Morgunblaðið - 17.10.2012, Blaðsíða 20

20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. OKTÓBER 2012
Nú styttist brátt í
tvenns konar kosningar
sem hvorar tveggja
flokkast sem óábyrgar
gagnvart samfélaginu
þó með mismunandi
hætti sé. Stjórn-
arskrárkosningin er
ekki kosning heldur fer
nær því að flokkast sem
skoðanakönnun um
eitthvað sem stjórn-
málamenn geta svo túlkað hvernig
sem þeim hentar, m.a. til afnáms
eignarréttar. Hin kosningin er um
sameiningu Garðabæjar og Álftaness
undir fyrirsögninni
okkarval.is sem er kost-
uð og gerð af orku-
fullum embætt-
ismönnum
bæjarfélaganna auk
herfylkingar áróðurs-
og auglýsingasmiða. Á
heimasíðunni eru til-
teknir ótal kostir en
ekki minnst á einn ein-
asta ókost vegna sam-
einingarinnar. Fyr-
irspurnum er varða
fjárhagsleg atriði er
hinsvegar ekki svarað.
Fyrirsögn kosningarinnar er
reyndar einstaklega ósvífin ef haft er
í huga að með samningnum fylgir
1.200 milljóna meðgjöf frá íbúum
annarra sveitarfélaga sem reyndar
hafa ekkert „val“ um sameininguna.
Ástæða þessarar meðgjafar er að í
ljós hefur komið að nokkrir fjár-
magnseigendur, m.a. Arion banki,
lánuðu Álftanesi í senn glannalega og
veðlaust sem sveitarfélagið gat ekki
með nokkru móti greitt og fjár-
magnseigendur með engu móti inn-
heimt. Í stað þess að láta slíka lán-
veitendur afskrifa sín lán, taldi
Ögmundur Jónasson farsælast að
seilast ofan í buddur almennings sem
þó fer jafnvel ekki einu sinni í sund á
Álftanesi.
Á heimasíðu Arion banka slær
bankinn um sig með tískufrasanum
„Samfélagsleg ábyrgð“. Flestir
leggja þann skilning í það hugtak að
viðkomandi vilji t.d. „taka virkan þátt
í samfélaginu og uppbyggingu þess
og sýna þannig samfélagslega
ábyrgð í verki“. Arion banki tekur
hinsvegar tískufrasann nokkuð bók-
staflega í aðra átt og telur að sam-
félagið skuli taka sjálfskuldarábyrgð
á glannalegum lánveitingum bank-
ans. Þess má geta að samkvæmt 6
mánaða uppgjöri hagnast bankinn
um 2 milljarða á mánuði á sama tíma
og 15-20% heimila á Íslandi eiga í
greiðsluerfiðleikum.
Með fulltingi Ögmundar sem héð-
an í frá verður minnst sem velferð-
arráðherra fjármagnseigenda, fær
hvert heimili í greiðsluerfiðleikum
reikning upp á 10.000 kr. í formi
skuldaaukningar. Flestum Íslend-
ingum var réttilega misboðið þegar
Icesave-ánauðin var borin á borð fyr-
ir kjósendur. Þó freklega sé gengið
framhjá þeim kjósendum sem þó eru
látnir borga fyrir sameininguna er
hér með skorað á kjósendur sem þó
fá að kjósa, að hafna og sýna sam-
félagslega ábyrgð í verki.
Samfélagsleg sjálfskuldarábyrgð
Eftir Arnar
Sigurðsson » Á heimasíðunni eru
tilteknir ótal kostir
en ekki minnst á einn
einasta ókost vegna
sameiningarinnar.
Arnar Sigurðsson
Höfundur starfar á fjármálamarkaði.
Sunnudaginn síð-
asta, þann 14. okt.,
bauð Ríkissjónvarpið
upp á nýja tegund af
sjónvarpsefni. Sýnd
var mynd (Fjallkonan
hrópar á vægð) þar
sem markmiðið var að
vekja andstyggð áhorf-
andans á sauð-
fjárbændum og sauðfé.
Að vísu var stöku sinn-
um reynt að hafa einhverskonar
fræðilegan blæ á áróðrinum en
grímulaus var hann þess á milli.
Ósannindi, sem áhorfandanum var
ætlað að trúa, voru margendurtekin
eins og áróðursmeistara er siður. Þau
helstu voru þessi:
1. Allir sauðfjárbændur eru land-
níðingar. (Líka þeir sem stunda land-
græðslu)
2. Öll landeyðing frá landnámi er
eingöngu af völdum sauðkindarinnar.
