Morgunblaðið - 08.03.2013, Side 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 8. MARS 2013
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Hvað ætliþáver-andi for-
maður Vinstri
grænna hefði
sagt fyrir nokkr-
um árum ef ein-
hver forvera hans á ráð-
herrastóli hefði lagt fram
frumvörp þar sem ákvæði af
þessu tagi væri að finna:
Heimild til að gera sér-
stakan fjárfestingarsamn-
ing um rekstur tiltekins
stóriðjuvers.
Skattaívilnanir til þess-
arar stóriðju af ýmsu tagi
upp á samtals allt að 1,5
milljarða króna.
Bein útgjöld hins opin-
bera vegna vegtengingar
stóriðjunnar, lóðar hennar
og þjálfunar starfsmanna
hennar upp á samtals 2,5
milljarða króna.
Víkjandi lán vegna hafn-
arframkvæmda fyrir stór-
iðjuna upp á rúmar 800
milljónir króna.
Hvað ætli Steingrímur J.
Sigfússon, óbreyttur stjórn-
arandstöðuþingmaður, hefði
sagt ef einhver ráðherra
hefði vogað sér að koma
fram með slík frumvörp á
allra síðustu dögum síðasta
þings fyrir kosningar?
Ekki þarf ýkja fjörugt
ímyndunarafl til að sjá fyrir
sér hvernig Steingrímur
stjórnarandstöðuþingmaður
hefði látið í ræðupúlti Al-
þingis ef mál af þessu tagi
hefðu dottið inn fyrir nokkr-
um árum. En nú er öldin
önnur og Steingrímur ráð-
herra er að fara í kosninga-
baráttu í Norðausturkjör-
dæmi og þá liggur mikið við
að reka af sér slyðruorðið
og reyna að telja fólki trú
um að hann og ríkisstjórnin
hafi ekki staðið í vegi fyrir
atvinnuuppbyggingu. Þvert
á móti vilji núverandi
stjórnvöld allt gera til að
laða að erlenda fjárfestingu.
En hvers vegna skyldi
Steingrímur þurfa að grípa
til þess örþrifaráðs að
leggja fram frumvörp af
þessu tagi rétt fyrir kosn-
ingar? Það skyldi þó ekki
einmitt vera vegna þess að
ríkisstjórnin er búin að
hindra alla atvinnuupp-
byggingu og eina leiðin til
að fá fyrirtæki til að fjár-
festa er að undanskilja þau
því skattaumhverfi sem
ríkisstjórnin hefur búið
fyrirtækjum í landinu og
greiða þeim að auki háa
styrki fyrir að
skrifa undir
fjárfestingar-
samning.
Athyglisvert er
að þegar um er
að ræða kjör-
dæmi Steingríms og aðeins
eru fáeinar vikur í kosn-
ingar, þá hefur hann skiln-
ing á að til að stuðla að at-
vinnusköpun sé nauðsynlegt
að lækka skatta. Hann áttar
sig líka á því þegar stóriðjan
á að rísa í hans næsta ná-
grenni að fyrirtæki þurfa að
búa við stöðugt og öruggt
rekstrarumhverfi í stað
þess að vera háð duttl-
ungum vinstri stjórnar sem
hækkar skatta hundrað
sinnum á einu kjörtímabili.
Steingrímur sýnir líka í
frumvörpunum útreikninga
um væntanlega þróun fjölda
íbúa á svæðinu með og án
fjárfestingarinnar og fær út
að með fjárfestingu í at-
vinnulífinu á landsbyggðinni
muni íbúum fjölga í stað
þess að fækka. Þetta ætti
ekki að koma ráðherranum
á óvart og á þetta hefur
ítrekað verið bent, ekki síst
í tengslum við síendur-
teknar árásir Steingríms og
ríkisstjórnarinnar á sjávar-
útveginn, sem að stórum
hluta er rekinn á lands-
byggðinni. Óhagstæðara
skattaumhverfi og mikil
rekstraróvissa hefur þýtt
minni fjárfestingu sem aftur
fylgir sú þróun íbúafjöldans
sem lesa má út úr rökstuðn-
ingi með nýju stóriðju-
frumvörpum Steingríms.
Lærdómurinn sem draga
má af örvæntingarfullum
tilraunum Steingríms J.
