Sagnir - 01.04.1984, Side 125

AUMASTIR ALLRA
en hefði átt að segja „II faut þroté-
ger“, menn verða að verja garðinn
sinn, því að ræktunin tekst ekki,
ef garðholan er ekki varin af harð-
fengi. Allir sérfræðingar, livað
sem þeir nefnast, eiga sér reit, sem
þeir þurfa að verja fyrir örtröð,
svo hann leggist ekki í flag.
Læknar, lögfræðingar, verk-
fræðingar, líffræðingar, sagn-
fræðingar o.s.frv. verða að verja
akur fræða sinna fyrir hómópöt-
um og fúskurum. Allar fræði-
greinar eru eða eiga að vera þjón-
ustugreinar fyrir lýðinn í landinu
og verða gildislitlar, ef sér-
fræðingar láta loddara troða sér
um tær.
Sagan er drottning húmaniskra
fræða og sjálfstæður veruleiki eins
og allar aðrar fræðigreinar, og
þessi veruleiki er fólginn í heim-
ildum um atferli mannsins frá
upphafi vega til líðandi stundar.
Sagnfræðin leitar skilnings á
atferlinu eftir ákveðnum
heimildabundnum leiðum. Hún
á að vera fólki til leiðbeiningar um
skilning á því sem gerst hefur og
auðvitað einnig til skemmtunar,
og hún er kröfuhörð og heimtar
dygga þjónustu og gott atlæti,
eins og drottningu ber. Hún á sér
Ijölda þræla, sem verða að læra að
vinna og sinna skyldu sinni, elia
hljóti þeir föðurlega áminningu
eins og Steindór Gunnarsson.
í þessu þrælaliði eru skjala- og
minjaverðir, fulltrúar og skrif-
stofustjórar út um borg og bý.
Sagnfræðingar stunda heimilda-
bundin störf og geta ekki sinnt
þeim, efþjóðskjalaverðirogfjöldi
annarra manna í trúnaðarstöðum
rækja ekki skyldur sínar, safna
kerfisbundið skjölum og skilríkj-
um, flokka þau og gera þau
aðgengileg. Tilgangslítið er að
föndra við háskólakennslu í sagn-
fræði, jafnvel þótt menn séu
kennsluóðir, ef skyldan við
söfnun, könnun og varðveislu
heimilda er vanrækt, en í van-
rækslunni felst opinber lítilsvirð-
ing og jafnvel tilraun til þess að
torvelda sagnfræðingum störf sín.
Sagan er hættulega vinsæl og
stendur undir stóriðnaði, blaða
bóka, mynda og ferðalaga. Vió
lifum og hrærumst í sögu, sem
borin er fram af fréttamönnum,
stjórnmálamönnum, alls konar
fjölmiðlafólki, kvikmyndagerð-
armönnum, rithöfundum og leið-
sögumönnum, sem fæstir hafa
fengist við sagnfræði og bera jafn-
vel fyrirlitningu fyrir mörgu því,
sem birtist í hennar nafni af því að
sagnfræðingar eru misjafnir rit-
höfundar, og ritlist er ekki þáttur
í sagnfræðinámi.
Bæði ég og ýmsir aðrir hefðu
aldrei lagt stund á sögu, hefðum
við verið ritfærari en raun ber
vitni. Staðreyndin er sú að mikill
hluti þess, sem berst á markað í
nafni sögunnar, er alls ekki samið
af sagnfræðingum, og samt er
margt af því mjög vel unnið, frá
öllum sjónarmiðum séð. Ég ætla
að nefna hér tvö dæmi.
Flugsögufélag var stofnað
1977, og gefur út ágætt tímarit,
Flugsögu. Félagið hefur bjargað
miklum menningarsögulegum
verðmætum bæði í máli og
myndum og munum eins og
Northrop flugvélinni, sem grafin
var upp úr Þjórsá 1979. í félaginu
eru áhugamenn einir að verki og
engir sagnfræðingar, og helstu
vandamál félagsins er varðveisla
og söfnun minja um flugsögu
okkar og stofnun flugminjasafns.
Austur á Rangárvöllum sendi
vinnumaður, Valgeir Sigurðsson
á Þingskálum, frá sér frábært verk
fyrir jólin, Rangvellingabók,
sögu jarða og ábúðar í Rangár-
vallahreppi. í formála rekur hann
aðdraganda þess að hann réðst í
þetta tímafreka verk. Hann segir:
„Á unglingsárum mínum
voru uppi hugmyndir um að
erlent stórveldi gerði hluta
Rangárvalla að hernaðarflug-
velli í sambandi við herskipa-
höfn í Þykkvabæ. Voru gerðar
talsverðar mælingar til undir-
búnings því verki og þjóð-
kunnir fjáraflamenn tóku að
kaupa land þar sem hernaðar-
mannvirkjunum var ætlað að
vera.
Þessar áætlanir urðu til þess
að efla mjög þjóðernisvitund
mína og beina hug mínum að
ættlandinu og sögu þess og þá
ekki síst að sögu minnar heima-
byggðar og því fólki, er þar
hafði lifað og starfað. Fram að
þessu hefur gæfa Rangárvalla
SAGNIR 123