Morgunblaðið - 20.04.2012, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. APRÍL 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Þráhyggjanum aðlög-unarvið-
ræður við Evrópu-
sambandið hefur
mjög skaðleg áhrif á íslenska
stjórnmálaumræðu og lamar
vilja til annarra verka. Verst er
að vegna þessarar ofuráherslu
er ekki beitt öllu afli til að
tryggja stöðu og framgang
fjölskyldna og fyrirtækja í því
umróti sem óhjákvæmilega
hlaut að fylgja falli bankanna.
Allt sem núverandi forystu-
menn ríkisstjórnar og tals-
menn Samfylkingarinnar á Al-
þingi og í Háskóla Íslands
sögðu um þýðingu og hraða
umsóknar reyndist innistæðu-
laust. En þær fullyrðingar voru
ekki ósannar í hinum venjulega
skilningi orðsins. Ofsatrúin á
ESB afvegaleiddi þá sem höfðu
tekið hana og fullyrðingar og
loforð samfylkingarfólks fyrir
kosningar tóku eingöngu mið
af trúnni. Rök og staðreyndir
urðu að víkja fyrir innblásinni
upphafningu trúaðra.
Samþykkt aðildarumsóknar
ein og sér var sögð mundu leiða
til stórkostlegs ábata fyrir
þjóðina í einu vetfangi. Það
myndi sýna sig í gengisþróun
og í verðbólguleysi og þar með
í betri afkomu fólks og fyrir-
tækja. Ekki var fótur fyrir
þessu. Eingöngu var byggt á
þeirri sefjun sem ríkti innan
hins pólitíska aðdáendaklúbbs,
og voru „fræðimennirnir“ síst
betri en hinir. Og hraðferðin
sem ESB „ætlaði“ að tryggja
umsókninni myndi leiða til þess
að þjóðaratkvæðagreiðsla yrði
um málið árið 2010 samkvæmt
hinum áköfustu, en í síðasta
lagi árið 2011 að mati hinna
varfærnari í söfnuðinum. Og
allir vita hvernig það fór.
Og þetta hefur gerst þótt allt
þjóðþingið, efasemdarmenn
sem aðrir, hafi tryggt að til-
skipanir frá Brussel hafi verið
færðar í lög á færibandi með
vísun til þess að þær hefðu
ekkert með aðlögunina að gera.
Af einhverjum óskýrðum
ástæðum hefði óvænt orðið
svakalegur kippur í að fylgja
fram áratugagömlu EES-
samkomulagi.
Meira að segja stækkunar-
stjórinn, sem Steingrímur J.
laut svo lágt fyrir skömmu, gat
ekki leynt aðdáun sinni á því
hvernig tekist hefði að fá þing-
ið til að moka flórinn fyrir hina
áköfu aðildarsinna. Það af-
greiðir umræðulaust allt sem
sent er inn frá ráðuneytunum
ef þingmönnum er bara sagt að
þetta sé „í tengslum við EES“.
Hafa embættismenn í flimt-
ingum hve þingmenn eru léttir
í þeirra taumum.
En þrátt fyrir þetta eru
áætlanir gengnar úr skorðum.
Andstaða þjóðarinnar við að-
lögunarbröltið vex
dag frá degi og
þreytan á und-
irlægjuhætti
vinstristjórn-
arinnar við brusselvaldið of-
býður nær öllum.
Og úti í Evrópu er orðið ljóst
að „björgun Grikklands“, sem
var í raun björgun franskra og
þýskra banka, sem fengu lána-
pakkann sem var sagður handa
Grikkjum, breytir engu um
vandræði evrusvæðisins.
Grikkir fengu eingöngu að
undirrita skuldbindingar um
að þeir myndu þræla fyrir
lánapakkanum handa bönk-
unum næstu fjörutíu árin. Ís-
lenskir fjölmiðlamenn kalla
þetta jafnan „efnahagsaðstoð-
ina við Grikki!“
En nú berast slæmar fréttir
af Spáni. Kostnaður landsins
við að endurfjármagna skuldir
sínar verður sífellt meiri. At-
vinnuleysið vex og örvænting
almennings þar með. Þjóðhöfð-
ingi landsins taldi þó þetta
vera rétta tímann til að láta
fljúga með sig til Afríku svo
hann gæti fellt þar fíl. En slík
veruleikafirring er ekkert
langt frá því sem tíðkast í Evr-
ópu núna.
Seðlabanki evrusvæðisins
prentar evrur sem aldrei fyrr.
Hann lánar þær til evrópskra
banka til þriggja ára við lægstu
vexti. Þessum bönkum er síðan
sagt að nota drjúgan hluta
þessarar prentunar til að lána
evruríkjum, þar sem seðla-
bankinn megi ekki lána þeim
sjálfur. Fyrir það að hjálpa
seðlabankanum að sniðganga
lög og reglur fá bankarnir vexti
af ríkisskuldabréfum sem eru
fjórfalt hærri en vextirnir sem
bankarnir þurfa sjálfir að
greiða.
