Morgunblaðið - 17.10.2012, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. OKTÓBER 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Reynslan sýnirað full ástæða
er til að taka hag-
spám með fyrir-
vara og oft hefur
reynst erfitt að spá
um nýliðna fortíð,
hvað þá um framtíð. Engu að
síður er reynt að rýna inn í
þokukennda framtíðina og það
hafa greinendur Íslandsbanka
og Alþýðusambands Íslands
gert að undanförnu og gefið út
skýrslur um árangurinn.
Þessir greinendur eru sam-
mála um að vænta megi hóf-
legs hagvaxtar á næstu árum,
en aðeins að nokkrum skil-
yrðum uppfylltum. Gangi þess-
ar forsendur spánna ekki eftir
kunni væntur vöxtur jafnvel að
snúast yfir í samdrátt.
Þegar haft er mið af stefnu
núverandi stjórnvalda er því
miður ekki ástæða til sér-
stakrar bjartsýni um hagvöxt-
inn, því að spárnar
gera ráð fyrir vax-
andi fjárfestingu í
atvinnulífinu og
gera til að mynda
ráð fyrir að bygg-
ing álvers í Helgu-
vík fari á fulla ferð auk þess
sem spítali, fangelsi og fleira
fari á skrið.
Ríkisstjórnin hefur setið í
tæp fjögur ár og ekkert gert
annað en þvælast fyrir fjár-
festingu í atvinnulífinu með al-
mennum og sértækum fjand-
skap við atvinnuuppbyggingu.
Ekkert bendir til að sá fjand-
skapur fari minnkandi. Þvert á
móti hafa stjórnvöld haldið
áfram að þrengja að atvinnulíf-
inu og draga úr því mátt. Lík-
urnar á að framundan sé skeið
öflugrar fjárfestingar í at-
vinnulífinu eru þess vegna ekki
miklar þó að óumdeilt sé að
þörfin sé brýn.
Hagvaxtarspár
byggjast á for-
sendum um algera
stefnubreytingu}
Enginn hagvöxtur að óbreyttu
Nýlegarskoðana-kannanir
um stuðning og
andstöðu við aðild-
arumsókn að ESB
þurfa ekki að koma á óvart.
Andstaðan vex jafnt og þétt,
þótt hún sé ekki ennþá orðin
jafnmikil og er í nágranna-
landinu Noregi. Það mark
nálgast. En þótt þessar nið-
urstöður komi ekki á óvart eru
þær engu að síður um margt
merkilegar. Þær undirstrika
þá staðreynd að sú aðlögun að
ESB, sem nú á sér stað, er
ekki aðeins byggð á blekk-
ingum en er að auki gerð í full-
komnu umboðsleysi. Þjóðin
var aldrei spurð hvorki um að-
ildarviðræður né aðlögun og
þinginu var sagt að eingöngu
stæði til að hefja könn-
unarviðræður. Það „ætti að
kíkja í pakkann“. Stækk-
unarstjórinn væri, þrátt fyrir
nafnið, eins konar nútíma-
legur stekkjarstaur.
En hinar nýbirtu tölur sýna
einnig innihaldsleysi þeirrar
röksemdar að með því að
fylgja þjóðarvilja og falla frá
aðildarbröltinu væri verið að
hafa af þeirri sömu þjóð mik-
ilvægan rétt og tækifæri sem
aldrei byðist aftur. Það er ekki
heil brú í slíkri fullyrðingu. Og
þær sýna einnig að stuðningur
aðildar meðal kjósenda
stjórnarandstöðuflokkanna
tveggja, sem oft er reynt að
hampa, dregst sífellt saman.
Og hún sýnir að hópur Sam-
fylkingarmegin í andstöðu við
aðildarbröltið er a.m.k. jafn-
stór þessum fyrr-
nefndu. En á þann
hóp er aldrei
minnst og sam-
fylkingarfólk virð-
ir hann einskis.
