Morgunblaðið - 09.11.2011, Blaðsíða 14

SVIÐSLJÓS
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Það sem af er þessu fyrsta starfsári
Hörpu hafa verið haldnar tæplega tíu
erlendar ráðstefnur í húsinu, heldur
færri en ætlað var. Á hinn bóginn hef-
ur verið meira um tónleika og kostn-
aður hefur verið lægri en ætlað var.
Nú er gert ráð fyrir að tap á rekstri
Hörpu verði um eða undir 160 millj-
ónum en gert hafði verið ráð fyrir 249
milljóna tapi.
Höskuldur Ásgeirsson, fram-
kvæmdastjóri rekstrar- og fasteigna-
félaga Hörpu, bendir á að á þessu ári
sé allur undirbúningskostnaður
vegna rekstursins færður til gjalda. Á
hinn bóginn hafi engar tekjur komið í
kassann fyrr en í maí þegar húsið var
opnað. Því hafi verið ljóst að töluvert
tap yrði á rekstrinum en nú stefni í að
það verði minna en áætlað var. Á
næsta ári sé gert ráð fyrir hagnaði,
þ.e. fyrir afskriftir, skatta og fjár-
magnsliði, en um 7 milljóna króna
tapi að teknu tilliti til þessara liða. Ár-
ið 2013 verði um 20 milljóna hagn-
aður.
Þessi hóflegi hagnaður verður þó
fljótur að fjúka út um gluggann ef
Harpa tapar kærumáli gegn Þjóð-
skrá vegna fasteignamats á húsinu. Í
áætlunum Hörpu var gert ráð fyrir að
fasteignagjöld yrðu 160 milljónir á ári
en miðað við úrskurð Þjóðskrár yrðu
gjöldin 290 milljónir. Kæra Hörpu
byggist á því að miða eigi við notk-
unarverðmæti en ekki byggingaverð-
mæti. Höskuldur segir að sterk rök
séu fyrir kærunni og ef Harpa beri
sigur úr býtum, þá lækki þessi skatt-
ur. Sá skattur yrði greiddur af fast-
eignafélagi Hörpu.
Greinilegur áhugi erlendis
Karitas Kjartansdóttir, ráðstefnu-
stjóri Hörpu, segir að sökum efna-
hagsástandsins í heiminum hafi verið
minna um ráðstefnur almennt og
Harpa hafi liðið fyrir það.
Einnig verði að hafa í huga að það
taki að jafnaði 3-5 ár að markaðssetja
hús sem þetta. Þótt vinna hafi hafist
fyrir allnokkru hafi ýmislegt sett
strik í reikninginn, m.a. eldgos sem
hafi orðið til þess að tveimur ráð-
stefnum var frestað og þá hafi ýmsir
aðilar í þessum geira verið vantrúaðir
á að húsið yrði opnað á tilsettum tíma.
Hún segir að starfsfólk Hörpu finni
fyrir greinilegum áhuga erlendis og
fram til 2015 sé búið að bóka ríflega
30 erlendar ráðstefnur í húsinu, flest-
ar á árinu 2012 og 2013. „Við munum
sjá, strax á næsta ári, gífurlegan
mun,“ segir hún.
Í nýlegri skýrslu Hagfræðistofn-
unar Háskóla Íslands, sem var gerð
þegar 24 ráðstefnur höfðu verið bók-
aðar, var áætlað að ráðstefnurnar
myndu draga 3.600 hingað erlenda
ráðstefnugesti og þeir myndu skila
630-1.000 milljónum í gjaldeyris-
tekjur, að teknu tilliti til ruðningsá-
hrifa. Kæmu 12.000 ráðstefnugestir í
Hörpu gætu tekjur numið 2,1-3 millj-
örðum á ári.
Færri fundir en fleiri tónleikar
 Mun betri niðurstaða en í áætlun
 Kreppa og vantrú skemmdu fyrir Einkafyrirtæki og dótturfélög umHörpu og nágrenni
Samkvæmt svarimenntamálaráðherra áAlþingi í mars á þessu ári fá stjórnarmenn
íAusturhöfnTR greiddar 57 þúsund krónur ámánuði en stjórnarformaðurinn,Stefán
P.Eggertsson, starfar hjá fyrirtækinu og eru stjórnarlaun hans hluti af starfslaununum.
StjórnarformennPortus ogAgo starfa hjá fyrirtækjunumog stjórnarlaun þeirra eru hluti
af starfslaunum.Aðrir stjórnarmenn í Portusi, Situs,Totus ogAgo sitja í stjórnum tveggja
þessara félaga eða fleiri og fá þeir allir greiddar 100 þúsund krónur ámánuði fyrir setu í
stjórnum fyrirtækjanna.