Gullgæsin hafði fundist og
var færð einkabönkum. Þeir
áttu að græða offjár á skulda-
bréfum skattgreiðenda evru-
ríkja. En þetta fundna gjafafé
hefur þó snúist í höndum
bankafurstanna. Skuldabréfa-
álag á vandræðaríkin hefur
snarhækkað. Því þurfa bank-
arnir að færa vaxtamuninn sem
tap á sínum fjárfestingum og
eru þá óvænt komnir að eða
undir þau mörk sem þeim eru
sett um eigið fé sitt.
Og nú eru matsfyrirtækin
komin á stjá. Fitch hefur til-
kynnt að Holland kunni að
missa sitt þrefalda A vegna
óbærilegra húsnæðisskulda
landsmanna. Frakkland horfir
fram á versnandi lánsfjármat.
Og nú síðast segir Moody’s að
Spánn og Ítalía séu ekki lengur
með sjálfbæran skuldapakka.
Gríska vandamálið fer því að
flokkast undir smælki. Og inn í
þetta samband er fylgisrúin
Samfylkingin enn að reyna að
troða Íslandi.
Evruvofan er aftur
komin á kreik}Vandræðagangur eykst
R
éttarhöldin yfir norska fjölda-
morðingjanum Anders Behring
Breivik hafa verið fyrirferðar-
mikil í fréttum víða um heim
undanfarna daga. Sitt sýnist
hverjum um fréttaflutninginn og sumir segja
að alls ekki eigi að greina frá þessu. Þeir telja
að með umfjölluninni sé verið að gera morð-
ingjanum hátt undir höfði og uppfylla æðstu
ósk hans; að fá athygli.
Til dæmis berast nokkuð harðorðar at-
hugasemdir í nánast hvert einasta skipti sem
mbl.is skrifar um málið og efni þeirra er yfir-
leitt á einn veg: Að Breivik sé athyglissjúkur
morðingi og því eigi ekki að greina frá atburð-
um sem honum tengjast. Af athugasemda-
kerfum annarra fjölmiðla, bæði innlendra og
erlendra, má ráða að þangað berist svipaðar
athugasemdir.
Ef fjölmiðlar greindu ekki frá því sem er að gerast
þessa dagana í dómsal 250 í húsnæði héraðsdómsins í Ósló
myndi almenningur til dæmis ekki vita hversu smánarlega
hegðun morðinginn hefur sýnt af sér í réttarsalnum. Ef
engar væru fréttirnar vissi fólk ekki að saksóknarar hafa
með framgöngu sinni varpað ljósi á innri mann hans. Þeir
hafa afhjúpað illa spunninn lygavef, óhóflega sjálfsdýrkun,
einfeldni, stórmennskubrjálæði, hjákátlega hégómagirnd
og almenna mannfyrirlitningu.
Væri enginn fréttaflutningur af réttarhöldunum væri
það ekki á almannavitorði hvernig Breivik myndaði sér
öfgafullar og stórhættulegar skoðanir með því
að skrapa botninn og tína til allt það versta sem
til hefur orðið í hugmyndafræði heimsins í
gegnum aldirnar og sjóða það saman í and-
styggilegan og óskiljanlegan hrærigraut.
Við myndum heldur ekki vita að hann ein-
angraði sig frá öðru fólki, hékk inni í herberginu
sínu í meira en ár og spilaði tölvuleik.
Hver fullyrðing hans á fætur annarri hefur
verið hrakin sem staðlausir stafir. Hann hefur
slegið stórkarlalega um sig og talið það styðja
öfgafullan málstað sinn að vitna í ýmis skrif
mætra manna og blaðagreinar. Blaðamenn
Guardian könnuðu málið og komust að því að
býsna frjálslega var farið með staðreyndir, svo
ekki sé meira sagt. Fátt af því sem hann hafði
eftir öðrum átti við nokkur rök að styðjast.
Það er lítilmenni sem þessa dagana svarar til
saka í Ósló. Lítilmenni sem gleypti við öfgafullum kenn-
ingum að því er virðist vegna þess að þær gáfu honum til-
efni til að svala ankannalegri þörf til að finnast hann vera
öðrum mönnum æðri. Úr varð skelfilegur harmleikur sem
snertir alla heimsbyggðina. Einn af hverjum fjórum Norð-
mönnum þekkti að minnsta kosti eitt af fórnarlömbunum
sem féllu fyrir hendi Breivik 22. júlí í fyrra. Þessir frænd-
ur okkar vekja aðdáun víða um heim vegna viðbragða
sinna við þessu áfalli. Ekki síst vegna þess að þeir láta
ekki grimmilegan verknað lítilmennis raska einni mann-
úðlegustu samfélagsgerð sem til hefur verið.
annalilja@mbl.is
Anna Lilja
Þórisdóttir
Pistill
Lítilmennið í dómsal 250
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Sigtryggur Sigtryggson
sisi@mbl.is
Skráð atvinnuleysi í mars var7,1% hjá Vinnumálastofn-un. Að meðaltali voru11.457 skráðir atvinnulaus-
ir hjá stofnuninni í mars og fækkaði
þeim um 164 frá febrúar eða um 0,2
prósentustig.
