Morgunblaðið - 07.06.2012, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. JÚNÍ 2012
VIÐTAL
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
„Það er vandmetið að spá fyrir um
þróun mála í Evrópu næstu misserin
enda er þetta samspil efnahagslegra
og pólitískra þátta. Ef við göngum út
frá slæmri sviðs-
mynd og reynum
að meta hvaða
áhrif hún gæti
haft á Ísland eru
nokkur atriði sem
skipta sköpum,“
segir Arnór Sig-
hvatsson, aðstoð-
arseðlabanka-
stjóri Seðlabanka
Íslands.
„Skuldir ís-
lenskra fjármálafyrirtækja, sem voru
endurreist á grunni þeirra gömlu, eru
litlar. Það er því hverfandi endur-
fjármögnunaráhætta í bankakerfinu.
Ef við værum með fullvaxið og þrosk-
að bankakerfi værum við í miklu
meiri hættu. Það má segja að okkar
veikleiki sé okkar styrkleiki í þessu
efni. Það sama á við um gjaldeyris-
höftin. Það er veikleiki að vera með
þau en í aðstæðum sem þessum koma
þau í veg fyrir fjármagnsflæði sem
gæti haft miklar gengissveiflur í för
með sér,“ segir Arnór og bætir því við
að áhrif evrukrísunnar aukist með
tímanum.
Leggja má fram ýmsar spár
„Ef kreppuástandið varir út þetta
ár eða fram á það næsta breytir það
huganlega ekki miklu. Ef kreppan
varir lengur gæti það breyst. Það er
hægt að draga upp margar sviðs-
myndir og í raun er engin leið að meta
þessa áhættu þótt margir tali ansi
djarft í eina áttina eða aðra. Annað at-
riðið er endurfjármögnunaráhætta
ríkissjóðs. Það hefur verið lengt í lán-
um og ef okkur tekst að selja meira af
30 ára skuldabréfum mun meðallíf-
tími bréfa ríkissjóðs lengjast enn
frekar. Það er mjög sterk staða. Það
verður ekki nógsamlega lögð áhersla
á það hversu mikilvægt það er að
staða ríkissjóðs sé sterk og að menn
haldi fast í markmið um að ná jöfnuði
í ríkisfjármálum. Ísland er lítið og op-
ið hagkerfi og hagur okkar af því að
greiða niður skuldir er mikill. Það
tryggir okkur aðgengi að fjármála-
mörkuðum. Svo er það hitt að við er-
um með stóran gjaldeyrisforða. Hann
hefur verið fjárfestur í afar traustum
og auðseljanlegum eignum,“ segir
Arnór sem telur að lækkun á fisk-
verði, líkt og gerðist þegar hráefna-
verð lækkaði 2008, myndi „klárlega
veikja krónuna“.
Langvinn kreppa eykur áhættuna
Reuters
Samband í kreppu Fáni ESB blaktir við höfuðstöðvarnar í Brussel.
 Aðstoðarseðlabankastjóri telur að ef kreppan á evrusvæðinu leysist fljótt verði áhrifin hér óveruleg
 Það geti breyst dragist kreppan á langinn  Segir lækkun á fiskverði mundu veikja gengi krónunnar
Arnór
Sighvatsson
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Fjórir fjármálasérfræðingar sem Morgunblaðið ræddi
við telja að evrukrísan framlengi gjaldeyrishöftin.
Styrmir Guðmundsson, sjóðsstjóri hjá eignastýringar-
fyrirtækinu Júpíter, telur óveðursský framundan.
„Evrukrísan hefur ekki mikil áhrif á íslenskt efnahagslíf
fyrst um sinn. Það er hins vegar ljóst
að ef einhver viðskiptaþjóða okkar fer
úr myntsamstarfinu þýðir það í besta
falli tímabundna röskun á viðskiptum.
