Félagsbréf - 01.10.1958, Blaðsíða 42

BÆKUR
Loftur Guðmundsson: JÓNS-
MESSUNÆTURMARTRÖÐ
Á FJALLINU HELGA. —
Bókaforlag Odds Björnssonar,
Akureyri. — 289 bls. — 1957.
lndriði G. Þorsteinsson: ÞEIR
SEM GUÐIRNIR ELSKA.
Stuttar sögur. — Iðunn,
Reykjavík, 1957. — 124 bls.
YMSIR munu hafa beðið þess með
nokkurri óþreyju að fá í hend-
ur fyrstu skáldsögu Lofts Guð-
mundssonar. Hann hefur alllengi
-verið þjóðkunnur fyrir ritstörf sín,
enda einna fjölhæfastur íslenzkra
höfunda. Hann hefur samið vinsæl
leikrit fyrir svið og útvarp, kvæði,
greinar, og aragrúa gamanþátta og
sönglagatexta af ýmsu tagi. Hann
hefur verið þekktur blaðamaður og
útvarpsfyrirlesari, en síðast en ekki
sízt einna fyndnastur rithöfundur ís-
lenzkur um sína daga. í kímni-
skáldskap hefur hann unnið allt að
því brautryðjendastarf, og er það
ekki ómerkasti þátturinn í rithöf-
undarstarfi Lofts.
Menn væntu þess því, að skáld-
saga Lofts yrði bæði fyndin og ný-
stárleg, og hvorugt brást. Flestir
hljóta að lesa bókina sér til skemmt-
unar; þó eru þeir dómar engan veg-
inn einróma. Sumum finnst fyndni
bókarinnar utan við takmörk þess,
íem hóflegt er, enda er, satt að segja,
víða teflt á tæpasta vaðið. Það er
þó skiljanlegt, þegar litið er á frá-
sagnaraðferðina. En það er býsna
erfitt að flokka þessa sögu. Ekki
mundi fjarri lagi að kalla hana
„sýmbólska satýru", eða eitthvað því
um líkt. Þótt hún eigi sér líklega
enga fyrirmynd í íslenzkum bók-
menntum, má finna þær í erlendum.
Stundum minnir frásagnaraðferð
Lofts jafnvel á sjálfan Voltaire,
einn mesta háðfugl og niðurrifsmann
allra tíma. Það er skikkanlegum
borgurum ofætlun að fylgjast með
öllum loftköstum höfundarins með
ósvikinni aðdáun og samúð, og ólík-
legt er, að þeir, sem hafa tamið sér
anda og hugsunarhátt hins gullna
meðalhófs, falli hún vel í geð. Því
fór fjarri, að allir gætu þegar í
stað fylgzt hneykslunarlaust með
flugi Benedikts gamla Gröndals eða
Þórbergs Þórðarsonar, og gera það
jafnvel aldrei. En þessum tveim
höfundum íslenzkum mun Loftur
Guðmundsson einna skyldastur í
þessari fyrstu skáldsögu sinni, lík-
lega þó fremur hinum fyrrnefnda.
En skemmtileg er bókin eigi að
síður, þótt misjafnir kunni að vera
um hana dómarnir, og ein mein-
fyndnasta bók, sem komið hefur út
á tungu vorri. Þegar ég vandlas
bókina, byrjaði ég á því að setja
blýantsstrik við þá staði, sem mér
þótti bera svip ósvikinnar fyndni.
En eftir nokkrar blaðsíður hætti ég