Fjárfesting 1945-1989 - 01.06.1991, Blaðsíða 11

1. Inngangur.
1.1 Almennt um þjóðhagsreikningagerð.
Þessi níunda skýrsla í ritröð Þjóðhagsstofnunar um þjóðhagsreikninga
fjallar um fjárfestingu á tímabilinu 1945-1989. Nánar verður fjallað um
skilgreiningu á hugtakinu „fjárfesting“ í kafla 2 hér á eftir, en í sem stystu
máli má segja að með fjárfestingu sé átt við útgjöld atvinnuveganna og hins
opinbera til kaupa eða framleiðslu á framleiðslufjármunum. Bygging íbúðar-
húsnæðis telst einnig til fjárfestingar en ekki bifreiðakaup til einkanota. Við
flokkun útgjalda og afmörkun þeirra er í öllum meginatriðum leitast við að
fylgja alþjóðlegum forskriftum en uppgjör fjárfestingar er einn liður í
þjóðhagsreikningagerð Þjóðhagsstofnunar. Fylgt er þjóðhagsreikningakerfi
Sameinuðu þjóðanna sem víðast er farið eftir nema í Austur-Evrópuríkjun-
um. Kerfi þetta er nefnt „A System of National Accounts“, skammstafað
SNA, og verður víða hér á eftir vísað til þess.
Áður en lengra er haldið þykir rétt að fara örfáum orðum um þjóðhags-
reikningagerð almennt og hvernig fjárfestingin tengist henni.
í almennum orðum má segja að þjóðhagsreikningar séu bókhald fyrir
þjóðarbúskapinn. Tilgangur þjóðhagsreikninga er að setja fram tölulega og á
kerfisbundinn hátt yfirlit yfir efnahagsstarfsemina í þjóðarbúskapnum í heild
svo og einstaka þætti starfseminnar. Hér er þó ekki um að ræða bókhald í
þeim skilningi að öll viðskipti séu skráð, enda væri slíkt óviðráðanlegt. Þess í
stað er athyglinni beint að ákveðnum meginhugtökum. Má þar nefna verga
landsframleiðslu, þjóðarútgjöld, viðskiptajöfnuð, launagreiðslur og rekstr-
arafgang atvinnugreina.
Þjóðhagsreikningar eru færðir eftir þremur meginaðferðum. Unnt er að
vinna:
1) Ráðstöfunaruppgjör
2) Framleiðsluuppgjör
3) Tekjuskiptingaruppgjör
í meginatriðum byggir ráðstöfunaruppgjörið á því að meta þau verðmæti
sem ráðstafað er til endanlegra nota, þ.e. til einkaneyslu, samneyslu,
fjárfestingar og útflutnings. Innflutningur dregst hins vegar frá og til þess að
forðast tvítalningu er sleppt þeim aðföngum sem atvinnureksturinn kaupir af
öðrum atvinnugreinum eða flytur inn.