Ruðningsáhrif þýddu minni efnahags-
umsvif í einhvern tíma og það yrði
klárlega eftirspurnarskellur. Augljóst
er að viðskiptakjör munu versna um
heim allan. Áhættufælni minnkar og
hvers kyns fyrirgreiðsla verður lakari
en ella í svona kreppu. Sú áhættufælni
mun ekki vara í skamman tíma og hún
kemur því mjög við þá áætlun sem
Seðlabanki Íslands ætlar að framfylgja um afnám gjald-
eyrishafta. Umrótið í Evrópu seinkar þeirri áætlun. Að
mínu viti gæti evrukrísan þannig haft afdrifaríkar afleið-
ingar fyrir áform okkar um að afnema höft. Miðað við þá
áætlun sem er í gangi núna verður í fyrsta lagi hægt að
afnema höftin einu og hálfu til tveim árum eftir að evru-
krísan leysist,“ segir Styrmir og heldur áfram.
Reiknar með veikingu krónunnar
„Ég held að krónan verði veikari en hún er í dag.
Undirliggjandi vöruskiptajöfnuður er ekki nógu sterkur
til að við stöndum skil á öllu því útstreymi fjár sem er úr
kerfinu og fyrirsjáanlegt er að verði á komandi miss-
erum. Því má fullyrða að gengið muni veikjast á næstu
árum, hvort sem farið er hægt eða hratt í afnám hafta.
Ég tel að ef við komumst út úr núverandi vanda og náum
að gera upp þrotabú og greiða erlendum kröfuhöfum á
næstu þrem til fjórum árum sé það vel gert og raunar
framar mínum björtustu vonum. Þá er ég að tala um að
árin 2015-2016 séum við búin að koma málum í það horf
að það séu ekki lengur í gildi þessi ströngu höft sem eru í
dag. Ef alvara er í áformum um að afnema höftin er ljóst
að gengið þarf að veikjast því það flýtir fyrir aðlöguninni.
Þá minnkar innflutningur með veikara gengi.“
Ingólfur Bender, forstöðumaður greiningardeildar Ís-
landsbanka, telur að höftin verði við lýði á næstu árum.
„Það er mun erfiðara að afnema gjaldeyrishöftin þegar
staða mála erlendis er jafn erfið og raun ber vitni. Menn
flýja frá áhættusömum eignum og ég myndi reikna með
að íslenskar eignir í þessu umhverfi myndu teljast það,
margar að minnsta kosti. Það gerir það að verkum að það
eru meiri líkur en minni að krónan gefi eftir. Það eykur
verðbólgu, hækkar verðtryggðar skuldir, grefur undan
kaupmætti og hefur aðrar neikvæðar afleiðingar. Það er
hins vegar erfitt að spá fyrir um gengi krónunnar. Það
sem ákvarðar gengið eru miklu frekar stjórnvalds-
ákvarðanir um að herða höftin eða að slaka á þeim heldur
en efnahagslegir þættir. Hefðbundin tæki til að spá fyrir
um gengið virka ekki vel þegar slík höft eru við lýði.
Ég tel að það sé talsvert langt í að höftin verði afnum-
in. Þá er ég ekki að tala um mánuði heldur ár. Núverandi
stefna stjórnvalda er að afnema höftin fyrir lok árs 2013.
Það er að mínu viti borin von að það gangi eftir. Ég tel að
höftin verði í mörg ár enn í einhverju formi, meðal annars
sem hluti af varúðarráðstöfunum gegn fjármálaóstöðug-
leika.“
Davíð Stefánsson, sérfræðingur hjá greiningardeild
Arion banka, telur einnig að höftin séu ekki á útleið.