Framað hruni var gert ráð fyrir aðHarpa yrði í eigu einkaaðila semeinnigmyndi sjá um
reksturinn.
Skuldir Portusar við gamla Landsbankans námuum 10milljörðumþegar ríki og borg
tóku verkefnið yfir vorið 2009.Auk þess höfðu félögin sem stóðu að Portusi lagt til eigið fé.
Þessar kröfur keyptu ríki og borg fyrir 1,6milljarða og var kaupverðið tekið að lánimeð veði í
byggingareitumá lóðinni, öðrumen reit Hörpu.
Framlög ríkis og borgar vegnaHörpu eru 960milljónir á ári til 35 ára (32 ár eru eftir).
Framlögin fylgja vísitölu neysluverðs og greiðir ríkið 54%og borgin 46%.
Einkafyrirtæki í eigu ríkis og borgar. Vorið 2009 eignaðist Austurhöfn-TR félögin
Portus og Situs ásamt dótturfélögum.Austurhöfn tók við öllum réttindum og
skyldum sem fylgja samningum um byggingu og rekstur Hörpu og annarra lóða
og mannvirkja sem henni tengjast.
Austurhöfn-TR ehf.
Var áður í eigu Landsafls, fasteigna-
félags Landsbankans, Nýsis og
Íslenskra aðalverktaka. Ríki og borg
sömdu við Portus um að annast
hönnun og byggingu tónlistar- og
ráðstefnuhússins
Portus
Stofnað til að hafa með höndum
byggingarrétt á öðrum reitum,m.a.
reit semætlaður er fyrir hótel. Var í
eigu sömu aðila og áttu Portus. Engin
starfsemi hefur verið í dótturfélögum
Situsar.
Situs
Átti að eiga og
reka bílastæði.
Custos
Var ætlað að
vinna að upp-
byggingu hótels
og jafnvel reka
það.
Hospes
Leigir Hörpu af
Totus og annast
starfsemina
Ago
Fasteignafélag
og eigandi
Hörpu.
Totus
14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. NÓVEMBER 2011
BAKSVIÐ
Una Sighvatsdóttir
una@mbl.is
„Við eigum öll í ströggli. Enginn af
þessum [vernduðu vinnustöðum]
stendur undir sér,“ segir Ólöf Leifs-
dóttir, forstöðumaður Plastsmiðjunar
Bjargs á Akureyri. Bjarg er einn fjöl-
margra verndaðra vinnustaða í land-
inu sem eiga í rekstrarvanda, líkt og
sagt var frá í Morgunblaðinu í gær.
Meirihluti þessara vernduðu
vinnustaða heyrir undir sveitar-
félögin. Flestir greiða þeir laun sam-
kvæmt kjarasamningum og hefur það
óhjákvæmilega komið niður á rekstri
þeirra að við síðustu kjarasamninga
var sjónum sérstaklega beint að því
að hækka lægstu launin, án þess að
vegið hafi verið upp á móti auknum
launakostnaði með hærri fjárveit-
ingu.
Ólöf segir að þetta sé jafna sem
gangi ekki upp. „Við framleiðum
vörur á almennan markað sem við
getum ekki gefið afslátt af því við eig-
um í harðri samkeppni, sérstaklega
við innflutning frá Kína. Okkur ber að
sérsníða aðstæður þannig að sem
flestir geti unnið á sem flestan hátt og
það kostar peninga. Margir staðirnir
bjóða starfsþjálfun sem þýðir að hæf-
ustu starfsmennirnir fara út á hinn
almenna vinnumarkað. Svo okkur er
eiginlega ætlað að gera hið ómögu-
lega.“
Á Bjargi starfa 55 einstaklingar
með skerta starfsgetu í starfsþjálfun.
Unnið hefur verið að því að halda öll-
um stöðugildum, en hins vegar hefur
vinnustundum verið fækkað. „Við er-
um hlekkur í keðju. Það skiptir máli
að þetta fólk geti haldið sér virku og
komist út á vinnumarkaðinn.“
Þrír verndaðir vinnustaðir, þ.e.
Múlalundur, Blindravinnustofan og
Vinnustaðir Öryrkjabandalags Ís-
lands, heyra ekki undir sveitarfélögin
heldur vinna nú að gerð nýs þjónustu-
samning við Vinnumálastofnun. Skv.
heimildum Morgunblaðsins hefur sú
samvinna gengið vel en strandar hins
vegar á því að vinnustaðirnir telja sig
ekki í stakk búna að taka á sig þá
kröfu sem gerð er um niðurskurð í
fjárveitingum, vegna aukins launa-
kostnaðar.
