Morgunblaðið - 17.10.2012, Blaðsíða 19

Stefna Lífið við Reykjavíkurhöfn hefur verið rómað að undanförnu en ekki er allt sem sýnist, fuglalífið virðist hafa breyst og mávurinn veit ekki hvort hann er að koma eða fara.
19
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. OKTÓBER 2012
RAX
Ég hef að und-
anförnu orðið þess
var að sumir stuðn-
ingsmenn tillagna
stjórnlagaráðs telja
að 111. gr. í tillögum
ráðsins feli í sér
„meiri vörn“ gagn-
vart fullveldisframsali
en felst í núgildandi
stjórnarskrá. Hefur
því jafnvel verið hald-
ið fram að verði stjórnarskránni
ekki breytt geti Alþingi ákveðið
inngöngu í ESB án nokkurrar að-
komu þjóðarinnar. Með tillögu
stjórnlagaráðs sé þó a.m.k. tryggt
að slíkt skref verði ekki stigið
nema í kjölfar þjóðar-
atkvæðagreiðslu. Sjónarmið í þessa
átt hafa m.a. heyrst nýlega frá
stjórnlagaráðsliðunum fyrrverandi,
Þorvaldi Gylfasyni og Eiríki Berg-
mann Einarssyni.
Hér er hlutunum snúið á hvolf,
svo ekki sé meira sagt. Ég læt hér
liggja milli hluta að allir flokkar
hafa lýst því að ekki kæmi til
ESB-aðildar nema í kjölfar þjóðar-
atkvæðagreiðslu. Ég ætla að halda
mig við lögfræðina. Undanfarna
tvo áratugi að minnsta kosti hefur
verið um það samstaða meðal
fræðimanna á sviði stjórnskipun-
arréttar að innganga í
ESB væri beinlínis
óheimil nema að undan-
genginni stjórnar-
skrárbreytingu. Álita-
mál hafa vissulega verið
uppi um heimild lög-
gjafans til framsals rík-
isvalds í einstökum, af-
mörkuðum tilfellum, en
mér er ekki kunnugt
um neinn sérfræðing á
þessu sviði sem heldur
því fram að við getum
gengið í ESB án þess
að breyta stjórnarskránni fyrst.
Fullyrðingar um annað byggjast í
því annað hvort á fullkominni van-
þekkingu á öllu því sem ritað hefur
verið um þessi efni á fræðilegum
vettvangi eða lýsa hreinum ásetn-
ingi til að villa um fyrir fólki.
Hvort tveggja er afar slæmt þegar
rangfærslunum er haldið fram af
mönnum sem telja sig þess um-
komna að segja öðrum hvernig
stjórnarskráin eigi að vera.
Fyrir stuttu sagði ég í grein á
þessum vettvangi að vel kæmi til
álita að setja í stjórnarskrá ákvæði
sem heimilaði takmarkað framsal
ríkisvalds til alþjóðlegra stofnana
að ströngum skilyrðum uppfylltum.
Jafnframt kom fram að ég teldi
111. gr. í tillögum stjórnlagaráðs of
opna í þessu sambandi þar sem
hún ætti að ná yfir bæði mjög af-
mörkuð tilvik framsals ríkisvalds
og jafnframt það víðtæka fullveld-
isframsal sem fælist í ESB-aðild.
Eins vantaði í ákvæðið skilyrði um
lágmarksþátttöku eða lágmarks-
stuðning við slíkt framsal. Ég benti
á að það væri betra að stuðnings-
menn ESB-aðildar gengju hreint
til verks og legðu fram tillögu um
ákvæði sem beinlínis heimilaði inn-
göngu í ESB, ef það væri það sem
þeir raunverulega vildu.
En hvort sem menn eru stuðn-
ingsmenn ESB-aðildar eða ekki, og
hvort sem menn styðja tillögur
stjórnlagaráðs eða ekki, er lág-
mark að menn byggi rökstuðning
sinn á staðreyndum og óumdeild-
um túlkunum fræðimanna, en ekki
á uppspuna eða hreinum misskiln-
ingi.
Eftir Birgi
Ármannsson » Samstaða ermeðal fræðimanna
á sviði stjórnskipunar-
réttar um að innganga
í ESB væri beinlínis
óheimil nema að
undangenginni stjórn-
arskrárbreytingu.
Birgir Ármannsson
Höfundur er þingmaður
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík.
Enn ein blekkingin
í stjórnarskrármálinu
Fátt er gleðilegra en fæðing barns. En það
er skuggi yfir gleðinni.
Um leið og barn fæðist er hengdur á það
þungur skuldabaggi sem að óbreyttu mun
þyngjast eftir því sem barnið eldist. Við sem
eldri erum höfum ákveðið að færa barninu 2,4
milljóna króna skuld í vöggugjöf vegna þess að
við lifum um efni fram. Við höfum ekki treyst
okkur til að taka til og neita okkur um ým-
islegt sem við höfum ekki efni á. Okkur finnst
þægilegra að senda reikninginn til komandi
kynslóða. Þar sannast hið fornkveðna að börn-
unum stafar mest hætta af fordæmum hinna
fullorðnu.
