Morgunblaðið - 03.01.2013, Blaðsíða 29

UMRÆÐAN 29
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. JANÚAR 2013
Félag íslenskra bifreiðaeigenda Skúlagötu 19 101 Reykjavík s. 414 9999 www.fib.is
FÍB VERSLUN SKÚLAGÖTU 19 & fib.is
Snowvel skóflan er búin
til úr hágæða áli, er fislétt,
sterk og fer lítið fyrir.
2 mögulegar stillingar
64 - 82 sm.
Hentugt klikk-system
Þyngd: 600 grömm
Lítil taska: 24 sm x 39 sm
Skófla í bílinn
Almennt verð kr. 4.500.-
Verð til félagsmanna
kr. 4.050.-
Sendum út um allt land


  
   
 K Ä R C H E R S Ö L U M E N N
         


  
 !!" Teg:
 
#$%&& '
()! '  
Teg:
  
#$%&&
 '  ' *+ , %$!
 '
 !" #!
*-.! +  ! /%$!
  '
+ &%$!  '
Teg:
 $ %
#$%&&
0'  ' *+ , %$!
 '
Teg:
 &$ %
#$%&&
'  ' *+ , %$!
 '
Teg:
  &  '
#$%&&
0'0 ' *+ , /%$!
 '
1. .+ $ 2,)$
Það vita flestir um ferðir Eiríks
rauða til Grænlands 982 og svo
þegar hann stóð fyrir brottflutningi
manna á 25 skipum árið 985. Sögur
segja að 14 hafi komist til Græn-
lands og einhver komust til baka
en önnur var ekki vitað um. Auð-
vitað vitum við hvert þau fóru og
rannsóknir amerískra segja að það
voru bóndabæir dagsettir um 1000
með skepnuhaldi þar sem konurnar
réðu ríkjum heima við. Kannast
ekki menn við það hér á landi?
En það sem fæstir vita, sem er
líka mikilvægt, er að það fór annar
maður til hvítramannalands í
kringum 1050, en það var Breið-
firðingurinn Ari Másson sem var
farmaður með sitt eigið skip. Hann
settist að á hvítramannalandi með
innflytjendum á leið frá Írlandi til
Íslands þar sem hann varð skip-
reka til Ameríku.
Ég er áhugamaður um sögu og
fornleifafræði og hef verið að rann-
saka svæði norðvestan við Rhode
Island með félögum mínum úr
samnefndu fylki sem er á austur-
strönd Bandaríkjanna og rétt norð-
an við New York. Á þessu svæði
eru miklir steinhleðslugarðar, vörð-
ur og önnur mannvirki. Þessir
grjótveggir standast mál úr gömlu
lögum Íslendinga í Grágás en þeir
voru kallaðir löggarðar og eru
þetta því ekki garðar síðari land-
nema sem komu til Rhode Island
um 1639 sem eru miklu lægri og
vandaðri.
Núna á þessu ári, 2012, uppgötv-
aðist grjóthlaðinn vegghringur sem
minnti á fornan íslenskan kirkju-
garð og inni í þessum hring
miðjum voru 20 metra langar vegg-
tóftir sem geta verið veggir af
kirkju. Bilið á milli þessara veggja
er um 3,5 metrar en þessi mál sýna
að þarna var meðalstór kirkja.
Þessi hringur hafði þrjú op, eitt
var stærst og sneri í vestur eins og
kirkjunnar reglur gera ráð fyrir og
það op var um þrír metrar og hin
tvö, suður- og norðuropin, voru
einn metri og í norður var lítill
berghamar þar sem garðarnir
tengdust. Á þessu bergi var um 3
sentimetra víð hola og um 9 cm á
dýpt með járnmeitil í gatinu. Norð-
anmegin við meintan kirkjuvegg
var steinþró 1x1 metri og um hálf-
ur metri á dýpt og rétt þar utar
var brunnur.
Ef þetta er kirkja og kirkjugarð-
ur eins og ég held að íslenskri fyr-
irmynd sem ég efast ekki um þá
bendir það til að þarna hafi verið
íslenskt fólk og þar með Íslend-
ingabyggðin sem alltaf hefur verið
leitað að.
En þetta er ekki allt sem ég
byggi tilgátu mína á, en 20 kíló-
