Nýtt Helgafell - 01.11.1957, Blaðsíða 42

136
HELGAFELL
liggur í augum uppi, að það myndi að
öðru jöfnu stórum auðsóttara, að hafa óhrif
á útgefanda, áður en hann væri búinn að
kosta því til að láta prenta bókina, heldur
en eftir á. Og hvað um tilkall annarra út-
gefenda ag almennings til að fá að vita hvað
þeir, sem úrslitavaldið hafa, dómstólarnir,
álíta klám í lögfræðilegri merkingu orðsins?
Eins og stendur verður ekki betur séð, en
menn verði að sitja uppi með persónulegar
skoðanir lögreglustjóra og starfsmanna
dómsmálaráðuneytsins í staðinn. 1 raun og
veru verður ekki hjá því komizt að álíta, að
lögreglustjóra og ráðuneytinu beri skylda
til, eftir íhlutun sína í þessi mál, að fá dóms-
úrskurð um bókina. Hann er hægt að fá, án
þess að gefa út íslenzka þýðingu, með máls-
höfðun á hendur þeim, sem selt hafa bókina
hér á erlendum málum. Og um leið væri af-
stýrt þeim órétti, sem stefnt er að með því
að vilja meina íslenzkum útgefanda það,
sem erlendum hefir leyfzt með svo prýði-
legum árangri hér á landi. Hegningarlögin
segja: „Sömu refsingu [og það að birta klám
á prenti] varðar það að búa til eða flytja
inn í útbreiðsluskyni, selja, útbýta eða dreifa
á annan hátt út klámritum . .
Og eftir á að hyggja, þó að mér detti ekki
annað í hug, en dómsmálaráðuneytið sjái
um sig: kæmist ekki ráðuneytið í klandur,
ef bókin kæmi nú út allt um þetta í þýðingu
og yrði dæmd klám, en ráðuneytið hefði
alla þessa tíð látið undir höfuð leggjast að
stöðva hér sölu bókarinnar á erlendum mál-
um? Nokkur málsbót kynni að vera það,
sem kemur fram í ummælum lögreglustjóra
við Morgunblaðið, að börn og unglingar
komist síður fram úr hinum erlendu málum.
En er ekki núorðið byrjað að kenna bömum
dönsku 12—13 ára í skólum?
Hugtakið klám skýra íslenzku hegningar-
lögin ekki. En með því svo er, virðist mér
yfirvöldin helzt mega til að hafa tvennt í
huga, til að forðast að þrengja að anda
prentfrelsisákvæða stjómarskrárinnar. 1
fyrsta lagi er engan veginn víst, að heil bók
geti af sanngirni kallazt klámrit, þó að ein-
stakir kaflar hennar myndu ótvírætt varða
við lög, ef þeir væru sérprentaðir. 1 öðru lagi
ber vafalaust að leitast við að meta, hvort
bókin í heild sé líkleg til að hafa siðspill-
andi áhrif á sæmilega heilbrigt og fullorðið
fólk.
Eg fæ fyrir mitt leyti ekki séð, hvernig
sanngjamt ætti að vera að kalla þessa ung-
æðislegu sjálfsaumkvunartölu klámrit, þó
að hún hafi að geyma nokkrar óvenjulega
langdregnar alþýðlegar lýsingar á holdleg-
um samförum. Hins vegar er það ólán höf-
undar að þurfa — eða telja sig þurfa — að
segja söguna eins og hann gerir, af því að
„kaflarnir" hljóta að bera hana ofurliði í
vitund þorra manna. Sagan er of góð, þó
að hún risti ekki djúpt, til að vera lesin svo
gjörræðislega. Og „kaflarnir" engan veginn
nógu góðir til að tryggja sögunni langlífi á
borð við Bósasögu t. d., eða Decameron.
En þó að dómstólamir verði eflaust að
taka til greina að vissu marki bókmennta-
legt eða „listrænt" gildi sögunnar (Hugsum
okkur til dæmis, að hinir vafasömu kaflar í
Söngnum hefðu staðið í Eftir miðnætti á Hótel
Borg eða í Kyntöfmm Benjamíns Sigvalda-
sonar), þá hlýtur úrskurður þeirra að miðast
við siðferðileg viðhorf sögunnar. Mér er að
vísu Ijóst, að það er hægt að klæmast prýði-
lega í nafni kristilegrar siðsemi, sbr. Felsen-
borgarsögumar, en bæði er það, að hér er
ólíku saman að jafna og eins hafa Felsen-
borgarsögumar komið út óáreittar hér á landi