(Líka við rætur jökla og eldfjalla sem
og á flæðiaurum stórfljóta)
3. Tvö þúsund sauðfjárbændur fá
árlega í sinn vasa 4.000 milljónir af
skattfé. (Þó þeir fái 2.000.000 kr. í
vasann á mann frá ríkinu, þurfa flest-
ir að vinna með búskapnum til ná
endum saman, þvílíkt óráðsíufólk)
4. Bændur beita fé á lönd annarra í
óleyfi, fái þeir því við komið. (Segir
það sig ekki sjálft? Þetta eru jú allt
drullusokkar)
5. Hvergi í heiminum eru landbún-
aðarvörur niðurgreiddar nema á Ís-
landi. (Enda er verið að rægja ís-
lenska bændur, ekki erlenda)
6. Sauðfé kann best við sig á eyði-
melum og lítt grónu landi. (Svipað og
aðrar skepnur hljóta kindur að sækja
þangað sem minnst er að éta, ef þær
fá að skemma fágæt blóm í staðinn)
7. Skógrækt er ekki kostuð af
skattfé, hvorki plöntur né gróð-
ursetning. (Það eru bara sauð-
fjárbændur sem eru afætur á sam-
félaginu)
8. Rollur grafa rofabörð í algróið
land. (Jafnvel þó öll rofabörðin snúi
mót ríkjandi vindátt, þær bíta bara
allar sömumegin í þúfunum)
9. Stór hluti tekna bænda er fyrir
að smala eigin fé á annarra landi.
(Enda undirstrikar það ágirnd og ill-
mennsku þessa þjóðfélagshóps)
10. Uppgræðsla bænda skiptir
ekki máli, því þeir stunda hana ein-
göngu í gróðaskyni á eigin landi.
(Þeir eiga hvort sem er eftir að eyði-
leggja þetta land aftur
með ofbeit)
Fleiri atriði nenni ég
ekki að telja úr þessari
einstöku mynd. Upp í
hvaða dans er Rík-
isútvarpið að bjóða?
Líklega verður mynd
um hunda á næsta
sunnudag. Þar verða
saman teknar allar
fréttir um hundsbit, frá
því að sögur hófust. Við
hæfi væri að taka viðtöl
við öll blaðburðarbörn og póstmenn
sem orðið hafa fyrir aðsúg hunda. Í
lokin væri viðeigandi að sýna allan
þann hundaskít sem finnst á strætum
og stígum höfuðborgarsvæðisins.
Þessi efnistök væru álíka hlutlaus
eins og umrædd mynd og gæfu jafn
trúverðuga mynd af besta vini
mannsins.
Það væri ekkert við því að segja að
sýna áróðursmynd gegn sauðfé og
bændum, eða hverju sem er, í bíó-
húsum og á myndbandaleigum og
auglýsa hana sem slíka. En að senda
svona sora inn á heimili fólks, í formi
fræðsluþáttar á sunnudagskvöldi, er
að fara yfir strikið.
Einn viðmælandi myndarinnar
stakk örlítið í stúf en það var okkar
ágæti umhverfisráðherra, frú Svan-
dís Svavarsdóttir (fyrir utan að
sparka í Sjálfstæðisflokkinn eins og
góðum komma er eðlilegt). Í hennar
máli kom fram að fólk þyrfti að styðja
mál sitt með fræðilegum rökum, eigi
að taka á því mark. En athygli vakti
að ekki einn einasti þeirra sem fram
komu í myndinni gat vitnað til gagna,
eða vísindalegra rannsókna, máli sínu
til stuðnings. Það var því ákaflega
viðeigandi að þeir Þorvaldur Gylfa-
son og Þórólfur Matthíasson skyldu
vera fengnir til að leggja málinu lið.
Þar sem hráefnið í baksturinn var að
uppistöðu til þröngsýni, fáfræði og
hræsni, var framlag þeirra félaga
eins og jarðarberið ofan á rjómann.
Sunnudagur á RÚV
Eftir Kára
Gunnarsson
Kári Gunnarsson
» Þar sem hráefnið í
baksturinn var að
uppistöðu til þröngsýni,
fáfræði og hræsni, var
framlag þeirra félaga
eins og jarðarberið ofan
á rjómann.
Höfundur er kennari.