Í óseðjandi hungri okkar og löngun til að
byggja tónlistarhús, bora jarðgöng, viðhalda
dýrri utanríkisþjónustu, rándýru stjórnkerfi,
kollvarpa stjórnarskránni og dæla peningum í
eitthvað sem kallast grænt hagkerfi, dugar
ekki að skuldsetja komandi kynslóðir. Því er
talið nauðsynlegt að seilast dýpra í vasa þeirra
sem eldri eru og þá ekki síst þeirra sem lokið
hafa góðu ævistarfi. Í leit að réttlætingu er
skatturinn kallaður auðlegðarskattur, sem
hefur yfir sér miklu jákvæðara yfirbragð en
réttnefnið; eignaupptökuskattur.
Óréttlátur skattur
Frá því að sitjandi ríkisstjórn, sem kennir
sig við norræna velferð, tók við völdum hafa
verið gerðar yfir 100 breytingar á skattkerf-
inu. Skattar hækkaðir og nýir lagðir á. Rétt-
læti og sanngirni hefur ekki verið í för með rík-
isstjórninni. Búið er að rústa skattkerfinu og
innleiða einhvern ranglátasta
skatt sem þekkist. Eitt fyrsta
verkefni nýrrar ríkisstjórnar
verður að afnema eignaupp-
tökuskattinn og í framhaldinu að
einfalda allt skattkerfið. Flókið
skattkerfi er ávísun á misrétti en
einfalt kerfi er besta trygging fyr-
ir meiri jöfnuði allra.
Auðlegðarskatturinn var inn-
heimtur í fyrsta skipti árið 2010
vegna tekjuársins 2009. Þá skilaði
skatturinn 3,8 milljörðum í rík-
issjóð. Í fyrstu var almenningi tal-
in trú um að skatturinn væri tímabundinn en
nauðsynlegur vegna þrenginga í efnahag rík-
isins. Líkt og oftast þegar skattar eru sagðir
tímabundnir, eru þeir framlengdir og á stund-
um hækkaðir. Vinstristjórnin hefur ekki í
hyggju að standa við fyrirheit um tímabundna
skattheimtu heldur þvert á móti hafa skrúf-
urnar verið hertar svo um munar með álagn-
ingu viðbótarskatts á eignir. Samkvæmt
álagningu þessa árs skilar eignaupptökuskatt-
urinn um átta milljörðum króna í ríkissjóð og
hefur því meira en tvöfaldast frá því hann var
fyrst lagður á.
Eldra fólk og sjálfstæðir
atvinnurekendur
Samkvæmt upplýsingum
Ríkisskattstjóra standa liðlega
5.200 einstaklingar undir hinum
svokallaða auðlegðarskatti.
Þetta þýðir að meðaltali um 1,5
milljónir króna. Margir þeirra
sem horfa á upptöku eigna
sinna í formi beinnar skatt-
heimtu, eru tekjulitlir eða jafn-
vel tekjulausir. Þeir eiga ekki
annan kost en að stofna til
skulda eða selja eignir til að
standa skil á skattinum.
Svipað má segja um sjálfstæða atvinnurek-
andann, sem af dugnaði og áræði hefur byggt
upp fyrirtæki. Stærsti hluti ævisparnaðarins
er bundinn í fyrirtækinu. Þetta var fjár-
málaráðherra norrænu velferðarstjórnarinnar
– skattmanni – fyllilega ljóst. Því var talið
nauðsynlegt að endurmeta verðmæti fyr-
irtækja í þeim tilgangi að ná meiri fjármunum
inn í að því er virðist botnlausan ríkiskassann.
Sérstök viðbót við eignaupptökuskattinn var
sögð sjálfsögð. Margir sjálfstæðir atvinnurek-
endur eiga ekki annan kost en að ganga á eigið
fé til að greiða það sem krafist er. Eftir stend-
ur veikara fyrirtæki og fátækari atvinnurek-
andi. Hver skyldi hagnast á því?
Eldri hjónin sem neyddust til að innleysa
eignir eða stofna til skulda og sjálfstæði at-
vinnurekandinn sem varð nauðugur viljugur
að ganga á eigið fé, til að standa undir álögðum
sköttum, horfa upp á enn meira óréttlæti.
Þegar Alþingi samþykkti hina óréttlátu
skattheimtu, bitu þingmenn höfuðið af skömm-
inni með því að tryggja að eignir upp á hundr-
uð milljóna væru undanþegnar skattinum.
