Fréttatíminn - 14.02.2014, Qupperneq 86

— 14 —
Þ ó íbúar Skaftárhrepps séu aðeins um 460 er samtakamáttur þeirra mikill. Á því rúma ári sem Styrkt-arsamtök Heilsugæslustöðvarinn-
ar á Kirkjubæjarklaustri hafa starfað hafa
safnast yfir 13 milljónir. Samtökin afhentu
heilsugæslustöðinni á dögunum fjölnota
tæki til heilbrigðisþjónustu í dreifbýli auk
hjartalínuritstækis. Sólrún Ólafsdóttir er
einn stjórnarmanna Styrktarsamtakanna
og segir hún tækið auka og jafna aðgengi
heilbrigðisstarfsfólks og sjúklinga að heil-
brigðisþjónustu sem ekki er aðgengileg
heima í héraði ásamt því að auka öryggi
við sjúkdómsgreiningar.
Tækið var keypt í Bandaríkjunum og flutt
til landsins á vegum styrktarsamtakanna.
Sigurður Árnason læknir og Auðbjörg
Bjarnadóttir, hjúkrunarforstjóri á heilsu-
gæslustöðinni á Kirkjubæjarklaustri, fóru
til Boston til að sjá tækið í notkun og þá
möguleika sem það býður upp á. Með því
er hægt að senda upplýsingar um blóðþrýst-
ing, súrefnismettun og hita auk upplýsinga
um hjartalínurit sjúklinga og framkvæma
eyrna-, augn- og hálsskoðanir. Upplýsing-
arnar eru svo sendar á myndrænu formi til
fjarstadds læknis eða annarra ráðgefandi
aðila. Þá inniheldur tækið rafræna hlustun-
arpípu sem hægt er að nota við lungna- og
garnahljóðshlustun. Einnig er hægt að nota
tækið til að taka myndir af útbrotum, fæð-
ingarblettum og áverkum og fjarstaddur
sérfræðingur getur þá metið hvaða með-
ferð skuli veita.
Heilbrigðisþjónustutækið er það fyrsta
sinnar tegundar hér á landi og segir Sólrún
oft um langan veg að fara fyrir íbúa hrepps-
ins eftir heilbrigðisþjónustu. „Það eru 400
kílómetrar til Selfoss fram og til baka og til
Reykjavíkur er vegalengdin 530 kílómetrar.
Það getur því verið heilt dagsverk að fara til
læknis og viljum við breyta því,“ segir hún.
Þegar söfnunin hófst fyrir rúmu ári tóku
íbúar Skaftárhrepps hraustlega við sér og
ekki stóð á fjárframlögunum. „Læknir-
inn okkar, hann Sigurður Árnason, sagði
á fyrsta aðalfundi félagsins að það væri
svo mikið af góðu fólki hérna í sveitinni
sem væri örugglega tilbúið að leggja fé
til Styrktarsamtakanna. Það reyndist svo
sannarlega rétt hjá honum,“ segir Sólrún.
14. febrúar 2014
Það er
ekkert
verið að
tvínóna
við hlut-
ina, þeir
eru bara
fram-
kvæmdir
Tímamót í heilbrigðis-
þjónustu í Skaftárhreppi
Styrktarsamtök Heilsugæslustöðvarinnar á Kirkjubæjarklaustri hafa aðeins starfað í rúmlega eitt ár en hafa þegar safnað um 13 milljónum sem nýttar
hafa verið til tækjakaupa, meðal annars á heilbrigðisþjónustutæki og hjartalínuritstæki sem heilbrigðisstarfsfólk á staðnum notar til að senda upplýs-
ingar til sérfræðinga annars staðar á landinu. Sólrún Ólafsdóttir, stjórnarmaður í Styrktarfélaginu, segir mikla samstöðu ríkja meðal íbúa í hreppnum
og að allir hafi lagst á eitt við að safna fyrir tækjum sem eiga eftir að spara margar ferðir til Selfoss og Reykjavíkur eftir heilbrigðisþjónustu.