„Ef evrukrísan heldur áfram verður áhættufælni á
fjármálamörkuðum meiri og það gerir það vissulega erf-
iðara að afnema höftin. Ég tel að sú þróun hefði frekar
áhrif til veikingar krónunnar heldur en hitt sem mun aft-
ur ýta verðbólgunni upp á við. Þetta má rekja til þess að
viðskiptaafgangurinn minnkar og um leið gjaldeyris-
innstreymið til landsins. Eins eru minni líkur á að ís-
lenskir aðilar nái að endurfjármagna erlend lán í þeim
mæli sem þeir þurfa.“
Framlengja höftin
Gísli Hauksson, hagfræðingur hjá GAMMA, telur
einnig að erfiðleikarnir á evrusvæðinu framlengi höftin.
„Fjárfestarnir sem eru lokaðir inni með fé sitt í höft-
unum virðast vera sáttir við það. Margir þeirra gera upp í
evrum og með því að vera með eignir í íslenskum krónum
má segja að þeir taki stöðu gegn evrunni. Þeir virðast
sáttir við þá áhættudreifingu sem felst í að vera með
eignir hér. Annars hefði maður ætlað að þátttakan í
gjaldeyrisuppboðunum væri meiri. Ef til vill eru væn-
legir fjárfestingarkostir takmarkaðir í heimaríkjum fjár-
festanna. Ef ástandið er skárra hér en erlendis dregur
það úr líkum á því að menn fari með eignir úr landinu.“
Evrukreppan festir
gjaldeyrishöftin í sessi
 Fjármálasérfræðingar spá veiku gengi og verðbólgu
Ingólfur
Bender
Styrmir
Guðmundsson
Davíð
Stefánsson
Gísli
Hauksson
„Það hefur verið
rætt innan utan-
ríkismálanefndar
að fara þurfi yfir
stöðuna í Evrópu
og fá mat manna
á því hvað er að
gerast. Það eru
hins vegar ekki
komnar neinar
tímasetningar á það eða ákvarð-
anir verið teknar um hvernig það
verður gert. Við erum þá að horfa
til næstu mánaða en augljóst er að
þetta er mál sem er ekki afgreitt á
einum fundi,“ segir Árni Þór Sig-
urðsson, formaður nefndarinnar.
„Ég skynja að menn eru mjög
áhyggjufullir í Evrópu. Jafnvel þótt
forvígismenn Evrópusambandsins
beri sig vel eru undirliggjandi
býsna miklar áhyggjur. Hér heima
er það auðvitað þannig að ESB er
okkar megin viðskiptamarkaður.
Það er því ljóst að efnahagsáföll í
sambandinu gætu haft áhrif á
íslenskt efnahagslíf. Hins vegar
má líka segja að við höfum verið
að vinna okkur ágætlega úr þess-
ari lægð og að krónan og útflutn-
ingur hafi hjálpað okkur og að við
erum ekki með allt bankakerfið á
herðunum eins og sumar þjóðir.“
– Kann evrukrísan að hafa áhrif
á hraða aðildarviðræðna við ESB?
„Sjálf vinnan í aðildarferlinu er
fyrst og fremst hjá embættis-
mönnum í stækkunardeildinni.
Það er helst ef mál fara upp á
efstu valdaþrep að menn gætu þá
verið uppteknir. Það gæti hægt á
viðræðunum. Svo koma aðrir
þættir til. Það hefur gengið hægar
að ljúka undirbúningi fyrir land-
búnaðar- og sjávarútvegsmálin en
við gerðum ráð fyrir. Ég bind þó
vonir við að við verðum búnir að
opna lykilkaflana, landbúnaðinn
og sjávarútveginn, fyrir áramót,
þannig að við verðum búin að sjá
umgjörðina og á hvaða forsendum
þær viðræður verða,“ segir hann.
Gæti hægt á aðildarviðræðum
ÁHRIF KRÍSUNNAR Á UMSÓKNARFERLIÐ
Árni Þór
Sigurðsson
veislusalir
Tökum á móti litlum og stórum
hópum í rómaðar veislur
Suðræn stemning
þingholtsstræti 1 · 101 rvk · sími 562 7335
caruso.is · caruso@caruso.is
við Erum líka á facebook