Sigfússonar til að sannfæra
kjósendur í Norðaustur-
kjördæmi um að hann hygg-
ist ekki ganga af atvinnulíf-
inu þar dauðu er að
atvinnulífið þarf hagstætt
rekstrarumhverfi eigi það
að geta búið til fleiri störf
og skilað auknum verðmæt-
um í þjóðarbúið. Þetta á þó
ekki að vera sértæk regla
sem dregin er fram rétt fyr-
ir kosningar í tilteknum
kjördæmum. Reglan á að
vera almenn og gilda fyrir
allt landið og allt kjör-
tímabilið. Ef sú regla hefði
verið í gildi allt þetta kjör-
tímabil væri ástandið í at-
vinnu- og efnahagsmálum
landsmanna með allt öðrum
hætti en það sem núverandi
ríkisstjórn skilur eftir sig.
Allir eru skattpíndir
nema tiltekin stór-
iðja í kjördæmi
Steingríms J.}
Atvinnulífið þarf al-
menna skattalækkun
S
líka sýn á manneskjuna getum við
ekki og eigum ekki að samþykkja,“
segir í einni þeirra ályktana sem
samþykktar voru á nýliðnum
landsfundi Vinstrihreyfingarinnar
– græns framboðs. Þarna var verið að álykta
um staðgöngumæðrun, bæði í hagnaðar- og
velgjörðarskyni, sem er sett undir sama hatt
þó að um gjörólíkan verknað sé að ræða.
Andstæðingar staðgöngumæðrunar hafa
bent á líkindi við líffærasölu, eða kannski frek-
ar líffæraleigu, því að við staðgöngumæðrun
sé verið að leigja leg konu. Staðgöngumæðrun
hefur líka verið líkt við vændi; að verið sé að
nota líkama kvenna, sem séu illa staddar fjár-
hagslega, til að ganga með barn fyrir aðra. Því
miður eru konur víða um heim svo illa staddar
að þær neyðast til að selja afnot af líkama sín-
um, meðal annars með því að ganga með barn fyrir annað
fólk gegn greiðslu.
Sum af þeim rökum sem heyrast gegn staðgöngu-
mæðrun eiga klárlega við í fátækum löndum þar sem
staðgöngumæðrun virðist, illu heilli, vera orðin að ein-
hvers konar atvinnuvegi. En hvers vegna ættum við að
vera að bera okkur saman við lönd sem við berum okkur
ekki saman við að öllu jöfnu? Kannski myndi þessi „at-
vinnugrein“ deyja út ef staðgöngumæðrun í velgjörðar-
skyni yrði leyfð í ríkari mæli á Vesturlöndum.
Að líkja staðgöngumæðrun við vændi eða líffærasölu
er rangt þegar um velgerð er að ræða og álíka skyn-
samlegt og að banna fólki að gefa ættingjum
sínum líffæri, því að einhvers staðar í heim-
inum er stunduð miskunnarlaus líffærasala.
Þá hefur verið bent á að mörkin á milli vel-
gerðar og þess sem gert er í hagnaðarskyni
geti verið óljós og verði staðgöngumæðrun í
velgjörðarskyni heimiluð, verði erfiðleikum
bundið að fylgjast með því að ekki sé verið að
gera það í hagnaðarskyni.
Á sem sagt ekki að leyfa þetta vegna þess
að einhverjir gætu brotið lögin? Samkvæmt
sömu röksemdarfærslu ættum við væntan-
lega að hætta að greiða atvinnuleysisbætur
vegna þess að til er fólk sem misnotar þær.
Það verða alltaf einhverjir sem eru vísir til
að fara á svig við lög og reglur. En við getum
ekki og megum ekki láta þessa „einhverja“,
sem við vitum ekki hverjir eru eða hversu
margir þeir eru, ráða ferðinni. Og ef einhvers staðar er
hægt að hafa eftirlit með ferli á borð við staðgöngumæðr-
un, þá er það hér, í rúmlega 300.000 manna þjóðfélagi.
Það er nefnilega allt annað að framkvæma í hagnaðar-
skyni eða af einskærum mannkærleika. Hið síðarnefnda
fyrirfinnst nefnilega ennþá og er víða ástundað. Vonandi
er samþykkt ályktunarinnar ekki merki um að Vinstri
græn hafi misst trúna á gæsku mannkynsins.
Að vera á móti staðgöngumæðrun á ekkert skylt við
femínisma. Ein af grunnstoðum þeirrar hugmyndafræði
er nefnilega að konur eigi að ráða yfir eigin líkama.
annalilja@mbl.is
Anna Lilja
Þórisdóttir
Pistill
Munurinn á velgerð og viðskiptum
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Skúli Hansen
skulih@mbl.is
F
yrstu umræðu um frum-
varp Árna Páls Árna-
sonar, formanns Sam-
fylkingarinnar,
Katrínar Jakobsdóttur,
formanns Vinstri grænna, og Guð-
mundar Steingrímssonar, formanns
Bjartrar framtíðar, til breytinga á
breytingarákvæði stjórnarskrár-
innar lauk sl. miðvikudagskvöld.