Auðbjörg Bjarnadóttir, hjúkrunarforstjóri, við nýja heilbryigðisþjónustutækið.
Alltaf brugðist við
beiðnum frá læknum
Í síðsta tölublaði Líftímans var við-
tal við konu sem fékk skjaldkirtils-
krabbamein árin 2005 og 2013. Þó
meinið sé í flestum tilvikum lækna-
nlegt getur það dreift sér í brjóst og
lungu og fór hún í brjóstamynda-
töku eftir fyrra meinið í beinu fram-
haldi af krabbameinsmeðferðinni.
Í seinna skiptið var erfiðara fyrir
hana að komast í slíka myndatöku
og í viðtali Líftímans kom fram að
þar sem hún var 36 ára og því of
ung fyrir brjóstamyndatöku gat hún
ekki pantað sér tíma hjá Leitarstöð
Krabbameinsfélagsins. Þegar hún
óskaði eftir aðstoð frá krabbameins-
deild Landspítala, þaðan sem hún
hafði þá nýlokið meðferð, fékk hún
þau svör að slíkt væri ekki í þeirra
verkahring.
Að sögn Kristjáns Odds-
sonar, yfirlæknis Leitarstöðvar
Krabbameinsfélagsins, er hópleit
brjóstakrabbameina aðeins í boði
fyrir 40 til 69 ára gamlar konur, á
tveggja ára fresti. Séu yngri konur
aftur á móti með einkenni brjósta-
krabbameins er í öllum tilvikum
gerð undantekning. „Konur með
einkenni brjóstakrabbameins ræða
við hjúkrunarfræðing í síma og geta
leitað til brjóstamóttökunnar og
þurfa ekki til þess tilvísun frá lækni.
Annað myndi skapa auka álag og
kerfið og konuna sjálfa,“ segir hann.
Sé einhverra hluta vegna þörf
á brjóstamyndatöku, eins og til
dæmis eftir krabbameinsmeðferð
eða af öðrum orsökum, geta ein-
kennalausar konur ekki fengið tíma
nema læknir þeirra hafi áður sent
inn beiðni. „Það eru ýmist heimilis-,
kven-, eða brjóstaskurðlæknar
sem senda inn slíkar beiðnir og
við verðum alltaf við þeim,“ segir
Kristján. n
Stjórnin sendi dreifibréf til allra heimila, fyr-
irtækja og félagasamtaka í sveitarfélaginu
með upplýsingum um söfnunina og reikn-
ingsnúmer hennar. „Svo bara streymdu pen-
ingarnir inn,“ segir Sólrún og bætir við að
hún og eflaust fleiri borgi með meiri gleði
í söfnunina en skattana sína því hún viti að
fjármunir söfnunarinnar fari beint til fólksins
á svæðinu.
„Icelandair Cargo ehf. styrkti okkur með
því að flytja tækjabúnaðinn til landsins, okkur
að kostnaðarlausu. Við nutum þess að vera
frumkvöðlar í þessum málum. Sama gerðu
Auðbert og Vigfús Páll ehf. í Vík, en þeir
fluttu tækin frá Reykjavík austur á Kirkju-
bæjarklaustur.“ Búið er að leggja ljósleiðara
að Heilsugæslustöðinni því betri internet-
tenginu þurfti svo tækið myndi virka sem
skyldi. „Hörður Davíðsson, ferðaþjónustu-
bóndi í Efri-Vík, og hans fólk gengu í að
koma strengnum niður sem sýnir hve áhugi
og samtakamáttur fólks í dreifbýli er mikill.
Það er ekkert verið að tvínóna við hlutina,
þeir eru bara framkvæmdir,“ segir Sólrún
og ítrekar þakkir frá Styrktarsamtökunum til
allra þeirra sem lögðu söfnuninni lið.