Hartmann Guðmundsson, for-
stöðumaður Örtækni, sem er deild
innan Vinnustaða ÖBÍ, segir að sér
reiknist svo til að frá árinu 2007 hafi
framlag frá ríkinu minnkað um 30-
35% á framreiknuðu gengi. Örtækni
neyddist til að fækka starfsfólki og í ár
var jafnframt ákveðið að hætta rekstri
Saumastofu ÖBÍ.
Ávinningur meiri en kostnaður
Vinnustaðirnir eiga í vikunni fund
með fjárlaganefnd. Jón M. Benedikts-
son, framkvæmdastjóri á Múlalundi,
segist vongóður um að fallist verði á
röksemdir þeirra. „Það gera sér ekki
allir grein fyrir því hvað í þessu felast
mikil lífsgæði fyrir þá sem þarna vinna
og hvað samfélagslegur ávinningur er
mikill.“
Ávinningur ríkisins af rekstri
verndaðra vinnustaða sé meiri en til-
kostnaður, því greiddir skattar og
gjöld nemi mun hærri upphæð en
framlög ríkisins til vinnustaðanna.
Þá sé ljóst að nyti vinnustaðanna
ekki við yrði kostnaður vegna þeirra
sem þar vinna mun hærri í formi at-
vinnuleysisbóta. „Ég hef fulla trú á því
að fólk skilji alvöruna í því að framtíð
þessara vinnustaða sé tryggð.“
Ætlað að gera hið ómögulega
 Rekstur verndaðra vinnustaða jafna sem gengur ekki upp  Launakostnaður hækkað án mót-
framlags  Í ofanálag eiga verndaðir vinnustaðir í erfiðri samkeppni við innfluttar vörur frá Kína
Morgunblaðið/Golli
Örtækni Verndaðir vinnustaðir veita fötluðum og öryrkjum möguleika á atvinnu og/eða starfsþjálfun.
„Við sem erum fötluð erum ekkert öðruvísi en aðrir, við viljum hafa eitthvað að gera
og fá tilgang í lífinu og ég vil meina að það sé jafnvel enn nauðsynlegra fyrir fatl-
aðan mann að hafa eitthvað fyrir stafni og halda sér virkum,“ segir Kristinn Guð-
jónsson, sem hefur starfað í 16 ár hjá Örtækni, hjá Öryrkjabandalagi Íslands.
Kristinn er með vöðvasjúkdóm sem hefur farið versnandi og er nú orðið bundinn
hjólastól, en hefur getað lagað vinnuna að breyttri getu.
„Ég vann 8 tíma á dag þegar ég var á fæti, en þrekið hefur verið að minnka og ég
er kominn niður í 4 tíma núna,“ segir Kristinn, en vinna hans felst mest í fínhreyf-
ingum, s.s. við að lóða kapla, prentplötur o.fl. Hann segir það gefandi að skila af sér
dagsverki. „Við sjáum það með fólk sem hefur tapað vinnunni í kreppunni að því fer
að líða mjög illa. Þú þarft að finna að þú sért til einhvers og þess vegna finnst mér
það mjög mikilvægt að geta sótt þessa vinnu.“
Gefur lífinu tilgang að skila góðu dagsverki
Í HJÓLASTÓL EN VINNUR HÁLFAN VINNUDAG
Kristinn Guðjónsson
Þegar ríkið tók yfir félögin sem
stóðu að tónlistar- og ráð-
stefnuhúsinu og tengdum verk-
efnum vorið 2009, var ákveðið
að hrófla ekki við skipulagi sem
búið var að koma upp. Í svari
Svandísar Svavarsdóttur, sem
þá leysti af sem menntamála-
ráðherra, á Alþingi 17. október
sl. kemur fram að eftir á að
hyggja hafi það verið heilladrjúg
ákvörðun enda um að ræða
flókið samspil samninga og
skuldbindinga við verktaka af
ýmsu tagi. Á hinn bóginn væri
áhugi á að einfalda þetta fyr-
irkomulag og verið væri að
leggja lokahönd á drög að nýrri
eigendastefnu.
Katrín Jakobsdóttir, mennta-
málaráðherra, á jafnvel von á að
eigendastefnan verði kynnt í
þessum mánuði. Bæði Katrín og
Dagur B. Eggertsson, formaður
borgarráðs Reykjavíkur, eru
hlynnt því að ríkið veiti eig-
endalán til Hörpu í félagi við
Reykjavíkurborg, samtals að
fjárhæð 730 milljónir. Með því
séu eigendur að verja hagsmuni
sína.
Lánið hafi ekkert með samn-
ing um framlag ríkis og borgar
til hússins að gera, eingöngu sé
um brúarlán að ræða.
Hrófluðu ekki
við skipulagi
NÝ EIGENDASTEFNA