Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.02.2013, Blaðsíða 45

irþyrmandi styrk náttúruaflanna. Loftslagsbreyt-
ingar, án atbeina umhverfissóða, séu mun líklegri til
að breyta skilyrðum jarðlífsins en umgengni sóðanna
og eins og þær hafa iðulega gert á liðnum tíma. En
jafnvel þótt sú væri niðurstaðan væri það ekki tilefni
til að slaka á gagnvart sóðaskap eða fruntalegri fram-
göngu við náttúru og umhverfi. Það þarf engar
heimsendaspár til að réttlæta aðgát í slíkum efnum.
Kosningaklukka tifar
Og svo hingað heim, eins og fréttaþulir orða það.
Kosningar nálgast, könnunum fjölgar og framboð eru
nefnd til sögunnar og ná sum þeirra ekki mikið
lengra en inn í umræðuþætti spjallara og deyja svo.
Margt bendir þó til að stækkandi hópur kjósenda hafi
vantrú á hefðbundinni stjórnmálastarfsemi. Það er
reyndar ekki séríslenskt fyrirbæri. Kosningar til svo-
kallaðs Evrópuþings eru frægar fyrir það að kjós-
endur forðast þær eins og hverjar aðrar forarvilpur
sem á vegi þeirra verða. Þeir taka á sig stóran krók.
Mælingar hafa sýnt að sárafáir úr hópi kosninga-
bærra vita hver „situr fyrir þá“ á því þingi og biðjast
vinsamlegast undan því að fá að vita það. En þátttaka
í almennum kosningum á þeim afmörkuðu svæðum
ESB, sem enn bera ríkjanöfn, minnkar einnig jafnt
og þétt og er víða komin niður undir helmingsþátt-
töku. Íslendingar eru enn í bærilegri stöðu. En þó ber
einnig á vaxandi pólitísku óþoli hér á landi. Fleiri
sitja heima en áður var þótt minna þurfi að hafa fyrir
ferðum á kjörstað en áður. Sumir drattast á kjörstað
og skila auðu. Meira að segja flokksbundnir, sem
mega kjósa heima hjá sér, nenna því ekki, eins og hin
dræma þátttaka í formannskjöri Samfylkingar er ný-
legt dæmi um.
Ein birtingarmynd þessa óþols eru nýju flokkarnir
með gildishlöðnu nöfnin sem spretta reglubundið
upp. Þeir segjast jafnan komnir til að leysa „fjór-
flokkinn“ af hólmi, eins og það heitir. Sagan sýnir að
slíkir flokkar lifa þó ekki lengi og fjórflokkurinn telur
ekki taka því að fylgja þeim til grafar. Varasamt er þó
að túlka þá staðreynd sem almenna ágætiseinkunn
fyrir hina hefðbundnu flokka. En á hinn bóginn bend-
ir hún til þess að þeir „dekki“ pólitíska litrófið enn
nægjanlega frá hægri yfir til vinstri, að mati meiri-
hluta kjósenda.
Í aðdraganda kosninga reyna flokkarnir sjálfir að
gera meira úr því sem skilur á milli þeirra en þeir
telja nauðsynlegt endranær. En um leið leitast þeir
við að útvatna hefðbundin stefnumið sín til að fæla
ekki hina vaklandi frá. Þá er því treyst að drýgstur
hópur ákveðinna kjósenda láti slíkt ekki hrekja sig
frá „sínum mönnum“ og hinir láti gabbast. Seinustu
vikurnar virðast flokkarnir því vera í kös með sín færi
ofan í sama hylnum. Þar eru hinir óákveðnu taldir
svamla um og þeir muni ráða úrslitum. Samkvæmt
því mati eru það pólitískir hringhugar og flokkaflakk-
arar sem helst skipa völdunum í landinu niður á fjög-
urra ára fresti.
Fjölbreytt úrval framboða
En þegar framboðum fjölgar þessi ósköp, eins og sýn-
ist geta gerst í þeim kosningum sem í hönd fara, er
ekki víst að hefðbundnar aðferðir séu fengsælar.
Kannski gæti flokkum gagnast best að ganga hressi-
legir til leiks og láta með öllu vera að breiða yfir nafn
og númer. Sýna hinum tryggu stuðningsmönnum sín-
um mesta alúð að þessu sinni. Fleiri kynnu að laðast að
því. Við þessar kosningar gæti verið farsælla að halda
þeim fána að hún að viðkomandi flokkur sé ímynd
festu, hann hrökkvi ekki af hjörum við hróp og köll og
kjósendur sem krossi við hann séu ólíklegri til að
kaupa köttinn í sekknum en ef þeir kjósi eitthvað sem
ekkert hald sé í. Dögun, Samstaða, Björt framtíð á bið-
lista Samfylkingar, Hægri grænir, Lýðræðisvaktin,
Jarðskjálftavaktin, Alþýðufylkingin, svo nokkur ný
framboð séu nefnd eftir minni, eru ekki líkleg til stór-
ræðanna. „Gömlu góðu“ flokkarnir eru á skrítnu róli ef
þeir vilja endilega koma þeim skilaboðum til kjósenda
að þeir séu ekki líklegir til slíkra heldur.
Loftssteinar vekja ekki sömu óttablöndnu virðingu
og loftsteinar. Það vissi Boutros-Boutros Ghali og
það vissi skáldið. Kjósendur virðast líta á stjórn-
málamenn sem „skringilegt sambland af fanti og
glópi,“ svo nælt sé frá skáldinu því. Þeir eru örugg-
lega yfir sig þreyttir á endalausum innantómum
spuna. En það þýðir ekki endilega að þeir telji þess
vegna vænlegast að ekkert sé í frambjóðendur
spunnið.
Morgunblaðið/RAX
17.2. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 45