Sveitarstjórnarmál - 01.10.2003, Blaðsíða 30

Umferðarmál
Vetnisbílar, tvinnbílar, metanbílar
- eða bílasamlög?
Við þurfum að spara orku í umferðinni. Þetta er heiti á bæklingi sem dreift var nýlega í öll hús á Ak-
ureyri. Er óþarfi að nota bílinn í helmingi allra ökuferða innanbæjar á Akureyri?
í bæklingnum eru einfaldan hátt settar fram upplýsingar og leið-
beiningar um orkunotkun í umferðinni og leiðir til að spara orku
með tiltölulega einföldum hætti. Útgáfa hans er í samræmi við
stefnumótun í Staðardagskrá 21 fyrir Akureyri og hluti af því verk-
efni. Guðmundur Sigvaldason er verkefnastjóri Staðardagskrár 21
á Akureyri.
Stutt enda bæjarins á milli
Margt forvitnilegra og fróðlegra mola er að finna í bæklingnum
sem ættu að geta gagnast jafnt íbúum á Akureyri sem og öðrum
sveitarfélögum og íbúum þeirra. Auk fjölmargra ábendinga um
það hvernig spara má orku og aka betur en maður er vanur er at-
hygli vakin á kostum hjólreiða - sem í senn draga úr notkun bíla
(og þar með mengun og orkunotkun) en eru jafnframt heilsubæt-
andi. í því sambandi er á það bent að langflestar ökuferðir hér á
landi eru mjög stuttar og til tæmis talið að um helmingur öku-
ferða á höfuðborgarsvæðinu sé styttri en fimm kílómetrar. Hlutfall
stuttra ferða á Akureyri er jafnvel enn hærra því eins og sýnt er á
skýringarmynd í bæklingunum er meirihluti bæjarins innan
tveggja kflómetra radíuss frá miðbænum og lengsti radíus milli
miðbæjar og úthverfis er um þrír kílómetrar. Þetta kann jafnvel að
koma Akureyringum sjálfum á óvart en líklega er óhætt að full-
yrða að við notum bílinn mjög mikið að óþörfu.
„Það er ekki nokkur vafi," segir Guðmundur. „Einmitt í svona
litlu samfélagi þar sem stutt er á milli staða - og það kom mér
sjálfum á óvart hve stuttar þessar vegalengdir eru - þá er bíllinn
notaður miklu meira en nokkur glóra er í, það er engin spurning.
Við vitum að bíllinn mengar mjög mikið meðan hann er að
hitna. Þegar þú keyrir innan við fimm kílómetra í einni ferð þá er
hann ekki orðinn heitur." Ályktunin er því sú að Akureyringar eru
meira og minna f öllum sínum ökuferðum innanbæjar að menga
mjög mikið og eyða mjög mikilli orku. „Það er engin spurning.
Hvarfakútarnir virka ekki á þessum vegalengdum. Bílferðir sem
eru bara hálfur kílómetri, til dæmis út í sjoppu eða vinnu, eru al-
gengar. Ég hef slegið á það
mjög óvísindalega að um
helmingur af bílanotkun í
svona bæ sé óþarfur, en ég hef
svosem ekkert fyrir mér í því."
Auk þess að aka minna og
ganga eða hjóla þess í stað eru
leiðir til orkusparnaðar margar
eins og fram kemur í bæklingnum, allt frá því hvernig bíl maður
velur sér yfir í það að skipuleggja akstursleiðir fyrirfram.
Bílasamlag í Bremen
Meðal þess sem vakin er athygli á í bæklingnum er að í Bremen í
Cuömundur Sigvaldason, verkefnastjóri hjá Akureyrarkaupstað, þekkir aðstöðu
til hjólreiða af eigin raun. „Ég hjóla mikið í vinnuna og maður finnur mun að
þessu leyti að það eru fleiri á ferðinni á reiðhjólum."
Þýskalandi er eitt þróaðasta bílasamlag í Evrópu sem sagt er
spara um 5,6 milljón kílómetra á ári eða 5.150 MWh af orku. í
bílasamlaginu nota um 2.200 þátttakendur 100 bíla, sem eru á
46 stöðum í borginni. Hver bíll í samlaginu kemur í stað 5-10
einkabíla og greiðir hver þátttakandi lágt mánaðargjald ásamt
gjaldi fyrir hvern ekinn kílómetra, sem væntanlega virkar sem
beinn hvati gegn því að bílarnir séu notaðir að óþörfu. „Ég tel nú
ólíklegt að hér á landi verði rekin bílasamlög með því sniði sem
þekkist víða í Evrópu, vegna fámennisins. Ef til vill verður ein-
hvern tíma grundvöllur fyrir einhverri annarri útfærslu, til dæmis
ef verð á hefðbundnu eldsneyti hækkar hraðar en spáð er núna.
Nauðsynlegt er að fylgjast með þróun í þessu, eins og öðru í
þessum dúr," segir Guðmundur.
Hvað ber framtíðin í
skauti sér?
Aftast í bæklingnum er farið
örfáum orðum umviðleitni til
orkusparnaðar í umferðinni
með því að nýta orkugjafa
sem ekki hafa verið notaðir
áður. Þar eru nefndir til sögunnar vetnisbílar, tvinnbílar og metan-
bílar en allar þessar leiðir til að spara hefðbundna orkugjafa á
farartæki hafa verið að ryðja sér til rúms. Víða er unnið að því að
gera vetni að orkubera bíla og er reiknað með byltingu f þeim
efnum á næstu 20-40 árum. Má í því sambandi nefna nýja stræt-
isvagna á höfuðborgarsvæðinu. Þá hefur færst í vöxt að fram-
„Það sem við viljum ná fram er einfaldlega að
upplýsa um þessa hluti. Maður breytir frekar við-
horfi sínu og hegðun þegar maður veit hvaða
áhrif maður hefur með daglegum venjum sínum."
30