Sveitarstjórnarmál - 01.10.2003, Blaðsíða 6

Haf namál
Flutningastarfsemi verður að keppa
á jöfnum forsendum
Árni Þór Sigurðsson segir að flutningsgeta þjóðveganna sé að springa. Samfélagslegur ávinningur sé
af auknum sjóflutningum en þeir verði að keppa við landflutningana á jöfnum forsendum.
Ný hafnalög voru samþykkt á Alþingi á
liðnu vori. Lögin eru meðal annars byggð
á vinnu starfshóps sem samgönguráðherra
kom á fót til þess að endurskoða laga-
ramma hafnanna. Hafnasamband sveitar-
félaga átti að nokkru leyti frumkvæði að
þessari endurskoðun og átti fulltrúa í
starfshópi ráðherra. Hafnalögin voru kynnt
forsvarsmönnum hafna og sveitarstjórnar-
mönnum á liðnu sumri en þau fela í sér
ýmsar nýjungar. Sveitarstjórnarmál fengu
Árna Þór Sigurðsson, formann Hafnasam-
bands sveitarfélaga og formann stjórnar
Reykjavíkurhafnar, til þess að ræða starfs-
umhverfi hafna í Ijósi laganna og að-
stæðna í flutningamálum hér á landi.
Tilfærsla í sjávarútvegi skapar
erfiðleika
- Voru eldri hafnalög orðin útrelt?
„Ég held að full þörf hafi verið á því að
endurskoða starfsumhverfi hafnanna
vegna þess að rekstur margra þeirra hefur
gengið erfiðlega á undanförnum árum.
Breytingar í sjávarútvegi hafa kallað á
breyttan starfsramma þar sem eignarhald á
fiskveiðiheimildum flysttil í mun ríkari
mæli en áður var. Fiskveiðarnar eru ekki
jafn bundnar við heimahafnir og þær voru
en kröfur á hendur höfnunum um að vera
tilbúnar að veita nauðsynlega þjónustu
fara stöðugt vaxandi. Hafnir hafa lent í
þeirri stöðu að ráðast f ákveðnar fram-
kvæmdir og umbætur til þess að mæta
þörfum útvegsins en þessi sami útvegur
síðan verið horfinn á braut þegar endur-
bæturnar eru tilbúnar. Því varð ekki kom-
ist undan að taka með einhverjum hætti á
þessu máli og nýju hafnalögin
eru hluti af því." Árni Þór segir
að hafnalögin leysi þó ekki all-
an vanda hafnanna og að
staða þeirra sé mjög mismun-
andi. Rekstur sumra hafna hafi
gengið þokkalega á meðan aðrar hafi átt í
erfiðleikum. Þessi vandi tengist þó ekki
endilega stærð þeirra því margar minni
hafnanna hafa spjarað sig þokkalega á
Arni Þór Sigurðsson, formaður Hafnasambands
sveitarfélaga.
meðan erfiðara hafi reynst að reka ýmsar
stærri hafnir.
Lífæðar atvinnulífs
- Hver er meginhugsunin í nýju hafnalög-
unum?
„Hugsunin í nýju hafnalögunum er
einkum sú að þær hafnir sem eru burðugri
standi meira á eigin fótum en þær hafa
„Vöruflutningar á landi eru alls ekki að greiða
þann kostnað vegna endurbótaþarfar á vegakerf-
inu sem þeir valda."
gert og fjármunir til reksturs þeirra og við-
halds komi frá notendum þeirra á meðan
fremur verði stutt við litlar hafnir, einkum
þar sem viðkomandi byggðarlög eru mjög
háð hafnarstarfsemi. Hafnir eru víða eins-
konar lífæðar byggðanna og þeirrar starf-
semi sem þar fer fram. Þær verða að geta
tekið á móti bátum sem leita þangað með
afla og það þarf að vera hægt að vinna
hann á viðkomandi stöðum þegar hann
kemur á land. Á sumum stöðum er engin
aðstaða til atvinnulífs án hafnaraðstöðu en
hafnarstarfsemin aftur á móti ekki nægi-
lega mikil eða arðgefandi til þess að
standa undir nauðsynlegu starfi og endur-
bótum á hafnarmannvirkjum. Að mínu
mati er alls ekki óeðlilegt, nema síður sé,
að ríkið komi að rekstri hafna í slíkum tiI-
vikum." Árni Þór segir talsverðan mun á
aðstöðu hafna eftir því hvort um hreinar
fiskihafnir sé að ræða eða hvort þær þjóni
vöruflutningum. Hann segir vöruhöfnum
hafa fækkað og vöruflutningar hafi færst
yfir á þjóðvegina. Rekstrarumhverfið hafi
því ekkert síður breyst af þeim sökum en
með auknum tilflutningi aflaheimilda og
vinnslustöðva í sjávarútvegi.
Óhagkvæmur kostur
- Er þjóðvegavæðingin í flutningastarfsem-
inni eins jákvæð og stundum er haldið
fram?
„Ég er þeirrar skoðunar að þessi þróun
sé ekki að öllu leyti jákvæð. Ef við horfum
á samgöngumálin í heild sinni þá held ég
að ekki sé jákvætt að færa alla þunga-
flutningana yfir á vegakerfið. Það krefst
mikils viðhalds á vegunum, eykur slysa-
hættu og veldur mengun. Samfélagslega
séð getur því ekki verið um jákvæða þró-
un að ræða og menn eiga að reyna að
spyrna við fótum eftir því sem
það er unnt. Við getum hins
vegar ekki horft framhjá því að
við búum á eyju sem þýðir að
lengri tíma tekur að koma vör-
________ um á áfangastað með því að
flytja þær sjóleiðina og það
þarf einnig að horfa á þann þátt málsins.
Á hinn bóginn má líta svo á að margar
vörutegundir eru þess eðlis að þær eru
ekki háðar ákveðnum tíma. Ég get nefnt
6