Næstkomandi laug-
ardag verður þjóð-
aratkvæðagreiðsla um
tillögur stjórnlag-
aráðs. Ein spurning-
anna varðar samband
kristni og þjóðar.
Rétt er að benda á
að ekki er verið að
kjósa um samband rík-
is og kirkju, heldur
miklu fremur um sam-
band kristni og þjóðar
og hvaða umgjörð við viljum hafa um
hið trúarlega svið samfélagsins.
Nauðsynlegt er að árétta, að þjóð-
kirkjan er sjálfstætt trúfélag og ekki
ríkiskirkja eða stofnun. Um hana
gildir rammalöggjöf, en lýðræð-
islega kjörið kirkjuþing, sem er að
meirihluta skipað leikmönnum, fer
með æðsta vald.
Ekki er það svo að kirkjan sé bein-
ingamaður sem þiggur ölmusu úr
ríkissjóði, líkt og sumir halda fram.
Laun presta koma úr ríkissjóði, enda
fékk ríkið í sinn hlut fleiri hundruð
kirkjujarðir, með sérstökum samn-
ingi árið 1997. Arður af þessum jörð-
um stóð um aldir undir prestsþjón-
ustu í landinu. Prestlaun eru því eins
og endurgjald fyrir þau verðmæti er
ríkissjóður hefur tekið
yfir. Rekstur sókna er
fjármagnaður með
sóknargjöldum sem
innheimt eru með
tekjuskatti – þau eru fé-
lagsgjöld en ekki rík-
isframlag. Öll skráð
trúfélög fá sín fé-
lagsgjöld með þessum
hætti.
Þjóð og kirkja og
kristni hafa átt farsæla
samleið um aldir. Krist-
indómurinn er einn af
hornsteinum íslenskrar
menningar. Kirkjan hefur því gegnt
ríku menningarlegu og sögulegu
hlutverki. Með boðun sinni hefur
hún mótað siðvitund okkar, vitund
okkar um rétt og rangt, og sjást
ávextir þess víða.
Ef þjóðkirkjuákvæði verður sam-
þykkt er ekki ljóst í hvaða mynd það
yrði. Hægt væri að halda óbreyttu
ákvæði núgildandi stjórnarskrár,
eða, líkt og margir telja hagfellt, að
geta auk þjóðkirkju um stuðning rík-
isvaldsins við önnur trúfélög og lífs-
skoðunarhópa. Norðmenn fara
þessa leið í nýrri stjórnarskrá.
Íslenska þjóðkirkjan er bundin af
venju og lagahefð að þjóna á lands-
vísu. Þannig hefur það verið og verð-
ur. Margvísleg þjónusta kirkjunnar
stendur öllum almenningi til boða,
burtséð frá trúarafstöðu eða lífs-
skoðunum. Hjálparstarf kirkjunnar
hefur aldrei skoðun á því hvað þeir
sem þangað leita hugsa um trúarleg
efni. Líklega hefur engin örsaga haft
viðlíka áhrif í samfélagsmótun og
sagan af miskunnsama Samverj-
anum.
Það er ekki svo að einhver ein
trúarbrögð eða lífsskoðun lagi þau
mein sem hrjá heiminn. Þar þurfa
allir sem vilja vel að taka höndum
saman og ganga til góðra verka.
Íslenska þjóðkirkjan hefur um
langa hríð verið leiðandi í samstarfi
með öðrum trúfélögum. Hún vill
starfa í sátt, leitast við að vera um-
burðarlynd og víðsýn og taka hönd-
um saman með öllum sem hafa góð-
an vilja til að efla gott mannlíf og
tryggja réttlátt samfélag.
Af hverju jáyrði við þjóðkirkju
Eftir Þorbjörn
Hlyn Árnason
Þorbjörn Hlynur
Árnason
»Margvísleg þjónusta
kirkjunnar stendur
öllum almenningi
til boða, burtséð frá
trúarafstöðu eða
lífsskoðunum.
Höfundur er sóknarprestur
á Borg á Mýrum.
signa.is
TILBOÐ
*verð með vsk.
kr.59,900-
Vindskilti
með merkingu
Ársalir ehf fasteignamiðlun
533 4200 og 892 0667
arsalir@arsalir.is
Engjateigi 5, 105 Rvk
Björgvin Björgvinsson, löggiltur fasteignasali
ÁRSALIR
FASTEIGNAMIÐLUN
533 4200
FASTEIGNASALA
FYRIRTÆKJASALA - LEIGUMIÐLUN
.... Hafðu samband