Þessar upplýsingar birti Vinnu-
málastofnun á þriðjudaginn. Á mið-
vikudag birti Hagstofan svo vinnu-
markaðsrannsókn fyrir mars og þar
birtust aðrar tölur. Þar segir að
13.300 einstaklingar hafi verið án at-
vinnu og í atvinnuleit í mars og at-
vinnuleysið hafi verið 7,5% í þeim
mánuði. Á vinnumarkaði á Íslandi
teljast nú vera 177.400 manns og út
frá þeirri tölu er atvinnuleysið reikn-
að.
Mismunandi tölur
En hver ætli sé skýringin á þess-
um mismunandi tölum? Vinnu-
málastofnun skráir einungis þá sem
þiggja atvinnuleysisbætur eða eru í
úrræðum eins og það er kallað. Hag-
stofan gerir hins vegar könnun með-
al landsmanna. Úrtakið í mars var
1.516 manns á aldrinum 16-74 ára
sem var fólk valið af handahófi úr
þjóðskrá. Að tölur Hagstofunnar séu
hærri en tölur Vinnumálastofnunar
bendir til þess að a.m.k. hluti þeirra
sem eru án vinnu þiggi ekki bætur
úr Atvinnuleysistryggingasjóði.
Úr gögnum beggja stofnana má
lesa að atvinnulausum hefur farið
fækkandi síðustu misseri. Sam-
kvæmt könnunum Hagstofunnar
hefur atvinnulausum fækkað um
1.300 á sl. 12 mánuðum eða 0,7 pró-
sentustig.
Í mars 2010 þáðu 15.059 ein-
staklingar atvinnuleysisbætur og er
það hæsta talan sem sést hefur í
gögnum stofnunarinnar. Atvinnu-
leysið reiknaðist 9,3% þann mánuð. Í
mars 2011 þáðu 13.757 einstaklingar
bætur og atvinnuleysið mældist
8,6%. Núna þiggja 11.457 bætur og
atvinnuleysið mælist 7,1%.
Atvinnulausum hefur því fækkað
um 3.602 á síðastliðnum 24 mán-
uðum, samkvæmt tölum Vinnu-
málastofnunar.
Gripið hefur verið til ýmissa ráða
til að fækka fólki á atvinnuleysis-
skrá. Ungu fólki hefur gefist kostur
á að fara í nám og átaksverkefnum
hleypt af stokkunum. Í lok mars
voru þannig 602 einstaklingar í
vinnumarkaðsúrræðum og á náms-
styrk vegna átaksins „Nám er vinn-
andi vegur“, þar af 333 karlar og 269
konur. Um er að ræða úrræði sem
eru greidd af Atvinnuleysistrygg-
ingasjóði en viðkomandi ein-
staklingar teljast ekki með í atvinnu-
leysistölum.
Ungum atvinnulausum hefur farið
fækkandi enda hafa þeim staðið til
boða ýmsir námsmöguleikar. Alls
voru 1.927 á aldrinum 16-24 ára at-
vinnulausir í lok mars eða 16% at-
vinnulausra og hafði fækkað um 84
milli mánaða. Í lok mars 2011 var
fjöldi atvinnulausra ungmenna
2.741.
Þeim fjölgar sem hafa verið at-
vinnulausir í hálft ár eða lengur.
Þeir eru nú 6.057 og hafði fjölgað um
237 frá lokum febrúar. Þeir sem
höfðu verið atvinnulausir í meira en
eitt ár eru 3.669 og hafði fækkað í
þeim hópi um 26 milli mánaða.
Eins og reikna mátti með eru
langflestir atvinnulausir í Reykjavík
samkvæmt tölum Vinnumálastofn-
unar, alls 5.108. Þar af eru karlar
2.975 og konur 2.133. Í Kópavogi eru
1.175 án atvinnu, 1.124 í Hafnarfirði
og 922 í Reykjanesbæ.
Vinnumálastofnun spáir því að
það dragi úr atvinnuleysi nú í apríl
líkt og á síðasta ári og verði á bilinu
6,4 til 6,8%.
Dregur smám saman
úr atvinnuleysinu
Atvinnuleysi í mars 2010 til mars 2012
10%
9%
8%
7%
6%
5%
4%
3%
2%
1%
0%
m a m j j á s o n d j f m a m j j á s o n d j f m
2010 2011 2012
9,3%
7,1%
8,6%
6,6%
7,3% 7,1%
Alls voru 2.113 erlendir ríkis-
borgarar án atvinnu í lok mars.
Þar af voru 1.238 Pólverjar eða
59% þeirra útlendinga sem
voru á skrá í lok mánaðarins.
Flestir atvinnulausra erlendra
ríkisborgara voru áður starf-
andi í byggingariðnaði eða 393.
Heldur hefur dregið úr atvinnu-
leysi meðal erlendra ríkisborg-
ara. Í lok mars 2011 voru 2.394
útlendingar á atvinnuleysis-
skrá. Þar af voru Pólverjar
1.468 eða 61% þeirra útlend-
inga sem voru á skrá. Það ár
voru 20% Pólverja hér á landi
án atvinnu.
20% Pólverja
án atvinnu
ÚTLENDINGAR Á ÍSLANDI