Morgunblaðið - 23.12.2011, Page 23

23
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 23. DESEMBER 2011
Bið Jólasveinarnir segja að gangstígar borgarinnar séu mjög hættulegir vegna hálku, þar sem þeir séu illa eða ekki salt- og sandbornir, og taka því strætó til þess að komast leiðar sinnar.
SIGURGEIR S.
Undanfarið hefur
mikið verið fjallað um
mikilvægi þess að borg-
ararnir geti treyst
stjórnsýslunni á Íslandi
og hve skaðlegt það er
þegar skortur er á
trausti. Við stjórnendur
í opinberum rekstri
þurfum að gæta að
trausti frá ýmsum hlið-
um. Er okkur t.d.
treyst sem stjórnendum, treystum
við starfsfólki okkar, treystum við
þeim sem ákvarða laun okkar, treyst-
um við ráðuneyti okkar og ekki síst,
treystir almenningur stofnununum
okkar? Allir vita að traust er ekki
hægt að kaupa heldur er það eitthvað
sem hægt er að ávinna sér og þar
koma nokkur lykilatriði við sögu eins
og heilindi, fyrirætlanir, hæfni og ár-
angur.
Til þess að vinna traust og ekki síst
að halda því þarf að hafa heilindi í há-
vegum en það vísar til þess fyrir hvað
við stöndum. Heilindin birtast t.d. í
viðhorfum, aðgerðum og hugrekki til
að verja sett gildi og fara að lögum
þegar á reynir. Fyrirætlanir skipta
einnig miklu og afar mikilvægt er að
við séum tilbúin að gæta hagsmuna
annarra til jafns við okkar eigin. Þá
skiptir hæfni miklu því á endanum er
það árangurinn sem sker úr um það
hvort við séum traustsins verð. Það
er ekki nóg að segjast ætla að gera
hlutina og gera ekkert á endanum
eða fresta því.
Sumir telja að alvarlegustu afleið-
ingar efnahagshrunsins á Íslandi til
langs tíma séu ekki eingöngu fjár-
hagslegar heldur einnig
siðferðilegar þar sem
traust á fjármálakerfið
og opinberar stofnanir
verður hættulega lítið
til langs tíma. Í þeirri
stöðu er mikilvægt að
allir sem í stjórnsýsl-
unni starfa séu trausts-
ins verðir. Þetta á ekki
síst við um kjararáð
sem á að vera hlutlaus
vettvangur við að
ákvarða laun forstöðu-
manna ríkisstofnana
sem hafa ekki verkfalls- eða samn-
ingsrétt. Því miður hefur traust
minnkað mikið á milli forstöðumanna
og kjararáðs undanfarið og hefur Fé-
lag forstöðumanna ríkisstofnana séð
sig knúið að kvarta til umboðsmanns
Alþingis vegna óeðlilegra tafa við af-
greiðslu á lögbundnum verkefnum og
vegna þess að ekki sé farið að stjórn-
sýslulögum. Því fyrr sem hafist er
handa við að byggja aftur upp traust
á milli þessara aðila, því betra fyrir
alla stjórnsýsluna. Til að svo megi
verða þarf kjararáð að vera trausts-
ins vert.
Eftir Magnús
Guðmundsson
»Mikilvægt er að allir
sem í stjórnsýslunni
starfa séu traustsins
verðir og á það ekki síst
við um kjararáð sem á
að vera hlutlaus vett-
vangur
Magnús Guðmundsson
Höfundur er formaður Félags for-
stöðumanna ríkisstofnana.
Traust; undirstaða
góðrar stjórnsýslu
Í frétt frá lögreglu
höfuðborgarsvæðisins
kemur fram að af
1800 ökumönnum sem
voru stöðvaðir í um-
ferðareftirliti síðustu
helgi fyrir jól reynd-
ust 16 hafa ekið eftir
neyslu áfengis og 5
þeirra verða sviptir
ökuréttindum vegna
ölvunar.