Og loks sést í þessum könn-
unum að 60% kjósenda VG
vilja ekki í Evrópusambandið.
Þau 60% sýna auðvitað enn
mjög afgerandi andstöðu, en
hafa verður í huga að VG var
áður á landsvísu forystuflokk-
ur andstæðinga aðildar að
ESB. Einhver kynni að spyrja
sig, hvort svikabrall Stein-
gríms, Árna Þórs, Björns Vals
og annarra slíkra í forystu VG
hafi breytt afstöðu flokks-
bræðra þeirra og stuðnings-
manna. En þegar þessar eft-
irtektarverðu tölur eru
skoðaðar í samhengi við hrun
fylgis VG sem kannanir sýna
einnig blasir önnur skýring
við.
Stór hluti fylgisins er flúinn
frá VG. Og flótta þess má bein-
línis rekja til einstæðustu
svika sem framin hafa verið í
síðari tíma stjórnmálasögu
landsins. Haldi þessi þróun
áfram má sjá fyrir sér að kort-
eri fyrir kjördag verði þetta
fylgi við VG komið niður undir
10 prósent og yfir 50 prósent
stuðningsmannanna, sem þá
verði eftir, teljist vera Evr-
ópusinnar, en í hinum helm-
ingnum séu m.a. tryggða-
tröllin, sem haldi enn í vonina
um að svikaferlinu hljóti ein-
hvern tíma að ljúka. Það er
ómögulegt annað en að hafa
töluverða samúð með þeim
hópi.
Ærlegir stuðnings-
menn Vinstri
grænna engjast }
Tölurnar tala
L
andslag yrði lítils virði, ef það héti
ekki neitt“ – segir Tómas Guð-
mundsson í kvæðinu Fjallgöngu.
Þetta á við um hvaðeina. Heiti
hjálpa okkur að flokka fyrirbrigði
í flóknum heimi.
Ég kann ekki við hvernig stöðugt er verið að
hringla með nafngiftir á mikilvægum stofn-
unum, deildum þeirra og starfsheitum fólks.
Stundum er þetta gert breytinganna vegna og
stundum vegna augljósrar fordildar.
Sú var tíðin að Landspítalinn hét Landspítali
en eftir sameiningu sjúkrahúsanna var farið að
kalla marga spítala Landspítala. Síðan var
bætt við þankastriki og Háskólasjúkrahúsi
með stóru hái. Loks kom svo staðsetning
þeirra: Landspítali – Háskólasjúkrahús,
Hringbraut, Landspítali – Háskólasjúkrahús,
Fossvogi, og svo framvegis. Það hefur ugglaust þurft
snilligáfu hóps sérfræðinga til að koma fyrir í einu sér-
nafni á sjúkrastofnun báðum samnöfnunum, spítali og
sjúkrahús. Nú er aftur búið að breyta og taka Háskóla-
sjúkrahúsið út. Guði sé lof.
Á góðærisárunum spruttu hér upp háskólar eins og gor-
kúlur. Sumir þeirra forfrömuðust; voru Kennaraskóli,
Samvinnuskóli eða Tækniskóli en urðu að Kennarahá-
skóla, Samvinnuháskóla og Tækniháskóla. Aðrir urðu til
sem útibú frá Háskóla Íslands og enn aðrir urðu til eins og
heilagur Ágústínus segir um tilurð heimsins: Ex Nihilo.
Menntamálaráðherra skipti um dragt tvisvar á dag og
klippti á borða. Engum datt í hug að leyfa
frekar börnunum í grunnskóla að búa sig
sómasamlega undir framhaldsnám. Allt sner-
ist um nafngiftir og nýjabrum. Svo átu þessir
skólar hver annan eins og gerist í frumskógum
og nú veit enginn lengur hver át hvern. Ég tel
mig þó vita að Kennaraháskólinn át Fóstur-
skólann sem síðan var étinn af Háskóla Ís-
lands, svo að nú læra kennaranemar við
Menntavísindasvið Háskóla Íslands, hvorki
meira né minna.
