Morgunblaðið - 29.02.2012, Blaðsíða 14

BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
„Forsetinn hefur ekki tjáð sig um
undirskriftasöfnunina. Hann hefði
getað stöðvað hana ef honum væri
einhver alvara með að hætta. Ég
held að það þurfi alveg sérstaka trú-
girni til þess að taka það alvarlega
að hann sé að skipta um skoðun.
Þetta hlýtur að vera eitthvað sem
hann hefur verið að bræða með sér,“
segir Gunnar Helgi Kristinsson,
prófessor í stjórnmálafræði við Há-
skóla Íslands, um þá skýringu Ólafs
Ragnars Grímssonar, forseta Ís-
lands, að áskorun um 31.000 ein-
staklinga hafi fengið hann til að
endurmeta þá ákvörðun að hætta.
– Telurðu að forsetinn hafi allan
tímann íhugað að halda áfram?
„Að sjálfsögðu. Annars hefði hann
getað stoppað þetta. Ég held að það
sé ekki hægt að taka svör hans um
hitt alvarlega í raun og veru. Ef
hann vill verða forseti áfram getur
hann notað hvaða rökstuðning sem
hann kýs fyrir því. En það verður
enginn forseti nema að hann vilji
það sjálfur og þá skipta undirskriftir
í sjálfu sér engu máli. Ég held að
það sé ekki hægt að stilla málinu
þannig upp að hann verði að vera í
embætti áfram vegna þess að 30.000
manns hafi skorað á hann þegar
200.000 manns létu þessa áskor-
endaherferð fram hjá sér fara.“
Þýðir ekki að vísa í fjölmiðla
– Þannig að undirskriftirnar eru
því ekki rök í sjálfu sér fyrir fram-
boði, fimmta kjörtímabilið í röð?
„Ég sé ekki að þau hafi neina vigt.
Það sem skiptir máli er hvort hann
vill verða forseti. Það er skilyrði fyr-
ir því að verða forseti að menn vilji
verða forsetar. Þetta hlýtur því
að snúast um það sem forsetinn
telur sig geta gert í embætti,
verði hann áfram. Þetta er þá
eitthvað sem hann verður að gera
upp við sjálfan sig. Það þýðir ekki
að vísa til þess sem er að
gerast í fjöl-
miðlum eða í und-
irskriftasöfnunum
í því efni,“ segir
Gunnar Helgi sem
telur óvissuna um framhaldið á
Bessastöðum án fordæmis.
„Þær aðstæður hafa aldrei komið
upp áður að sitjandi forseti hafi gef-
ið jafn tvíræð skilaboð um það hvert
hann stefni. Forsetanum er vel
kunnugt um þessa umræðu í sam-
félaginu. Honum hefði verið í lófa
lagið að stoppa hana ef hann hefði
viljað. Væntanleg forsetaefni hafa
sennilega látið það hindra sig. Það
hefur væntanlega stöðvað einhverja
í að fara af stað með framboð, að
forsetinn hefur ekki gefið skýrari
skilaboð,“ segir Gunnar Helgi sem
telur forsetann jafnframt ekki geta
fullyrt að skortur sé á forsetaefn-
um, endi geti Ólafur Ragnar ekki
haft vitneskju um alla þá sem kunna
að horfa til Bessastaða með vorinu.
Réttmætt sjónarmið forsetans
Ágúst Þór Árnason, deildar-
formaður lagadeildar Háskólans á
Akureyri, hefur fjallað um embætti
forseta Íslands í ræðu og riti.
Hann segir forsetann geta fært
fram þau rök fyrir framboði að
þjóðin vilji hann áfram.
„Mat hans er lögmætt. Ég fæ
ekki séð að neinn hafi forsendur til
að véfengja það. Það er þá skiln-
ingur forsetans að ef þjóðin kalli
eftir því að forsetinn hverju sinni
gefi kost á sér áfram sé honum í
raun ekki annað fært en að taka það
alvarlega.“
Ýmsir hafa staldrað við þau um-
mæli Ólafs Ragnars að skort hafi á
að frambærileg forsetaefni kæmu
fram. Spurður hvort fordæmi séu
fyrir slíkum ummælum frá sitjandi
forseta rifjar Ágúst Þór upp við-
brögð Vigdísar Finnbogadóttur við
mótframboði Sigrúnar Þorsteins-
dóttur sem mörgum þóttu benda til
þess að forsetanum þætti andstæð-
ingur sinn ekki líklegur til afreka.
