þá vexti, sem gjaldfallnir eru, hvort sem þeir eru greiddir eða
ógreiddir. Aftur á móti eru ekki færðir til gjalda þeir áföllnu vextir, sem
ekki eru gjaldfallnir. Af þessu leiðir, t.d. að áfallnir vextir á spariskírteini
ríkissjóðs eru ekki gjaldfærðir fyrr en skírteinin falla í gjalddaga.
Hjá ríkissjóði eru bæði afborganir og vextir af verðtryggðum lánum færð
upp í samræmi við viðkomandi verðtryggingu, þannig að reynt er að nálgast
raunvexti. Sama gildir hins vegar ekki um afborganir og vexti af óverð-
tryggðum lánum. Þar eru afborganir ákveðinn hluti af nafnverði lánsins og
vaxtagreiðslur í samræmi við nafnvexti lánanna. Að því er sveitarfélögin
varðar, þá hefur Þjóðhagsstofnun í úrvinnslu sinni leitast við að sleppa
gengistapi og verðbótum, þegar sveitarfélög hafa fært þessa liði með
vöxtum.