Með nýjum skólum koma svo nýjar kennslu-
og „fræðigreinar“ með mismiklum mannauðs-,
umhverfis-, kynja-, sjálfbærnis- og Evr-
ópublæbrigðum. Starfsmannastjórar eru nú
mannauðsfræðingar, röntgentæknar geisla-
fræðingar og meinatæknar lífeindafræðingar.
Ég skrifaði grein um konu sem mig minnir að
sé aðstoðarverkefnastjóri um kynjamálefni á mannauðs-
deild velferðarsviðs Reykjavíkurborgar. Og talandi um
borgina, þá á nú að breyta nöfnum á fjórum götum borg-
arinnar, eins og þeir gerðu í Sovét forðum, til að minnast
kvenskörunga. Hefði ekki mátt nefna nýjar götur eftir
þessum góðu konum? Er kannski öll þessi endurskírn-
arárátta til þess eins gerð að villa um fyrir gömlu fólki?
Auðvitað er ég gamall íhaldssamur karl. En ég held
samt að það sé rétt hjá mér að framfarir felist ekki í nafn-
breytingum, einum sér. Framfarir kalla á nafnbreytingar
– ekki öfugt. Boðskapurinn um Nýju fötin keisarans er
enn í fullu gildi. kjartangunnar@mbl.is
Kjartan G.
Kjartansson
Pistill
Endurskírnaráráttan
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Y
fir 100 mál hafa borist úr-
skurðarnefnd um um-
hverfis- og auðlindamál
(ÚUA) það sem af er ári,
en nefndin tók til starfa
um síðustu áramót. Hjalti Steinþórs-
son, formaður og forstöðumaður
nefndarinnar, segir að nokkurn veg-
inn hafi tekist að halda sjó í málsmeð-
ferð og ákvörðun-
um. Þegar dráttur
hafi orðið á af-
greiðslu hafi það
verið óverulegt.
Nefndin var
sett á laggirnar í
kjölfar fullgild-
ingar Árósasamn-
ingsins hér á landi
í fyrra. Samn-
ingurinn fjallar
m.a. um aðgang að upplýsingum,
þátttöku almennings í ákvarðanatöku
og aðgang að réttlátri málsmeðferð í
umhverfismálum. Í nefndinni sitja
sjö fulltrúar og jafn margir til vara.
Formaður og varaformaður eru skip-
aðir af umhverfisráðherra og hafa
starfið að aðalstarfi. Aðrir nefnd-
armenn eru skipaðir til fjögurra ára í
senn eftir tilnefningu Hæstaréttar.
Þeir skulu hafa háskólapróf og sér-
þekkingu á ákveðnum sviðum. Þrír
lögfræðingar eru fastráðnir hjá
nefndinni og tveir með tímabundna
ráðningu.
Verkefni af ólíkum toga
Hjalti segir að starf nefndarinnar
spanni vítt svið og sem dæmi geti
verkefnin tengst leyfi til hundahalds,
erfðabreyttum lífverum, viðkvæmum
atvinnumálum eins og í fiskeldi eða
„að segja síðasta orðið í stjórnsýsl-
unni um næstu stóru virkjun“.
„Það sem verkefnin eiga sameigin-
legt er að hjá okkur fer fram svoköll-
uð lögmætisathugun,“ segir Hjalti.
„Á okkar verksviði er að kanna hvort
rétt hefur verið staðið að gerð og
undirbúningi ákvörðunar samkvæmt
stjórnsýslulögum og þeim sérlögum
sem við eiga og hvort fullnægt sé
efnisskilyrðum svo sem hvort deili-
skipulag sé í samræmi við aðalskipu-
lag, skipulagsreglugerð og skipulags-
lög.“ Hann segir að það sé til bóta í
störfum nýju nefndarinnar að sá tími
sem hún hefur til að afgreiða mál skv.
stjórnsýslulögum byrji ekki að líða
fyrr en gögn hafi borist frá lægra
stjórnvaldi.
