Morgunblaðið - Sunnudagur - 10.02.2013, Blaðsíða 54

54 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10.2. 2013
Menning
Alls voru 335 byggingar og skipulagsverkefni í37 löndum tilnefnd til Mies van der Rohe-verðlaunanna í ár, en það eru kunn verðlaun
sem Evrópusambandið veitir annað hvert ár fyrir
framúrskarandi samtímaarkitektúr. Harpa er eitt
fimm eftirtektarverðra verka sem komust í úrslit að
þessu sinni en það vekur ætíð mikla athygli, innan
arkitektúrheimsins og utan, hvaða arkitektar ná þeim
eftirsóknarverða árangri
Evrópusambandið stendur að verðlaununum í sam-
starfi við stofnunina Fundació Mies van der Rohe.
Verðlaunin eru kennd við hinn heimskunna arkitekt
van der Rohe (1886-1969), en hann var einn merkasti
frumkvöðull módernísks arkitektúrs á tuttugustu öld.
Yfirlýst markmið verðlaunanna er að varpa ljósi á
það markverðasta í nýjum hugmyndum og tækni, í
byggingum og borgarskipulagi. Þau verk ein geta
verið tilnefnd, sem lokið hefur verið við á tveimur ár-
um áður en verðlaunin eru veitt.
Samkeppnin var fyrst haldin árið 1987 og eru verð-
laun veitt annað hvert ár. Þegar tilkynnt verður um
sigurvegara sjötta júní næstkomandi, verður það í
þrettánda skipti. Verðlaunaféð nemur 60.000 evrum,
ríflega tíu milljónum króna, en þetta eru almennt tal-
in mikilvægustu arkitektúrverðlaun Evrópu í dag.
Sérfræðingar sem búa og starfa víðsvegar um Evr-
ópu eru fengnir til að tilnefna verk til verðlaunanna,
auk þess sem sérskipaðar sérfræðinganefndir leggja
þar hönd á plóginn.
Verkin fimm sem komust í úrslit að þessu sinni
eru Harpa - Tónlistar- og ráðstefnuhús í Reykjavík.
Hönnuðir eru Batteríið arkitektar, arkitektastofa
Hennings Larsen og stúdíó Ólafs Elíassonar. Mark-
aðshöll í Ghent í Belgíu. Hún er verk arkitektastof-
anna Robbrecht en Daem architecten og Marie-José
Van Hee architecten. Superkilen í Kaupmannahöfn.
Hönnuðir þessara þriggja tengdu borgartorga eru
BIG Bjarke Ingels Group, Topotek1 og Superflex.
Hús fyrir eldri borgara í Alcácer do Sal, Portúgal.
Hönnun: Aires Mateus Arquitectos. Og loks Metropol
Parasol, í Seville á Spáni. Hönnun: J. Mayer H.
Þrjár aðrar íslenskar byggingar voru í hópi hinna
335 tilnefndu að þessu sinni. Það eru kaffihús í Lysti-
garðinum á Akureyri, sem teiknað var af Kollgátu
Arkitektúr - Loga Má Einarssyni; Stöðin í Borgar-
nesi, teiknuð af KRADS, þeim Kristjáni Eggertssyni,
Kristjáni Erni Kjartanssyni, Kristoffer Juhl Beilman
og Mads Bay Møller; og Nýja bíó-húsið í Reykjavík,
teiknað af Studio Granda, þeim Margréti Harðar-
dóttur og Steve Christer.
Íslensk bygging mun ekki hafa komist áður í loka-
úrslit keppninnar en samkvæmt heimasíðu hennar
hefur 31 bygging hér á landi verið tilnefnd gegnum
árin. Fyrir utan Hörpu hefur ein komist í lokaúrtak,
íbúðarhúsið á Hofi á Höfðaströnd árið 2009, en það
var teiknað af Studio Granda. Meðal annarra ís-
lenskra bygginga sem hafa verið tilnefndar í fyrri
samkeppnum má nefna Bláa lónið, Krikaskóla, sund-
laugina á Hofsósi, Snæfellsstofu, höfuðstöðvar Ístaks,
einbýlishúsið Blikanesi 20, þjónustuhúsið í Nauthóls-
vík, Listasafn Reykjavíkur-Hafnarhús, bílastæðahúsið
sunnan Kringlunnar, meðferðarheimilið Stuðla- og
vinnustofu Rögnu Róbertsdóttur myndlistarkonu við
Laugaveg.
Morgunblaðið/Júlíus
FRAMÚRSKARANDI ARKITEKTÚR VERÐLAUNAÐUR
Harpa í úrslitum
FIMM VERK ERU KOMIN Í ÚRSLIT EVRÓPSKU MIES VAN DER ROHE-ARKITEKTÚRKEPPN-
INNAR Í ÁR. ÞAR KEPPIR HARPA VIÐ ÞRJÚ TORG OG ÍBÚÐIR FYRIR ALDRAÐA.
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is
Þessar byggingar fyrir eldri borgara í
Portúgal falla á athyglisverðan hátt að
umhverfinu. Þetta er einskonar hvíld-
arhótel fyrir sjúklinga og er bygging-
unni ætlað að mynda einskonar sjálf-
stæðan heim, þar sem gestir þurfa að
lúta tilteknum reglum en eru um leið
meðvitaðir um skilin milli einkarýmis
og opinbers.
Byggingarnar eru alls rúmlega 3600
fermetrar og taka mið af því að íbú-
arnir eiga erfiðara með að fara um en
yngra fólk.
Ljósmynd/FG+SG
Þessari óvenjulegu bygg-
ingu í Ghent í Belgíu
hefur verið lýst sem til-
raun í endurreisn.
Markmiðið með fjöl-
nota byggingunni, er að
veita vegfarendum,
mörkuðum og kaffi-
húsum skjól. Formin
kallast á við bygging-
arnar í kring.
Ljósmynd/Marc De Blieck
Metropol Parasol-torgið er orðið
nýtt tákn Sevilla-borgar. Þessir stóru
„sveppir“ eða sólhlífar, sem sitja á
18.000 fermetra torgi, eru sagðir
mynda einstakt samband milli sögu-
lega borgarhlutans og nútímans. Á
þessum stað varð merkur fornleifa-
fundur, þar er bændamarkaður, torg
sem veitir allgott útsýni, og undir og
kringum sveppina, eða sólhlífarnar,
eru kaffihús og veitingastaðir, auk
þess sem útsýnispallur með geysi-
góðu útsýni er uppi á þeim.
Ljósmynd/Fernando Alda
Ljósmynd/Iwan Baan
Superkilen er kílómetra langur garður sem myndar þrjú torg á Nørrebro í Kaupmannahöfn. Hann skiptist í þrjá hluta,
Rauða torgið, Græna garðinn og Svarta markaðinn. Fjölmenningarsamfélag hverfisins er hyllt í hönnuninni, en á torg-
unum er að finna hluti frá þeim 62 löndum sem íbúarnir koma frá, svo sem ísraelsk niðurföll og kínversk pálmatré.
Ljósmynd/Iwan Baan
Í umfjöllun á heimasíðu samkeppninnar segir að birta og gagnsæi
einkenni Tónlistar- og ráðstefnuhúsið Hörpu við Reykjavíkurhöfn.
Byggingin sé reist á mörkum hafs og lands, hún sé hluti af endur-
nýjun hafnarsvæðisins og skapi tengingu við miðborgina. Salirnir
inni í byggingunni mynda þunga miðju gegn léttri ytri grind.
Ljósmynd/David Franck