Nýtt Helgafell - 01.11.1957, Side 26

120
HELGAFELL
Teikning Jónasar af Skjaldbrcifl, sétfum jrá Neðri-Brunnum, hér minnkuð.
skapað daginn áður, er liann mun hafa
ort Fjallið Skjaldbreið að mestu eða öllu
leyti, þótt ekki sé víst, að hann hafi skrif-
að kvæðið, fyrr en hann var kominn í
næsta áfangastað, að Húsafelli í Borgar-
firði, þar sem hann var 2 daga um kyrrt
(16. og 17. júlí). Fremur bendir þó til, að
það sé skrifað umræddan ferðadag, að
það er til í eiginhandarriti Jónasar á lausu
blaði, sem er auðsjáanlega rifið úr dagbók
hans frá þessu ferðalagi, og hann hefur
skrifað innan sviga undir kvæðisheitið:
„ferðakvæði frá 1841“ og síðan „ferðavísa
frá sumrinu 1841“. Það lýsir einnig í e. k.
umgerð um aðalefnið ferðalagi og geðslagi
Jónasar daginn, sem hann fór umhverfis
Skjaldbreið. Er fjallinu hefur verið lýst í
rismiklu upphafserindi, segir skáldið:
Ríð eg háan Skjaldbreið skoða, —
skín á tinda morgunsól,
glöðum fágar röðul-roða
reiðar-slóðir, dal og hól.
Beint er í norður fjallið fríða,
fákur eykur hófa-skell,
sér á leiti Lambahlíða
og litlu sunnar Hlöðufell.
„Reiðar-slóðir“ merkja hér sennilega götu-
troðninga, reiðgötur. Og kva^ðið heldur
áfram: „Vel á götu ber mig Baldur,“ sem
var hestur Jónasar. Og því lýkur svona:
Heiðarbúar! glöðum gesti
greiðið för um eyðifjöll.
Einn eg treð með hundi og hesti
hraun — og týnd er lestin öll.
Mjög þarf nú að mörgu hyggja,
mikið er um dýrðir hér!
Enda skal eg úti liggja,
engin vættur grandar mér.
I þessu innblásna kvæði er líka sú hreyf-
ing, sem vantar t. a. m. í Gunnarshólma.
Og það er sérstætt meðal náttúrukvæða
Jónasar, þar sem það rekur þátt úr sköp-
unarsögu landsins, er skiljanlegra verður,
þegar haft er í huga, hvernig það er til
komið (í rannsóknarferð).1 Og þar sem Jón-
as hrífst yfirleitt dýpst af hinu blíða, milda
og unaðslega í náttúrunni og tjáir það af
innilegustum alhug og fullkomnastri list,
þá lýsir hann í þessu kvæði af meiri kynngi
en nokkurs staðar annars hamförum og
hrikaleik. Af slíku hugarróti er það sprott-
1) Það er að vísu misskilningur hjá Jónasi, að hraunið
milli Hrafnagjár og Almannagjár sé runnið úr Skjald-
breið, það á upptök sín í mikilli gossprungu austan
Hrafnagjár. En }>etta rýrir ekki skáldskapargildi kvjeðis-
ins.