Morgunblaðið - 03.07.2012, Blaðsíða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. JÚLÍ 2012
Eggert
Skíðamaður Það gæti eflaust einhverjum dottið í hug að þarna hefði erlendur ferðamaður ruglast allsvakalega í ríminu en í raun er um að ræða hóp vina að steggja tilvonandi brúðguma.
Þegar umræðunni um veiði-
gjaldafrumvarpið loksins lauk
á Alþingi höfðu þingmenn-
irnir okkar, 63 talsins, að við-
bættum a.m.k. 10 starfs-
mönnum þingsins verið
uppteknir 75 klst. út og suður
blaðri um málið sem svarar í
tímalengd til um 3ja
mannára.
Látum nú vera ef umræðan
hefði aukið skilning þing-
mannanna á viðfangsefninu
en að mínu mati var það alls ekki. Megnið af
þeirri umræðu sem ég a.m.k. fylgdist með
hefði sómt sér þokkalega í Gaggó vest eins
og einn færasti stjórnmálamaður síðari tíma,
nýkominn á þing, lýsti umræðunni eins og
hún blasti við honum á löggjafarsamkund-
unni á þeim tíma, umræðu sem hefur greini-
lega ekkert breyst.
Ansi er ég hræddur um að á flestum öðr-
um vinnustöðum hefðu vinnubrögð af þessu
tagi leitt til ítarlegrar rannsóknar og jafnvel
uppsagnar einhverra starfmanna. Á Alþingi
er svarið eitthvað á þá leið að svona hafi það
bara alltaf verið og svona verði það að vera,
til þess að allar skoðanir fái nú að koma
fram. Í besta falli eru þingsköpin tekin enn
einu sinni á dagskrá en þegar á reynir
skortir þingið kjark til þess breyta þar
nokkrum sköpuðum hlut, áfram heldur verk-
leysið og blaðrið.
Afstaða einstakra
þingmanna
Það var ögn misjafnt hvað það
var sem einstakir stjórnarand-
stöðuþingmenn fundu að frum-
varpinu. Flestir voru þeirrar
skoðunar að ef það yrði að lögum
mundi stærstur hluti útgerð-
arinnar í landinu fara lóðbeint á
hausinn sem er svo sem ekki ný
frétt þar sem hún er búin að vera
á leiðinni þangað svo lengi sem
ég hef fylgst með umræðunni.
Eitt stórstirni stjórnarandstöð-
unnar missti út úr sér, af hreinni vangá, að
ef frumvarpið yrði að lögum gætu stjórn-
arþingmennirnir stært sig af því í aðdrag-
anda næstu kosninga að þessar eða hinar
framkvæmdirnar á landsbyggðinni væru til
komnar vegna baráttu þeirra fyrir samþykkt
þess.
Helst mátti af orðum þingmannsins ráða
að af þeirri ástæðu einni mætti alls ekki
samþykkja frumvarpið þar sem í því fælist
mismunun á milli stjórnar- og stjórn-
araðstöðuþingmanna í baráttunni um þing-
sætin í næstu kosningum; hvort sjávarútveg-
urinn réði við veiðigjaldið var eiginlega
aukaatriði vinsældamismununin var mun al-
varlegri.
Það hljóta allir að sjá að umræðu af þessu
tagi á Alþingi á alls ekki að líða. Við búum
við lýðræði en forsenda þess er að meiri-
hlutinn ráði hverju sinni. Þess vegna gengur
það bara alls ekki að minnihlutinn haldi uppi
endalausu málþófi og komi þannig í veg fyr-
ir að mál hljóti þinglega afgreiðslu þ.e. að
um þau séu greidd atkvæði, örlög þess ráð-
in.
64. gr. þingskapa
Endalaus maraþonumræða á yfirstand-
andi þingi er ekki síst sérkennileg vegna
þess að 2. mgr. 64. gr. þingskapa Alþingis
veitir forseta heimild til þess að setja mál í
atkvæðagreiðslu þó að umræðu sé ekki lokið
að uppfylltum ákveðnum skilyrðum. Einnig
geta níu þingmenn samkvæmt 3. mgr. sömu
gr. krafist þess að greidd séu atkvæði um
mál án umræðu að uppfylltum ákveðnum
skilyrðum.
Þannig eru í þingsköpunum ákvæði til
þess að binda enda á það sem kallað er mál-
þóf í daglegu tali. Þá vaknar spurningin af
hverju hafa þessar skýru heimildir ekki ver-
ið nýttar þegar allt virðist í hnút á löggjaf-
arsamkundunni. Maður heyrir skýringar á
þá lund að stjórnarmeirihlutinn á hverjum
tíma vilji ekki byrja á því að beita ákvæð-
unum vitandi að það kemur að því að hann
lendir í minnihluta og þá muni meirihlutinn
beita þessum ákvæðum ótæpilega þ.e. að
lögmál sandkassans muni fá enn ríkara hlut-
verk á Alþingi en verið hefur. Einnig hitt að
með beitingu ákvæðisins munu áhrif stjórn-
arandstöðunnar verða að engu gerð. Það
kann að vera rétt en hver eru þau í dag
önnur en að tefja mál og með því reyna að
fá fram einhverjar breytingar á viðkomandi
máli sem sjaldan eru það miklar að hann sé
tilbúinn að styðja málið. Þannig verður nið-
urstaðan einhver moðsuða sem hvorki meiri-
hluti né minnihluti er alveg sáttur við.
Getur ástandið versnað?
Mín skoðun er sú að þegar um er að ræða
mál þar sem það langt er á milli skoðana
meirihluta og minnihluta, að engin leið virð-
ist að ná samkomulagi, eigi meirihlutinn að
beita ákvæðum 64. gr. þingskapa og ljúka
málinu eins og hann vill hafa það. Í stað
þess að gefa minnihlutanum kost á enda-
lausu innihaldslausu hjali sem ekki er hægt
að binda enda á nema með því að taka eitt-
hvert tillit til skoðana hans. Sem verður til
þess að málið er þá ekki lengur meirihlutans
þótt hann beri ábyrgð á niðurstöðunni.
Ef farið verður að beita 64. gr. þingskapa
á Alþingi stendur minnihlutinn frami fyrir
því að ef meirihlutinn er tilbúinn að taka til-
lit til skoðana minnihlutans beri hann líka
ábyrgð á niðurstöðunni.
Í einhverjum tilfellum yrði stjórnarand-
staðan bara fegin ef nefndu ákvæði yrði
beitt, þá yrði hún leyst frá vonlitlu málþófi,
þokkalega gyrt, og gæti í lokin kokhraust
sagt eitthvað á þá leið að hún hefði barist
með kjafti og klóm en beiting 64. gr. hefði
komið í veg fyrir árangur.
Því miður liggur ekki ljóst fyrir hver
áhrifin á störf þingsins yrðu ef þessari grein
yrði beitt en getur ástandið á þeim bæ
versnað, það held ég ekki.
Eftir Helga Laxdal
» Tenging við náttúruna
er öllum nauðsynleg en
að sækja fyrirmyndina
í fuglabjörgin er fulllangt
gengið að mínu mati.
Helgi Laxdal
Höfundur er vélfræðingur og fyrrv. yfirvélstjóri.
Gaggó vest