Morgunblaðið - 03.08.2012, Blaðsíða 20

FRÉTTASKÝRING
Hörður Ægisson
hordur@mbl.is
Þrátt fyrir að veruleg gengisstyrking krónunn-
ar undanfarna mánuði muni að öllum líkindum
hafa þær jákvæðu afleiðingar að draga úr verð-
bólguþrýstingi er hætt við því að til lengri tíma
litið muni slík gengisstyrking gera hagkerfinu
enn erfiðara um vik að viðhalda miklum af-
gangi af vöruskiptum.
Verði framhald á þessari þróun gæti slíkt
orðið hagkerfinu fjötur um fót. Efnahags-
aðstæður eru með þeim hætti hér á landi að ís-
lenska hagkerfið hefur mikla hagsmuni af því
að vöruskiptaafgangur verði umtalsverður á
næstu árum sökum vaxandi gjaldeyrisþarfar
þjóðarbúsins og þeirrar sjálfheldu sem ís-
lenska krónan er föst í með gjaldeyrishöftum.
Sigurður Hannesson, framkvæmdastjóri
Júpiters rekstrarfélags, segir í samtali við
Morgunblaðið að það sé því ekki tímabært að
fagna gengisstyrkingu krónunnar. „Til lengri
tíma litið stendur þessi styrking ekki undir
sér,“ segir Sigurður.
Hann telur ennfremur að ef gengið heldur
áfram að styrkjast, eða ef hækkun síðustu
mánaða gengur ekki til baka að hluta til, gæti
það torveldað áform stjórnvalda að ráðast í af-
nám hafta. „Þetta mun að minnsta kosti ekki
hjálpa til við að stækka nettó gjaldeyrisforð-
ann, en við síðustu áramót var gjaldeyrisforði
Seðlabankans neikvæður um meira en hundr-
að milljarða króna.“
Innflutningur eykst hratt milli ára
Nú þegar sjást þess merki að afgangur af
vöruskiptum Íslands er farinn að dragast hratt
saman. Innflutningur hefur aukist mun meira
en útflutningur á fyrstu sex mánuðum þessa
árs. Af þeim sökum nemur uppsafnaður vöru-
skiptaafgangur þessa árs aðeins ríflega 31
milljarði króna – borið saman við tæplega 47
milljarða á sama tíma fyrir ári.
Hagfræðingar sem Morgunblaðið leitaði til
eru á einu máli um að í ljósi þess að gengi krón-
unnar hefur hækkað umtalsvert frá því í byrj-
un apríl – um tæplega 9% – megi fastlega gera
ráð fyrir því að afleiðingin verði enn meiri
aukning í innflutningi á næstu misserum á
sama tíma og útflytjendur fái minna af krónum
fyrir vörur sínar á erlendum mörkuðum. Nið-
urstaðan geti því ekki orðið önnur en sú að
vöruskiptaafgangur dragist enn meira saman.
Mikið gjaldeyrisútflæði í pípunum
Verði sú reyndin er ennfremur ljóst að við-
skiptajöfnuður Íslands, sem er neikvæður um
þessar mundir, muni aukast enn frekar. Að-
þrengd gjaldeyrisstaða Íslands myndi í kjöl-
farið versna sem því næmi. Þegar litið er til
þess að áætlaðar afborganir og vaxtagreiðslur
annarra en ríkissjóðs af erlendum lánum munu
aukast töluvert á næstu árum má leiða að því
líkur að gengi krónunnar sé of hátt skráð um
þessar mundir.
Eigi að takast að greiða erlendar skuldir á
næstu árum er nauðsynlegt að hámarka gjald-
eyristekjur þjóðarbúsins. Að öðrum kosti, rétt
eins og fram kemur í nýjasta riti Seðlabankans
um fjármálastöðugleika, kynnu samnings-
bundnar greiðslur af erlendum lánum að leiða
til óstöðugleika á gjaldeyrismarkaði verði út-
flæði mun meira en innflæði gjaldeyris.
Áætlaðar erlendar afborganir og vaxta-
greiðslur á þessu ári munu nema um 121 millj-
arði króna, sem er meira en 240% af viðskipta-
jöfnuði Íslands á liðnu ári. Þetta hlutfall mun
hins vegar hækka umtalsvert frá og með árinu
2014 þegar afborganir af skuldabréfum milli
nýja og gamla Landsbankans hefjast.
Lægra útflutningsverð sjávarafurða
Gengisstyrkingu krónunnar, en hún hefur
hækkað um 12% gagnvart evru á síðustu fjór-
um mánuðum, má fyrst og fremst skýra með
miklu innflæði erlends gjaldeyris sem fylgir
ferðamannatímabilinu yfir sumarmánuðina.
Þessi mikla gengishækkun kemur á sama
tíma og vísbendingar eru uppi um að útflytj-
