Morgunblaðið - 08.03.2013, Síða 20

20 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 8. MARS 2013
Kjartan Kjartansson
kjartan@mbl.is
Bandaríska varnarmálaráðuneytið,
Pentagon, sendi hernaðarráðgjafa til
Íraks sem höfðu umsjón með þar-
lendum sérsveitum lögreglu sem
settu upp leynileg fangelsi og pynt-
ingarmiðstöðvar til þess að knýja
uppreisnarmenn til sagna. Þetta er á
meðal þess sem fimmtán mánaða
löng rannsókn breska blaðsins The
Guardian og BBC í Arabalöndunum
hefur leitt í ljós.
Þetta er í fyrsta sinn sem banda-
rískir ráðgjafar eru bendlaðir við
mannréttindabrot sérsveitanna en
þar á meðal eru verstu dæmin um
pyntingar í Írak eftir að innrás
Bandaríkjamanna hófst árið 2003.
Sagðir vita um pyntingarnar
Samkvæmt því sem haft er eftir
bandarískum og íröskum vitnum lék
hinn 58 ára gamli James Steele, of-
ursti, lykilhlutverk í því að þjálfa og
hafa umsjón með írösku lögreglu-
sérsveitunum. Hann var sendur til
Íraks af Donal Rumsfeld, þáverandi
varnarmálaráðherra, til þess að
reyna að brjóta á bak aftur uppreisn
súnníta.
Annar bandarískur ráðgjafi,
James H. Coffman, ofursti á eftir-
launum, var Steele innan handar í
leynifangelsunum sem komið var á
laggirnar með fjármagni banda-
rískra yfirvalda. Coffman heyrði
undir David Petraeus, hershöfð-
ingja, sem var sendur til Íraks sum-
arið 2004 til þess að skipuleggja og
þjálfa nýjar öryggissveitir heima-
manna. Steele, sem var í Írak frá
2003 til 2005 og aftur árið 2006,
heyrði beint undir Rumsfeld varnar-
málaráðherra, samkvæmt heimild-
um bresku fjölmiðlanna.
Þetta er í fyrsta skipti sem Petra-
eus, sem neyddist til að segja af sér
sem yfirmaður bandarísku leyni-
þjónustunnar í kjölfar kynlífs-
hneykslis í fyrra, hefur verið bendl-
aður við ofbeldisverk sveitanna á
einhvern hátt.
„Þeir unnu náið saman. Ég sá þá
aldrei eina í þau fjörutíu eða fimmtíu
skipti sem ég sá þá í fangelsunum.
Þeir vissu um allt sem var í gangi
þar … pyntingarnar, hræðilegustu
tegundir pyntinga,“ segir Muntad-
her al-Samari hershöfðingi. Hann
lýsir því hvernig fangar voru pynt-
aðir með rafmagni, þeir látnir hanga
öfugir úr loftinu, neglur þeirra voru
rifnar af og þeir barðir á viðkvæmum
líkamshlutum.
Í kjölfar uppljóstrana
Rannsókn BBC og The Guardian
hófst í kjölfar þess að uppljóstrunar-
síðan Wikileaks birti fjölda skjala
þar sem greindu frá tilvikum þar
sem bandarískir hermenn fundu
fanga sem höfðu verið pyntaðir í
fjölda fangelsa sem lögreglusveitir
ráku um allt landið.
Hermaðurinn Bradley Manning á
nú yfir höfði sér allt að tuttugu ára
fangelsisvist eftir að hann lýsti sig
sekan af því að hafa lekið skjölunum.
Ekkert hefur komið fram ennþá
um að Steele eða Coffman hafi sjálfir
tekið þátt í pyntingunum, aðeins að
þeir hafi stundum verið viðstaddir í
fangelsunum þar sem pyntingarnar
áttu sér stað og að þeir hafi tekið
þátt í að skrá þúsundir fanga sem
þar fóru í gegn.
Ráðgjafar Pentagon bendl-
aðir við pyntingarnar í Írak
 Heyrðu beint undir Rumsfeld varnarmálaráðherra og Petraeus hershöfðingja
AFP
Fangelsi Íraki sem grunaður er um að vera meðlimur í samtökum uppreisnarmanna situr með bundnar hendur í
fangelsi í nágrenni Bagdad. Sérsveitir lögreglu ráku net leynifangelsa og pyntingarmiðstöðva út um allt landið.
Skítugu stríðin
» Aðfarirnar í írösku leyni-
fangelsunum þykja minna
ískyggilega á þær sem beitt
var af hersveitum sem Banda-
ríkjamenn studdu í hinum svo-
kölluðu „skítugu stríðum“ í
Mið-Ameríku á 9. áratugnum.