Samkvæmt þessu er
það ekki mikill fjöldi fólks sem ek-
ur eftir neyslu áfengis og í fyrstu
má ætla að það sé ekki hátt hlut-
fall í fjölda þeirra sem valda um-
ferðarslysum. En svo er ekki. Á
fimm ára tímabili kom ölvaður öku-
maður við sögu í u.þ.b. 25% bana-
slysa. Samt voru aðeins 0,3%
þeirra sem eftirlit lögreglu náði til
ölvaðir og það er því ljóst að þeir
eru í margfalt meiri hættu en aðrir
ökumenn.
Margfalt meiri hætta
Samkvæmt útreikningum Um-
ferðarstofu eru u.þ.b. 90 sinnum
meiri líkur á að maður sem er und-
ir áhrifum áfengis valdi banaslysi
en sá sem er allsgáður. Það þarf
því enga ofurgreind til að átta sig
á því að með því að taka þá
ákvörðun að aka eftir neyslu
áfengis er ökumaður að stofna sér
og öðrum í gríðarlega hættu. Og sú
ákvörðun getur seint talist til
mannlegra mistaka.
Með einni ákvörðun getur það
sem upphaflega átti að gera góðan
gleðskap betri leitt af
sér hörmungar og
ævarandi iðrun. Um
það vitnar fjöldi fólks
sem hefur valdið
dauða fólks með
ákvörðuninni um að
aka eftir neyslu áfeng-
is.
„Er minnst fullur“
„Það er allt í lagi að
keyra. Ég finn ekkert
á mér. Ég er að fara
svo stutta vegalengd.
Ég er minnst fullur af
félögunum og búinn að fá mér Ópal
ef ég skyldi verða svo óheppinn að
löggan stoppi mig.“ Þetta eru hug-
renningar sem margir kannast við.
Þarna hefur ökumaðurinn mestar
áhyggjur af því að lögreglan nái
honum og taki hann úr umferð en
leiðir hugann lítt að þeirri slysa-
og lífshættu sem hann er að valda.
Ef þú tekur ákvörðun um að
keyra eftir neyslu áfengis eru í
raun þrír möguleikar í stöðunni.
1. Að heppnin bjargi þér og öðr-
um sem á vegi þínum verða,
2. lögreglan stöðvi þig eða
3. þú lendir í slysi.
Heppni er ekki hægt að velja og
þ.a.l. ekki hægt að treysta á hana.
Ef þú ákveður samt að aka undir
áhrifum þá hefur þú hina kostina
tvo og spurningin er hvorn þeirra
myndir þú velja, þ.e. ef þú hefðir
eitthvert val þar um?
Hvort viltu stopp eða slys
Menn réttlæta ölvunarakstur
með ýmsum ranghugmyndum. Þær
hugmyndir duga hins vegar
skammt til huggunar frammi fyrir
alvarlegum afleiðingum ölvunar-
aksturs. Þær duga skammt frammi
fyrir dómstólum eða trygging-
arfélögum sem eiga fullan endur-
kröfurétt á þig vegna þess kostn-
aðar sem hlýst af slysi og tjóni
sem þú veldur. Þær koma ekki í
veg fyrir fangelsisdóm fyrir mann-
dráp af gáleysi eða dóm vegna lík-
amstjóns.
Mörg okkar sem treysta á
heppnina hafa ekið eftir neyslu
áfengis. Þeir sem hafa valdið dauða
eða líkamstjóni vegna ölvunarakst-
urs treystu líka á heppnina áður en
þeir lögðu upp í örlagaríka för.
Ekki lenda í þeim aðstæðum að
áfrýja þurfi afleiðingum takmark-
aðrar dómgreindar þinnar til al-
vörudómstóla. Taktu leigubíl eða
fáðu far með einhverjum, sama hve
lítið eða mikið áfengi þú hefur
drukkið. Vertu búinn að gera ráð-
stafanir varðandi það að komast
ferðar þinnar áður en þú smakkar
áfengi.
Góða ferð og gleðilegt nýtt ár.
Eftir Einar Magnús
Magnússon » Samkvæmt útreikn-
ingum Umferð-
arstofu eru u.þ.b. 90
sinnum meiri líkur á að
maður sem er undir
áhrifum áfengis valdi
banaslysi en sá sem er
allsgáður.
Einar Magnús
Magnússon
Höfundur er upplýsingafulltrúi
Umferðarstofu.
90 sinnum meiri líkur á
alvarlegu slysi