Morgunblaðið - Sunnudagur - 14.04.2013, Blaðsíða 14

14 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14.4. 2013
Þ
að er óhjákvæmilegt
þegar Hrafn Gunn-
laugsson er heimsóttur
að spyrja þennan
þekkta kvikmyndaleik-
stjóra hvort hann ætli sér að gera
fleiri kvikmyndir. „Það getur vel
verið, en sú mynd yrði að koma að
innan,“ segir Hrafn. „Það væri
reyndar vegleg ögrun að gera
kvikmynd sem gerðist á tímum
ásatrúarinnar, búa til mannlegt
samfélag undir augliti Óðins og
Þórs þar sem fóstbræðralagið var
æðst skuldbindinga, og eins á ég
eftir að gera rómantíska ástar-
mynd, og pólitíska mynd um an-
arkismann eins og ég sé hann.
Óvæntir atburðir stöðvuðu mína
kvikmyndagerð á sínum tíma um
sinn. Ef sonur minn Aron hefði
ekki komið óvænt til sögunnar á
Kúbu – þá væri ég trúlega búinn
að gera einhverja af þessum
myndum. En það var mitt val að
vilja fá Aron til Íslands og láta
hann vaxa úr grasi hér og um leið
að gerast sjálfur það sem næst
gengur að vera einstæð móðir.
Á seinni árum hefur því verið
stungið oftsinnis að mér að koma
aftur til Svíþjóðar og gera þar
myndir en ég hef ekki viljað rífa
Aron úr því umhverfi sem hann er
í hér á Íslandi. Hann er tvítyngd-
ur og er að festa rætur á Íslandi
svo það væri mikill ábyrgðarhluti
að flytja með hann aftur til út-
landa og ekki vil ég fara frá hon-
um.“
Ránið á Besta flokknum
Þú býrð hér í Laugarnesinu og
gerðir á sínum tíma mynd um
skipulagsmál í Reykjavík og kaust
Besta flokkinn. Hvernig finnst þér
sá flokkur hafa staðið sig?
„Það er eins og Besta flokknum
hafi verið rænt af embættis-
mannakerfinu. Þessir góðviljuðu
krakkar hafa látið hafa sig út í að
moka flórinn eftir fyrri valdhafa
með miklum látum, og til að
lækka hallann svokallaða á borg-
arsjóði, hafa þau hækkað kostnað
fjölskyldufólks í borginni og gert
þjónustu við almenning dýrari, öf-
ugt við það sem að var stefnt á
stefnuskrá. Eins vildi Besti flokk-
urinn skyndilega rétta hallann á
Orkuveitu Reykjavíkur með látum,
– vanda sem aðrir höfðu búið til.
Svona mætti nefna ótal dæmi, þar
sem manni finnst nánast þessir
krakkar hafa verið plataðir.
Auðvitað hafa verið gerðir ein-
staka fallegir og elskulegir hlutir í
tíð þessa Besta flokks, en um leið
virðist embættismannakerfið vera
svo þungt og yfirþyrmandi fyrir
þessa krakka að þau ráða ekkert
við það, og enn síður hina póli-
tísku refi.
Ég er sammála Jóni Gnarr um
að Reykjavík megi vera skemmti-
legri, það er kannski meginvanda-
mál borgarinnar hvað hún er oft
grá og drungaleg. Ég sendi tillögu
til fyrirbærisins Betri Reykjavík
um að styttan af Ingólfi Arnarsyni
yrði merkt og lýst upp, eins og
flestar þjóðir myndu gera við slíkt
mónúment. Þessi hugmynd fékk
góðar undirtektir hjá þátttak-
endum á Betri Reykjavík og ég
eignaðist vopnabróður í Benóný
Ægissyni, en þessi tillaga var að
þvælast óendanlega lengi í kerfinu.
Loks fékk ég bréf frá því sem mig
minnir að nefnist Menningar- og
ferðamálanefnd borgarinnar og
þar var mér tilkynnt að hug-
myndin hefði verið tekin út af
Betri Reykjavík þar sem styttan
af Ingólfi Arnarsyni væri ekki
eign Reykjavíkurborgar heldur
hefði Iðnaðarmannafélagið gefið ís-
lensku þjóðinni styttuna á sínum
tíma og hún heyrði því undir ríkis-
valdið. Við Benóný höfum skrifað
Ólafi Ragnari Grímssyni forseta
bréf því hann virðist eina raun-
verulega virka ríkisvaldið og beðið
hann um að gera eitthvað fyrir
þennan fyrsta Reykvíking. Von-
andi svarar hann okkur fyrr en
síðar.
En svo haldið sé áfram að ræða
skipulag, hvað Arnarhól varðar er
spurning hvort ekki megi lagfæra
hólinn og gera hann að því sem
hann er æ meir að verða; sem er
áhorfendastúka fyrir atburði hand-
an Kalkofnsvegar og hafa þar hið
varanlega lista-útisvið Reykjavíkur
– byggja varanlegt svið, eins og
gert var á 200 ára afmæli borg-
arinnar.