Skýring forsetans kallar
„á alveg sérstaka trúgirni“
 Prófessor í stjórnmálafræði segir að forsetinn hefði getað stöðvað áskorunina
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Fer yfir sviðið Ólafur Ragnar ræðir við blaðamenn um viðbrögð sín við áskorun stuðningsmanna sinna.
Gunnar Helgi
Kristinsson
Ágúst Þór
Árnason
Dæmi um fjárhagsleg áhrif af ESB aðild
ESB - án evru ESB -með evru
Eignfærðar einskiptisgreiðslur
Stofnfjárframlag 0,07% til Seðlabanka Evrópu 45 1.200
Framlag gjaldeyriseign 0,1% til Seðlabanka Evrópu 0 9.000
Björgunarsjóður Evrópu 0 0
Stofnfjárframlag til Fjárfestingabanka Evrópu 0 1.300
Eignfært í heildina 45 11.500
Stöðugleikasjóður Evrópu
Stofnframlag 0,1% af heild, 12 milljarðar á
5 árum, eignfært hjá SÍ 0 2.400
Væntur kostnaður og tekjur
- væntur hagnaður af stofnfé SE 0 -200
- endurkaupavextir af gjaldeyriseign 0 -117
- myntsláttuhagnaður SÍ vs. SE -3.700 -6.500
- árlegur vaxtakostnaður gjaldeyrisforða SÍ 8.000 2.000
Kostnaður vegna EFTA og aðildar að
EES-samningnum fellur niður -3.500 -3.500
Þýðingar greiddar af ESB í stað Íslands -304 -304
ALLS 496 -6.221
Mismunur -5.725
Tölur í milljónum króna Heimild: Alþingi
BAKSVIÐ
Sigrún Rósa Björnsdóttir
sigrunrosa@mbl.is
Þegar tekinn er saman útlagður
kostnaður sem sagður er fylgja aðild
að Evrópusambandinu virðist sem sá
tekjuauki og kostnaðarlækkun sem
aðildin er sögð hafa í för með sér fari
nálægt því að greiða niður þann
kostnað, hvort sem horft er á aðild
með eða án upptöku evru. Þá eru
hvorki stofnfjárloforð til tiltekinna
stofnana Evrópu né greiðslur sem
greiddar eru í eitt skipti og eignfærð-
ar hjá Seðlabanka Íslands taldar með.
Þetta má greina í svari utanríkis-
ráðherra Össurar Skarphéðinssonar,
við fyrirspurn Sigurðar Inga Jó-
hannssonar alþingismanns, um
kostnað við Evrópusambandsaðild, ef
eingöngu eru teknar saman þær tölur
sem þar eru settar fram.
Samkvæmt þeim tölum sem koma
fram í svarinu virðist hagstæðara að
taka upp evruna ef gengið er í ESB,
heldur en halda áfram með krónuna.
Er þar m.v. að vaxtakostnaður Ís-
lands af gjaldeyrisforðanum til lengri
tíma, út frá spá Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins, sé um átta milljarðar á ári
(árin 2014-2016) í stað þeirra 33 millj-
arða sem óvenju stór gjaldeyrisforði
kostar í ár. Með upptöku evrunnar sé
hægt að minnka gjaldeyrisforðann
verulega og lækka vaxtakostnað.
Stofnfjárloforð og framlög
Kostnaður vegna stofnframlags í
Seðlabanka Evrópu (SE) er reiknað-
ur hlutfallslega og næmi 1,2 milljörð-
um m.v. árið 2010. Um eingreiðslu
væri að ræða, eignfærða hjá Seðla-
banka Íslands (SÍ). Ný ríki greiða
3,5% af því framlagi, taki þau ekki
upp evruna. Sé hún tekin upp greiðir
SE arð af eigninni sem gæti þá numið
um 200 milljónum árlega.
Kostnaður vegna Björgunarsjóðs
Evrópu yrði enginn en Stöðugleika-
sjóður Evrópu mun taka við hlutverki
hans, frá og með 1. júlí í ár. Við aðild
fylgir enginn kostnaður tengdur hon-
um en með upptöku evru þyrfti að
greiða 12 milljarða á fimm árum sem
væri eignfært hjá SÍ. Meginhluti 111
milljarða framlags væri í formi 99
milljarða stofnfjárloforðs. Svipað fyr-
irkomulag er með aðild að Fjárfest-
ingabanka Evrópu. Stofnfjárloforð
næmi þá tæpum 26 milljörðum króna.