metra í norðaustur af þessum stað
fannst um 1980 rúnasteinn sem er
kallaður Narragansett-rúnasteinn-
inn. Það sem stendur á honum er
alíslenskt orð, Skraumligr, og er
nafn á á í Dölunum sem rennur út í
Hvammsfjörðinn.
Það er talið að þessi steinn sé
frá 1426 sem er dálítið merkilegt
sögulega séð.
Þarna fannst líka fangamarka-
stein sem er kallaður Dighton-
steinninn og er með svipuðum
fangamörkum og finnast hér á
landi.
Og áfram skal haldið því þarna
er staður sem minnir á Alþingi
okkar á Þingvöllum. Þessi staður
er syðst á Rhode Island (Rauðu-
Eyju).
Það verður að fylgja Alþingi ef
þetta var Íslendingabyggð en þetta
var algjör tilviljun að þetta kom í
ljós og reyndar löngu á eftir að ég
var búinn að skoða staðinn. Það vill
svo til að ég set allar upplýsingar á
þrívíddartölvukort en það kostaði
bit og blóð að ná þessum gögnum
skríðandi í þykku skógarrjóðrinu
meðfram grjótveggjunum innan um
hoppandi maura sem eru kallaði
„tick“ og eru jafnvel lífshættulegir,
en það var þess virði.
Þarna komu líka í ljós tóftir af
mörgum mögulegum þingbúðum
ásamt þessum hlöðnum stein-
görðum og auðvitað var mögulegur
dómhringur og skipgengt lón á
flóði upp að honum á þeim tíma.
Ég myndi nú segja að hér væru
komin næg gögn til að draga þá
ályktun að þarna hafi verið fornar
Íslendingabyggðir. Í raun ætti
þetta að vera næg sönnun, en það
kom alltaf meira og meira í ljós
eins og í púsluspilinu þegar maður
rýnir á upplýsingarnar sem liggja
beint fyrir framan mann í langan
tíma og svo gengur allt upp.
Púslið um Alþingi var samt ekki
alveg ljóst en ég var búinn að vera
að velta fyrir mér kletti sem var
kallaður „Hanging rock“ og allt í
einu laukst upp fyrir mér: Hvað
meira vill fornmaður hafa við al-
þingi en hengingarklett en þessar
upplýsingar voru allan tímann á
borðinu hjá mér. Þessi klettur var
9 metra hár og frístandandi rétt
utan við meint alþingissvæði svo
hvað annað en að bæta honum inn í
myndina.
Það er nú ekki víst að allir sjái
neitt merkilegt í þessu hér ofar en
eitt var vitað að íslenska grjót-
hlaðna refagildran var séríslenskt
einkenni en hún finnst víða hér á
landi og líka á austurheimskauts-
svæðunum norður af og í kring um
Hudsonflóa þar sem íslenskir norð-
ursetumenn voru. Dýrabogar voru
einkenni síðari tíma landnema frá
meginlandi Evrópu til Ameríku.
Sjá kafla um refagildrur í nýút-
kominni bók, Mannvist, eftir Birnu
Lárusdóttur.
Ég er með bók í smíðum og
verða myndir af öllu sem ég hef
talað um ásamt samlíking-
armyndum héðan úr okkar landi en
hún verður fyrir tölvur og lestölvur
og kemur á sviðið hjá ebaekur.is.
Það er ekki mjög gott að skýra
þetta vel í svona grein þar sem
maður verður að stikla á stóru en
ef einhver vill nánari upplýsingar
þá má senda mér línu á valdimar-
.samuelsson@simnet.is.
Íslenskur kirkjugarður
fannst í Rhode Island-fylki
í Bandaríkjunum
Eftir Valdimar
Samúelsson
»Nýlega uppgötvaði ég að
grjóthlaðni hringurinn gæti
verið forn íslenskur kirkjugarð-
ur. Voru Íslendingabyggðirnar
okkar þarna?
Valdimar Samúelsson
Höfundur er áhugamaður
um sögu og fornminjar.