Hvers vegna? Jú, vegna þess að þeir sem gert
hafa þingmennsku að ævistarfi eiga sinn ævi-
sparnað fyrst og fremst í formi mikilla lífeyr-
isréttinda sem ríkið ábyrgist. Þess vegna hafa
lífeyrisréttindi ekki verið skattlögð en annar
ævisparnaður er hægt og bítandi gerður upp-
tækur.
… verra þeirra réttlæti
„Vont er þeirra ránglæti, verra þeirra rétt-
læti,“ sagði Jón Hreggviðsson. Varla er hægt
að lýsa stefnu ríkisstjórnarinnar í skatta-
málum betur. Í mörg ár hefur flestum verið
ljóst það óréttlæti sem hefur viðgengist í líf-
eyrismálum landsmanna. Í stað þess að leið-
rétta mismuninn ákváðu stjórnvöld í nafni vel-
ferðar að auka ranglætið enn frekar með
eignaupptökuskattinum.
Skattheimtumaðurinn fylgist vel með. Hann
mætir við vöggu hvítvoðungsins til að afhenda
honum skuldabagga og truflar síðan rólegt
ævikvöld gamalla hjóna með því að krefja þau
um hluta þess sem þau hafa eignast á langri
ævi. Þess á milli eltist skattmann við sjálf-
stæða atvinnurekandann til þess eins að veikja
undirstöður atvinnulífsins.
Komandi kosningar til Alþingis snúast ekki
aðeins um að koma hjólum atvinnulífsins aftur
af stað heldur ekki síður að leiðrétta augljóst
ranglæti.
Skuld í vöggugjöf og síðan eignaupptökuskattur
Eftir Óla Björn Kárason
» Skattheimtumaðurinn mæt-
ir við vöggu hvítvoðungsins
til að afhenda honum skulda-
bagga og truflar síðan rólegt
ævikvöld gamalla hjóna.
Óli Björn Kárason
Höfundur er varaþingmaður Sjálfstæðisflokksins.
Í byrjun mánaðarins
barst Grímseyingum til-
kynning frá stjórnvöld-
um um álagningu veiði-
gjalds fiskveiðiárið
2012/13. Upphæðin er
rétt rúmar 60 milljónir
króna. Jafnframt barst
eyjarskeggjum tilkynn-
ing um að þeir skyldu
greiða einn fjórða af
gjaldinu fyrir 15. októ-
ber en sæta ella svipt-
ingu veiðiheimilda. Þá voru þeir upp-
lýstir um að þeir sem keypt hefðu
kvóta síðastliðin 10 ár ættu sam-
kvæmt lögum rétt á frádrætti af veiði-
leyfagjaldinu, þ.e. ef þeir hefðu keypt
kvótann með lánum. Ef þeir hins-
vegar hefðu keypt fyrir eigið fé þá
gætu þeir átt sig. Upplýst var að því
miður vissu stjórnvöld ekki hvernig
ætti að reikna frádráttinn en það yrði
komið á hreint áður en næsta rukkun
verður send 1. janúar.
Nú vill svo óheppilega til að kvóti
eyjarskeggja var uppurinn í maí síð-
astliðnum þannig að tekjur í eyjunni
hafa verið litlar síðan. Því var þeim
vandi á höndum þegar kom að því að
greiða veiðigjaldið. En alltaf er von.
Sjávarútvegsráðuneytið af örlæti sínu
tilkynnti á dögunum að ekki þyrfti að
standa skil á gjaldinu fyrr en í desem-
ber. Grímseyingar geta því andað
léttar fram að jólum og vonandi verða
stjórnvöld þá búin að átta sig á hvern-
ig reikna eigi frádráttinn.
Í Grímsey hafa um 60
manns vetursetu. Veiði-
gjaldið nemur því að
meðaltali um einni millj-
ón á hvert barn, hverja
konu og hvern karl-
mann í eynni. Lífið þar
gengur út á fiskveiðar
og vinnslu. Engin önnur
störf eru í boði.
Skatturinn sem
vinstriflokkarnir segja
vera sanngjarnt og hóf-
legt gjald fyrir afnot af
auðlindinni er reið-
arslag fyrir Grímseyinga. En þetta er
bara byrjun. Skatturinn mun stig-
hækka á næstu þrem árum að öðru
óbreyttu og frádrátturinn til skuld-
ugra útgerða mun falla niður að fimm
árum liðnum. Hvað skyldu margir
verða með vetursetu í Grímsey eftir
2-3 ár? Enginn? Fyrsti þingmaður
NA-kjördæmis og þar með Gríms-
eyinga, hlýtur að vera sérstaklega
stoltur af þessu ráðslagi!
Eftir Tryggva
Þór Herbertsson
» Skatturinn sem
vinstriflokkarnir
segja vera sanngjarnt
og hóflegt gjald fyrir
afnot af auðlindinni
er reiðarslag fyrir
Grímseyinga.
Tryggvi Þór
Herbertsson
Höfundur er þingmaður NA-
kjördæmis og prófessor í hagfræði.
Grímsey