endur sjávarafurða standi frammi fyrir erfið-
um markaðsaðstæðum í Evrópu og væntingum
um lækkandi afurðaverð. Af þeim sökum er
óvíst hvort reikna megi með auknum útflutn-
ingstekjum frá sjávarútvegi á komandi miss-
erum.
Ótímabær fögnuður yfir styrkingu
Þung erlend greiðslubyrði
framundan
Miðað gengi krónunnar í árslok 2011
(í milljörðum króna)
Vöruskiptaafgangur dregst
mikið saman
Fyrstu sex mánuðir ársins
(í milljörðum króna)
Heimild: Fjármálastöðugleiki 2012. Áætluð greiðslubyrði
annarra en ríkissjóðs (án innlánsstofnanna og Actavis).
Heimild: Hagstofa Íslands
2012 2013 2014 2015 2016
121 116
177 179 166242% 232%
354% 358% 333%
Hlutfall af viðskipta-
jöfnuði 2011
Erlendar afborganir og vaxtagreiðslur Innflutningsverðmæti Útflutningsverðmæti
Vöruskiptajöfnuður
2011 2012
24
4.
83
5
28
1.
83
9
29
1.
55
9
31
3.
52
6
46
.7
24
31
.6
87
 Verður torveldara að viðhalda miklum vöruskiptaafgangi  Innflutningur hefur aukist mun meira en
útflutningur fyrstu sex mánuði ársins  Þörf á lægra gengi í ljósi aðþrengdrar gjaldeyrisstöðu
Gengisstyrking krónunnar og
minnkandi vöruskiptaafgangur
» Þótt margir fagni vafalaust geng-
isstyrkingu krónunnar er hætt við að
framhald á þeirri þróun verði hagkerfinu
fjötur um fót.
» Vöruskiptaafgangur Íslands hefur
dregist töluvert saman á milli ára. Slíkt
er bagalegt í ljósi erlendra skulda sem
þarf að greiða á næstu árum.
» Gengishækkunin kemur á sama tíma
og vísbendingar eru uppi um að verð á
sjávarafurðum muni lækka á erlendum
mörkuðum.Morgunblaðið/RAX
Útflutningur Frekari gengisstyrking krónunnar mun draga enn frekar úr vöruskiptaafgangi.
20 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. ÁGÚST 2012
Bæjarlind 16 Kópavogur S: 553 7100 www.linan.is Opið mán - fös 12 - 18 lau 11 - 16
TIMEOUT
● Matsfyrirtækið Standard og Poor’s
hefur staðfest topplánshæfiseinkunn-
ina AAA fyrir Þýskaland með stöðugum
langtímahorfum. Fylgir fyrirtækið þar
með ekki í kjölfar Moody’s sem lækkaði
langtímahorfur ríkisins úr stöðugum í
neikvæðar í síðustu viku.
Sagði í greinargerð Standard og
Poor’s að „þýski efnahagurinn hefði
jafnað sig nokkuð vel síðan 2010,
studdur af sterkum útflutningi og aukn-
um fjárfestingum“.
Þýskaland heldur AAA-
lánshæfiseinkunn sinni
AFP
Höfuðstöðvar Merki Deutsche Bank á
toppi höfuðstöðvanna í Frankfurt.
● Breska ríkisstjórnin skoðar nú þann möguleika að kaupa alla hluti og þjóð-
nýta Royal Bank of Scotland (RBS), en breska ríkið eignaðist 82% í bankanum
eftir hrun. Þetta kom fram á vef Financial Times í gær.
Bankinn hefur verið tregur til að lána fé til bresks atvinnulífs og verið harð-
lega gagnrýndur fyrir það og því fóru þessar umræður af stað. Nú er verið að
skoða hvort ríkið eigi að kaupa þau 18% sem eftir eru í eigu fjárfesta. Þetta
gæti kostað um fimm milljarða punda eða tæplega 1.000 milljarða króna. Al-
istair Darling, sem var fjármálaráðherra Verkalýðsflokksins þegar breska ríkið
eignaðist svo stóran hlut, sagði við FT að hann væri andvígur þjóðnýtingu.
Íhuga þjóðnýtingu Royal Bank of Scotland
● Fimmta daginn í röð lækkaði gengi
hlutabréfa Facebook í gær. Gengi hluta-
bréfanna er nú rétt yfir 20 dollurum á
hlut en hæsta gengi á bréfum félagsins
var 38 dollarar á hlut þegar félagið var
skráð á markað. Markaðsaðilar hafa
ekki trú á að tekjustreymi félagsins
verði eins og reiknað hafði verið með.
Enn fellur Facebook
 


   
  
   
  

 




 
  
  

 

 
!"# $% " &'( )* '$*
+,-./0
+10.2
+,-.-
+3.14+
,-.-+2
+0.1-/
+,2.-2
+.5232
+1+.23
+/0.1,
+,-.04
+10.04
+,-.24
+3.3+3
,-.-0,
+0.154
+,2.20
+.5/21
+1+.32
+/1.,2
,-0./354
+,+.-5
+11.,,
+,-.0+
+3.300
,-.+2+
+0.3-1
+,2.0+
+.5/12
+1,./0
+/1.4/
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á