» Þar tók James Steele þátt í
að berja niður uppreisnarmenn
í El Salvador og Níkaragva og
átti meðal annars þátt í Íran-
Contra-hneykslinu.
Yfirvöld í Norður-Kóreu hafa brugð-
ist ókvæða við hertum refsiaðgerð-
um gegn landinu vegna kjarnorku-
tilrauna þeirra og hóta að hrinda af
stað kjarnorkuvopnaárás á Banda-
ríkin. Fulltrúar í öryggisráði Sam-
einuðu þjóðanna samþykktu sam-
hljóða ályktun þessa efnis sem
Bandaríkjamenn og Kínverjar, sem
eru nánustu bandamenn Norður-
Kóreumanna, höfðu lagt fram.
Talsmaður utanríkisráðuneytisins
í Norður-Kóreu sagði í ríkisfjölmiðli
þess að landið áskildi sér rétt á „fyr-
irbyggjandi kjarnorkuvopnaárásum
á höfuðstöðvar árásarmannanna“
vegna þess að stjórnvöld í Wash-
ington séu að reyna að koma af stað
kjarnorkustríði.
Að öllum líkindum er sú hótun þó
innantóm því ekki er talið að Norð-
ur-Kóreumenn búi yfir nægilegri
tækni til þess að geta komið kjarna-
oddi í nægilega langdræga eldflaug
sem gæti dregið til austurstrandar
Bandaríkjanna.
Ekki er óalgengt að ráðamenn í
Pyongyang hafi í slíkum hótunum en
þær hafa hins vegar færst í aukana
að undanförnu. Þeir eru ævareiðir
yfir fyrirætlunum SÞ um að herða
refsiaðgerðir sínar og vegna fyrir-
hugaðra heræfinga Bandaríkja-
manna og Suður-Kóreumanna.
AFP
Hernaðarbrölt Eldflaug til sýnis í herskrúðgöngu í Pyongyang. Ekki er tal-
ið að N-Kórea búi yfir tækni til að skjóta kjarnaoddi til Bandaríkjanna.
Hóta kjarnorku-
árás á Bandaríkin
 Öryggisráð SÞ herðir refsiaðgerðir
„Þetta vandamál er krefjandi en við
gætum leyst það,“ er á meðal þess
orðalags sem rússneska atvinnu-
málaráðuneytið hefur fyrirskipað
opinberum starfsmönnum að taka
sér ekki í munn þar sem hægt sé að
túlka það sem hvatningu til mútu-
greiðslna.
Spilling er mikil í Rússlandi en
landið situr meðal annars í 133.
sæti af 176 á lista þar sem löndum
er raðað eftir spillingu. Á meðal
annars orðalags sem embættis-
mennirnir mega ekki lengur nota
er: „Við verðum að ræða mögu-
leikana“ og: „Jæja, hvað eigum við
að gera?“
Ekki er nóg með að embættis-
mönnunum sé bannað að nota þess
konar orðalag heldur er mælt með
því að þeir séu varir um sig í vali á
umræðuefni. Á meðal þess sem er
óæskilegt að þeir ræði um er
hversu lág laun þeir hafi, áhugi
þeirra á að eignast dýra hluti,
vandamál ættingja þeirra eða þörf
til að senda börn sín í skóla.
Gæti orða
sinna í starfi
Rússland
Einn af auðug-
ustu mönnum í
heimi, emírinn af
Katar, Hamad
bin Khalifa al
Thani, hefur fest
kaup á sex grísk-
um eyjum í Jóna-
hafi. Kaupverðið
er jafnvirði 1,4
milljarða króna.
Forsaga kaup-
anna er sú að emírinn heillaðist af
eyjunum fyrir fjórum árum þegar
hann var þar á ferð á risasnekkju
sinni og kom á land á eyjunni
Íþöku. Í kjölfarið bauð hann í sex af
eyjunum sem tilheyra hinum svo-
nefnda Echinades-eyjaklasa. Það
tók hins vegar eitt og hálft ár af
skriffinnsku þar til kaupin voru
loks samþykkt. Bæjarstjórinn á
Íþöku segir að emírinn hyggist
reisa hallir fyrir sjálfan sig, börnin
sín 24 og eiginkonurnar þrjár á eyj-
unum. kjartan@mbl.is
Kaupir eyjar fyrir
börnin og konurnar
Hamad bin Khalifa
al Thani emír.
Vandaðir og vottaðir ofnar
Vagnhöfða 11 - 110 Reykjavík - 577 5177 - www.ofnasmidja.is
10 - 50%
LAGERSALA Á THOR
MIÐSTÖÐVAROFNUM
Allt að
afsláttur á völdum ofnum
*ATH. Lagersalan gildir út mars 2013
Eura L Eura C