Fram kemur að ekki þarf að greiða í
Þróunarsjóð fyrr en árið 2020 ef
gengið er í ESB en til viðmiðunar geti
sá kostnaður numið rúmum milljarði
árlega..
Ekki er lagt tölulegt mat á þann
ávinning sem í svarinu er sagður geta
fylgt aðild, t.d. af efnahagslegum
stöðugleika, bættum aðgangi að
mörkuðum og erlendu fjármagni og
lækkun viðskipta- og lántökukostnað-
ar.
Sýnir lægri kostnað með ESB
 Leggjum mögulega minna út en við
fáum til baka með ESB-aðild
14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. FEBRÚAR 2012
Tæplega tvítugur piltur hefur játað
við yfirheyrslur hjá lögreglunni á
Akureyri að hafa framið rán í Fjöl-
umboðinu að Geislagötu 12 á Akur-
eyri 23. febrúar sl. með því að ógna
starfsmanni með úðabrúsa og taka
peninga úr afgreiðslukassa.
Pilturinn var handtekinn 25.
febrúar eftir að hafa verið stöðv-
aður við akstur á óskráðri bifreið
og úrskurðaður í gæsluvarðhald
vegna málsins hinn 26. febrúar til
29. en hann var látinn laus í gær-
kvöldi og telst málið upplýst. Hann
mun hafa haft um 5-600.000 krónur
upp úr krafsinu.
Stálu bíl og bensíni
Ránsfengnum hafði hann meðal
annars eytt í fíkniefni, lyf og skuld-
ir. Maðurinn kom frá Reykjavík
hinn 22. febrúar síðastliðinn á
stolnum bíl ásamt rúmlega tvítug-
um kunningja sínum en bílnum
höfðu þeir stolið í Reykjavík og
einnig bensíni á hann.
Bílinn urðu þeir þó að skilja eftir
í Skagafirði eftir að hafa fest hann
og brotist þar inn í sumarbústað.
Þangað voru þeir svo sóttir frá
Akureyri.
Eftir að annar hafði framið ránið
á Akureyri tók hinn póstbíl trausta-
taki hinn 24. febrúar síðastliðinn
sem skilinn hafði verið eftir í gangi
við hús á Akureyri. Hann braust inn
í aðra bifreið og stal úr henni
nokkrum smáhlutum og síðan inn í
einbýlishús austan Akureyrar og
stal þaðan talsverðum verðmætum.
Hann var síðan handtekinn sama
dag á Svalbarðsströnd eftir eftirför
lögreglu og játaði brot sín og þýfið
komst til skila.
Báðir þessir piltar hafa komið við
sögu lögreglu áður. Auk þess að
vera báðir án ökuréttinda eru þeir
báðir grunaðir um akstur undir
áhrifum fíkniefna.
Lögreglustöðin Lögreglan á Akur-
eyri hefur upplýst rán.
Játaði rán
á Akureyri
 Eyddi ránsfengnum
í fíkniefni og skuldir
Fram kom í viðtali RÚV við Baldur
Óskarsson, fyrrverandi fram-
haldsskólakennara og gamlan
stuðningsmann Ólafs Ragn-
ars Grímssonar, 20. janúar
sl. að markmiðið hefði verið
að safna 40.000 undir-
skriftum þar sem skorað
væri á forsetann að gefa kost
á sér fimmta kjörtímabilið í
röð. Var haft eftir Baldri að ef
40.000 manns tækju þátt í
áskoruninni myndi það setja
töluverðan þrýsting á Ólaf Ragnar.
Athygli vekur að í sama viðtali lýsir
Baldur samtali sínu við forsetann
daginn eftir nýársvarpið þar sem
Ólafur Ragnar „vildi ekkert gefa
frekar út á það“ þegar talið barst
að því hvað hann hefði meint með
ummælum sínum um framhaldið,
þ.e. hvort hann ætlaði að hætta. En
forsetinn gagnrýndi fjölmiðla, eink-
um RÚV, fyrir að hafa skapað um-
ræðu um að skilaboð hans í nýárs-
ávarpinu væru óljós.
Stefndu á 40.000 nöfn á lista
FORSETINN VILDI EKKI SKÝRA ORÐ SÍN
Forsetinn
fær undir-
skriftir af-
hentar.