Verði umrætt frumvarp að lög-
um þá bætist við stjórnarskrána
bráðabirgðaákvæði til ársins 2017
um að þrátt fyrir ákvæði 1. mgr. 79.
greinar stjórnarskrárinnar verði
hægt að breyta stjórnarskránni á
þann hátt að 3/5 hlutar þingmanna
samþykki frumvarpið á þinginu en
síðan þurfi frumvarpið að vera sam-
þykkt í þjóðaratkvæðagreiðslu með
3/5 hlutum greiddra atkvæða. Sam-
kvæmt frumvarpinu skal þjóðar-
atkvæðagreiðslan fara fram í fyrsta
lagi sex mánuðum og í síðasta lagi
níu mánuðum eftir að Alþingi sam-
þykkir viðkomandi stjórnarskrár-
breytingar. Loks skulu breyting-
arnar staðfestar af forseta innan
tveggja vikna og teljast þær þá gild-
ar.
Umdeilt fyrirkomulag
Í 1. mgr. 79. gr. núverandi
stjórnarskrá skulu tillögur til breyt-
inga eða viðauka stjórnarskránni
hljóta samþykki meirihluta Alþingis.
Nái breytingatillaga samþykki ber
að rjúfa þing þá þegar og stofna til
almennra þingkosninga að nýju. Hið
nýja þing þarf síðan að samþykkja
tillöguna óbreytta, þá skal hún stað-
fest af forseta og að því loknu telst
hún gild sem stjórnskipunarlög.
Í grein sinni um endurskoðun
stjórnarskrárinnar, sem birtist í
Tímariti lögfræðinga árið 1977,
gagnrýnir Gunnar G. Schram heit-
inn lagaprófessor þetta fyrir-
komulag og bendir á að til greina
komi að taka upp fyrirmæli í stjórn-
arskrána um að vilji menn breyta
henni skuli breytingin fyrst hljóta
samþykkis Alþingis en síðan skuli
leggja hana í þjóðaratvæði.
Gagnrýni Gunnars byggist m.a.
á því að mjög fyrirhafnarmikið sé að
koma fram stjórnarskrárbreyt-
ingum með þessum hætti enda þurfi
þá að bæði að rjúfa þing og boða til
nýrra kosninga. Þá sé erfitt að sjá að
stjórnarskrárbreytingar leiði óhjá-
kvæmilega til þess að allir þingmenn
missi umboð sitt og kjósa þurfi nýtt
þing. Einnig benti Gunnar á að eng-
in trygging væri fyrir því að viðkom-
andi stjórnarskrárbreyting yrði lyk-
ilmálið í kosningunum sem fylgdu
þingrofinu. „Heldur er hitt líklegra
að þar beri hæst hinar venjulegu
þrætubækur stjórnmálanna,“ segir í
grein Gunnars.
Óvíst er hvort frumvarp for-
mannanna þriggja nær í gegnum
þingið. Þannig munu þingmenn
Sjálfstæðisflokksins ekki styðja til-
löguna eins og hún liggur fyrir að
sögn Bjarna Benediktssonar, for-
manns Sjálfstæðisflokksins. „Við
höfum verið á þeirri skoðun að það
sé óskynsamlegt að gera það auð-
veldara að breyta stjórnarskránni
núna,“ segir Bjarni. Þá mun frum-
varpið ekki heldur njóta stuðnings
Framsóknarflokksins, en aðsögn
Gunnars Braga Sveinssonar, þing-
flokksformanns Framsóknar-
flokksins, munu þing-
menn flokksins ekki
styðja frumvarpið eins
og það er nú.
Deila um breytingar
á breytingarákvæði
Lýðveldishátíð Myndin er tekin við stofnun lýðveldisins á Þingvöllum.
„Hugsunin á bak við þetta
ákvæði er að þjóðin hafi þarna
að þessu leyti aðkomu, þótt með
óbeinum hætti sé, að stjórnar-
skrárbreytingum,“ segir Sig-
urður Líndal, prófessor emer-
itus, aðspurður hver sé upphaf-
lega hugsunin að baki 1. máls-
grein 79. greinar núverandi
stjórnarskrár.
Að sögn Sigurðar
felur þingrofið í sér
hættu á að kosning-
arnar sem því fylgja
muni mögulega
snúast um
önnur mál
en sjálfar
stjórnar-
skrár-
breyting-
arnar.
Þjóðin komi að
breytingum
HUGSUNIN AÐ BAKI 79. GR.
Sigurður Líndal
Morgunblaðið/Jón Sen