Áslaug H. aðalsteinsdóttir
Heimasjúkraþjálfun kallast meðferð sjúkraþjálf-
ara sem veitt er inn á heimili skjólstæðinga. Þetta
meðferðarform er eingöngu í boði fyrir sjúkra-
tryggða einstaklinga sem eru þannig á sig komnir
að þeir geta ekki sótt meðferð á sjúkraþjálfunar-
stofu. Í upphafi heimameðferðar þarf oft að skoða
aðstæður heima fyrir og meta þörf fyrir og panta
hjálpartæki. Gerð er nákvæm skoðun á ástandi
sjúklings og með hliðsjón af því gerð meðferðar-
áætlun. Stefnt er á að virkja fólk eins og hægt er
og viðhalda eða bæta færni þeirra í daglegur lífi
og þannig gera þeim kleift að vera heima eins
lengi og kostur er.
Flestar tilvísanir fyrir heimasjúkraþjálfun
koma frá sjúkrastofnunum og eru viðkomandi þá
of veikburða við útskrift til að geta sótt þjálfun á
stofu. Algeng vandamál eru alvarlegir hjarta- og
lungnasjúkdómar, langt gengnir taugasjúkdóm-
ar, slæm beinbrot og liðskiptaaðgerðir aldraðra,
krabbamein og heilabilunarsjúkdómar. Margir
geta einungis verið heima vegna heimaþjónustu
á borð við sjúkraþjálfun, hjúkrun, böðun og þrif,
stundum er verið að brúa bil meðan beðið er eftir
plássi á hjúkrunarheimili.
Oft er um að ræða margvísleg og flókin heilsu-
farsleg vandamál sem valda alvarlegum skerð-
ingu á hreyfifærni, byltuhættu, stoðkerfisvanda-
málum og óvirkni. Vegna þjónustu á borð við
heimasjúkraþjálfun er því mögulegt að útskrifa
sjúklinga fyrr út af sjúkrastofnunum og í því felst
gífurlegur sparnaður fyrir heilbrigðiskerfið.
Undanfarin ár hefur þörfin fyrir heimasjúkra-
þjálfun aukist mikið. Það er einkum þrennt sem
stuðlar að þeirri þróun. Í fyrsta lagi er öldruðum
alltaf að fjölga og sú þróun mun halda áfram á
komandi árum.
Í öðru lagi hafa niðurskurðaraðgerðir síðustu
ára orðið til þess að sjúklingar eru útskrifaðir mun
fyrr af spítala nú en áður, enda hver nótt í innlögn
mjög dýr fyrir heilbrigðiskerfið. Í þriðja lagi er
stefna stjórnvalda sú að eldri borgarar geti dvalið
sem lengst heima og er heimaþjónustan grund-
völlur þeirrar stefnu.
Sjálfstætt starfandi sjúkraþjálfarar annast
heimasjúkraþjálfun og hafa þeir starfað sam-
kvæmt samningi við Sjúkratryggingar Íslands.
Ljóst er að þessi mikilvæga þjónusta er í upp-
námi vegna viðbragða ráðherra heilbrigðis- og
fjármálaráðuneytis við samningum sem gerðir
voru milli sjúkraþjálfara og Sjúkratrygginga Ís-
lands, en þeir hafa neitað að undirrita þá. Skjól-
stæðingar heimasjúkraþjálfara eru einkum veikir
eldri borgarar og öryrkjar og hafa þeir í fæstum
tilfellum bolmagn til að fjármagna meðferðina, né
heldur burði til að standa í því að krefjast endur-
greiðslu frá Sjúkratryggingum. Er það von undir-
ritaðrar að ráðherrar kynni sér málin vel, þá veit
ég að þeir munu með hraði undirrita samninga við
sjúkraþjálfara – svona í sparnaðarskyni.
Höfundur er sjúkraþjálfari
Pistill
Sífellt meiri þörf fyrir heimasjúkraþjálfun
Hópleit krabbameina er aðeins í
boði fyrir konur á aldrinum 40 til
69 ára hjá Leitarstöð Krabbameins-
félag Íslands. Séu yngri konur með
einkenni brjóstakrabbameins er
gerð undantekning. Einkennalausar
konur sem ekki eru á aldrinum 40
til 69 ára þurfa beiðni frá lækni til
að komast í brjóstamyndatöku. Ljós-
mynd/GettyImages/NordicPhoto