Úrskurðarnefnd um umhverfis-
og auðlindamál kemur í stað tveggja
eldri nefnda. Úrskurðarnefnd holl-
ustuhátta- og mengunarvarnarmála
hefur lokið störfum og afgreitt þau
erindi sem til hennar bárust fyrir
síðustu áramót. Steinunn Guðbjarts-
dóttir veitti þeirri nefnd forstöðu.
Holskefla árið 2007
Úrskurðarnefnd skipulags- og
byggingarmála (ÚSB) starfar hins
vegar enn og reiknar Hjalti, sem er
formaður nefndarinnar, með að síð-
ustu málin verði afgreidd frá henni í
lok næsta árs.
Hjalti segir bagalegt hversu lang-
an tíma hafi tekið að afgreiða mál frá
nefndinni, en ýmsar ástæður liggi að
baki. Hann nefnir einkum holskeflu
verkefna árið 2007 og manneklu eft-
ir hrun þegar þörf hefði verið á að
bæta við fólki. Algengt var að 70-90
málum væri vísað til ÚSB árlega, en
2007 voru þau 170 og 121 árið 2008.
ÚSB starfar nú skv. bráðabirgða-
ákvæði í lögum, um að nefndin starfi
þar til lokið sé afgreiðslu mála, sem
bárust fyrir síðustu áramót.
Hjalti segir að ákveðin mál hafi
ávallt fengið flýtimeðferð og nefnir
hann kröfur um stöðvun fram-
kvæmda. Hluti þeirra mála sem eftir
sé að afgreiða tengist áformum sem
voru uppi í góðærinu fyrir fimm ár-
um. Í mörgum tilvikum hafi verktak-
ar orðið gjaldþrota og sýn sveitarfé-
laga á uppbyggingu hafi breyst.
Stundum sé því ekki lengur um
raunhæf áform að ræða, en vissu-
lega þurfi öll þessi mál að fá úrlausn.
Yfir 100 mál fyrir
nýja úrskurðarnefnd
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Úrskurður Deiliskipulag miðbæjar Selfoss var fellt úr gildi í sumar.
Hjalti Steinþórsson
Meðal úrskurða ÚSB í ár má nefna að í sumar var felld úr gildi ákvörðun
bæjarstjórnar Sveitarfélagsins Árborgar um deiliskipulag miðbæjar Sel-
foss frá 2007. Hjalti segir að tveir agnúar hafi einkum verið á deiliskipu-
laginu. Annars vegar hafi það ekki rímað að öllu leyti við aðalskipulag.
Hins vegar hafi svo mikið verið af íbúðum á svæðinu að það hafi ekki
samræmst landnýtingu á miðbæjarsvæði þar sem segir að megi vera
íbúðir, en ekki sé gert ráð fyrir að þar séu íbúðir að meginstofni.
Af allt öðrum toga nefnir Hjalti að nýlega hafi nýja nefndin, ÚUA, vísað
frá máli um leyfi einstaklings til hundahalds í Reykjavík. Málið hafi fyrst
komið til afgreiðslu hjá úrskurðarnefnd um hollustuhætti og mengunar-
varnir og hafi heilbrigðiseftirlit borgarinnar þá vísað til áforma en ekki
ákvörðunar. Fyrir ÚUA hafi heilbrigðiseftirlitið ítrekað fyrri „ákvörðun“. Í
sem stystu máli segir Hjalti að málinu hafi verið vísað frá þar sem „af-
greiðsla sem ekki er ákvörðun verður ekki ákvörðun þó hún sé ítrekuð“.
Afgreiðsla eða ákvörðun
DEILISKIPULAG OG HUNDAHALD