Sveitarstjórnarmál - 01.10.2003, Blaðsíða 9

Rifshöfn. Hafnir eru víöa einskonar Iffæöar byggöanna og þeirrar starfsemi Starfsemi hafna getur veriö mjög fjölbreytt. Skipakomur eins og sú sem sést á
sem þar fer fram. þessari mynd frá sumrinu 2002 á Akureyri hafa oröiö tíöari hin síðari ár.
Mynd: Áskell Þórisson.
þess að það valdi umtalsverðu sliti á þjóð-
vegunum, aukinni slysahættu og vaxandi
mengun. Að mínu mati eru aðrir samfé-
lagslegir hagsmunir en vöruverðsþátturinn
mjög ríkir í þessu sambandi og því nauð-
synlegt að huga að öðrum leiðum en nið-
urgreiddum landflutningum til þess að
jafna vöruverð."
Gjaldtökuákvæðin of þröng
- Hvernig koma nýju hafnalögin út að
þessu leyti?
„Ég fæ ekki séð að nýju hafnalögin taki
á þessu og það er viss galli á þeim sem
við hjá Hafnasambandinu höfum gagn-
rýnt. Þótt við höfum átt þátt í að vinna
þetta lagafrumvarp þá tók það ýmsum
breytingum bæði í samgönguráðuneytinu
og á Alþingi. Ákvæði laganna um gjald-
töku hafna eru mjög þröng og þær hafa
lítið svigrúm til að keppa við landflutning-
ana að því leyti."
Samvinna hafnanna á
höfuðborgarsvæðinu
- Hvernig er staða Reykjavíkurhafnar og
hver er sérstaða hennar á meðal annarra
hafna?
„Reykjavíkurhöfn hefur
mikla sérstöðu. Hún hefur ver-
ið rekin fyrir sjálfsaflafé allt frá
því hún tók fyrst til starfa árið
1917. Það er ekki óeðlilegt
þar sem stærstur hluti inn- og
útflutnings landsmanna hefur
farið um höfnina frá fyrstu tíð.
Þetta mynstur er þó aðeins að breytast
vegna þess að vöruflutningarnir fara í
auknu mæli um fleiri hafnir. En við meg-
um ekki gleyma því að á svæðinu um-
hverfis höfuðborgina búa um 60% þjóðar-
innar og ef við teygjum okkur í Borgar-
fjörð og austur á Árborgarsvæðið þá erum
við komin með allt að 75% þjóðarinnar á
þjónustusvæði sem er í um 30 til 50 kíló-
metra aksturleið frá Reykjavíkurhöfn. Því
er ekki óeðlilegt að vörur berist þangað og
sé dreift þaðan á þetta fjölmenna svæði."
Árni Þór segir að þrátt fyrir þessar aðstæð-
ur geti Reykjavíkurhöfn tekið breytingum.
„Á síðasta ári var staðfest skipulag fyrir allt
höfuðborgarsvæðið þar sem meðal annars
er fjallað um hafnamálin og hvatt til þess
að sveitarfélögin á höfuðborgarsvæðinu
hafi nánari samvinnu með sér á sviði
hafnamála og að reynt verði að koma upp
ríkari verkaskiptingu en verið hefur. Ég tel
að í því liggi ákveðin sóknarfæri fyrir
hafnirnar til þess að dafna. Þrátt fyrir
gjaldskrármálin, sem ég nefndi áðan, þá
er vissulega verið að innleiða ákveðin
samkeppnissjónarmið með nýju hafnalög-
unum. En í því sambandi megum við ekki
gleyma því að á íslandi er lítið samfélag
og því er oft hætt við að aukin samkeppni
verði að fákeppni."
Árni Þór kveðst telja að samstarf og
samvinna hafnanna á höfuðborgarsvæð-
inu geti orðið árangursríkara en óheft og
blind samkeppni hvort sem það verði á af-
mörkuðum sviðum eða í stærra samhengi.
„Þetta svæði er að þróast hratt til þess að
verða eitt búsetusvæði, eitt atvinnusvæði
og eitt þjónustusvæði. Margir skynja mörk
sveitarfélaga óljóst eða gera sér ekki grein
hvar þau liggja. Sveitarfélögin eru líka far-
in að vinna að ýmsum sameiginlegum
verkefnum. Má þar nefna rekstur slökkvi-
liðs, almenningssamgangna og Sorpu svo
dæmi séu tekin. Því má spyrja af hverju
þessi samvinna getur ekki einnig náð til
hafnamálanna. Ég álít að þarna séu mögu-
leikar til sóknar án þess að ég vilji fullyrða
um það á þessu stigi hvar þeir muni helst
liggja."
Tækifæri til þróunar og
uppbyggingar
- En er Hafnarsvæðið í Reykjavík ekki að
taka miklum breytingum þar sem annarri
starfsemi en hefðbundinni hafnarstarfsemi
er ætlaður staður?
„Reykjavíkurhöfn mun, ef að líkum læt-
ur, taka miklum breytingum á næstu
árum. Á sínum tíma var öll flutningastarf-
semi flutt úr gömlu höfninni inn í Sunda-
höfn. Nú eru að verða breytingar í gömlu
höfninni þannig að miðborgarstarfsemi
mun koma þar inn í auknu mæli, einkum
í Austurhöfninni og á slippasvæðinu. Sjáv-
arútvegsstarfsemin mun hins vegar byggj-
ast upp í Vesturhöfninni. Breytingar af
þessum toga eru að eiga sér
stað víðs vegar um heiminn og
Reykjavík mun ekki fara var-
hluta af þeim. Höfnin á ekki að
óttast slíkar breytingar heldur
frekar að líta á þær sem tæki-
færi til þróunar og uppbygging-
ar. Höfnin hefur ávallt verið líf-
æð borgarinnar og hún verður það áfram,
þrátt fyrir breytt umhverfi."
Hafnir hafa lent í þeirri stöðu að ráðast í ákveðnar
framkvæmdir og umbætur til þess að mæta þörf-
um útvegsins en þessi sami útvegur síðan verið
horfinn á braut þegar endurbæturnar eru tilbúnar.
9