Ég er að vona að það rætist úr
Besta flokknum þetta síðasta ár
og það væri gaman að sjá þessa
krakka nota tækifærið og skilja
eftir mark sitt á borginni, sem
þyrfti ekki að vera dýrt. Hvað
með Árbæjarsafnið í Hljóm-
skálagarðinn? Þótt ekki væri nema
eitt hús – bara að byrja! Auglýsa
byggingalóðir í eyjunum – Viðey
og Engey? Það er ekki víst að það
komist aftur svona skemmtilegir
æringar í stjórn þessarar borgar.“
Bland kynslóðanna
Snúum okkur að sjálfum þér og
atburðum er varða þitt líf. Móðir
þín Herdís Þorvaldsdóttir leikkona
lést nýverið. Hvernig minnistu
hennar?
„Hún var mikið orkuver og
kröfuharður harðjaxl og mér
fannst kannski ekki alltaf auðvelt
að vera sonur hennar, enda enginn
leikur að ala mig upp. En hún átti
til örlátt hjarta og yfirþyrmandi
umhyggju um leið. Svo mýktist
hún með árunum, eins og ég hef
reyndar líka gert. Það er ótrúlegt
hvað maður getur orðið meyr út
af litlu tilefni þegar aldurinn fær-
ist yfir mann, og tekið tittlingaskít
nærri sér.
Nú þegar mamma er farin
finnst mér eins og ég hafi misst
ákveðið jarðsamband. Ég spyr mig
æ oftar: Hvert fer maður? Til
hvers var allt þetta grín? Er þetta
bara DNA-sýran á einkaferðalagi í
gegnum kynslóðirnar að gera sín
prívat experiment? Er til einhver
framþróun? Ég hef ekki komist að
neinni niðurstöðu, en þegar ég
horfi í kringum mig og sé hvernig
aldurinn hefur farið með fólk þá
er kannski eitt sem ég óttast mun
meir en dauðann, og það er að
deyja en geta ekki dáið. Ég hef
séð menn sem hafa raunverulega
verið dánir en ekki fengið að
deyja og haldið áfram að lifa þrátt
fyrir að vitundarlífið væri löngu
farið. Þá hef ég hugsað: Ef við
förum til himna eftir dauðann,
hvernig birtumst við þá á himn-
um? Birtumst við eins og við vor-
um þegar við vorum best á okkur
komin eða eins og skarið sem við
vorum þegar við kvöddum? Ég
hallast æ meir að því að lífinu
ljúki bara eins og skemmtilegri
skáldsögu eða bíómynd. Og mað-
urinn hafi skapað Guð í ólíkum
myndum, en Guð ekki manninn.
Ég er líka orðinn forvitnari um
forfeður mína. Hópur af ættinni
hefur á seinni árum tekið sig sam-
an og farið á slóðir forfeðranna í
Norðvestur-Ítalíu þaðan sem
amma mín, Ellen Sveinsson, kona
Þórðar á Kleppi, var ættuð. Árið
2006 eða 2007 fórum við 30 manna
hópur í rútu upp í þessi fjallaþorp.
Sum þessara þorpa eru það af-
skekkt að þau hverfa vegna nú-
tímans, það er eiginlega enginn
orðinn eftir. Fáeinum árum síðar
var svo farið á þýskar slóðir og
enn aftur á danskar slóðir og til
að reka botninn í þetta verður í
vor farið til Frakklands þar sem
hægt er að finna legsteina með
nöfnum löngu liðinna ættingja.
Þessar ferðir eru kallaðar Klepp-
araferðir en afi Þórður var yf-
irlæknir á Kleppi. Það er geysi-
lega skemmtileg lífsreynsla að
koma á slóðir forfeðranna og mað-
ur fer að hugsa um hið kynlega
bland kynslóðanna. Sennilega er
þessi ástríðufulla taug sem er í
ættinni komin frá Ítalíu og Frakk-
landi.“
Ábyrgur fyrir mannslífi
Svo er kúbverska blóðið í Aroni
syni þínum.
„Aron býr yfir þeim eiginleika
sem við Íslendingar höfum að
mörgu leyti glatað, sem er að
kunna að gleðjast. Ég, sem var al-
veg búinn að týna hæfileikanum
að geta glaðst, varð allt í einu full-
ur af lífsgleði og orku þegar ég
fékk þennan hlýja og lífsglaða
dreng í fangið. Ég held að Aron
hafi fært mér meiri þolinmæði og
ég skynjaði gleði með honum sem
ég hafði aldrei skynjað áður. Það
var um leið þessi yndislega tilfinn-
ing að vera ábyrgur fyrir manns-
lífi sem ég var með í höndunum.
Ég var oft í barnapíuvandræðum,
Mýkist
með
árunum
HRAFN GUNNLAUGSSON RÆÐIR Í VIÐTALI UM KVIK-
MYNDIR, SKIPULAGSMÁL, LÍF OG DAUÐA OG GLEÐINA
SEM FYLGIR ÞVÍ AÐ VERA ÁBYRGUR FYRIR MANNSLÍFI.
Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrun@mbl.is
*Ég held að Aron hafi fært mér meiriþolinmæði og ég skynjaði gleði meðhonum sem ég hafði aldrei skynjað áður.
Svipmynd