Morgunblaðið - Sunnudagur - 01.09.2013, Blaðsíða 49

afleiðing af því að hún hefði bjargað þeim.
„Lögreglan vildi ekki skipta sér neitt af
þessu. Málið var ekki rannsakað og morðingj-
ans, eða morðingjanna, ekki leitað.“
Kalli segir að enginn hafi þorað að bera
kennsl á gömlu konuna. Hann og einn félagi
hans hafi því gert það. Ættbálkurinn hefur
sérstakar hefðir í kringum andlát og til þess
að hægt væri að jarða gömlu konuna þurfti
elsti sonur hennar að koma í bæinn. Sem fyrr
vildi enginn koma nálægt þessu af ótta við
bölvun. „Við félagi minn sóttum því soninn og
við liðsinntum honum sem kristniboðar. Þótt
við værum ekki sammála þessum siðum
bauðst félagi minn, Arkarich, sem er yfir
lestrarstarfinu í kirkjunni, til að hjálpa honum
við allt sem þyrfti að gera án þess þó að hann
tæki þátt í fórnarathöfnum sem væru í kring-
um þetta. Hann sagðist vera óhræddur við að
hjálpa honum þar sem hann liti svo á að lík-
ami konunnar væri bara skelin. Hann tryði á
Jesú og hefði ekkert að óttast. Hann aðstoð-
aði því soninn við að gera það sem þurfti að
gera til að jarða móður hans, meðal annars
við að fjarlægja af henni skartgripi, raka hana
og taka gröfina.“
Málin að leysast, eða hvað?
Þremur dögum síðar kom fólk frá SOS barna-
þorpunum að sækja drengina. Þá hljóp snurða
á þráðinn. Þrátt fyrir að Kalli væri með stað-
festingu á því að SOS barnaþorp í Eþíópíu
tæki við drengjunum gaf konan sem var yf-
irmaður heilsugæslunnar ekki leyfi fyrir því
að þeir yrðu teknir af svæðinu. „Hún sagði að
ég gæti þess vegna verið að fara með dreng-
ina til að taka úr þeim líffærin og selja þau í
varahluti. Bæjarstjórinn var á fundinum og
sagði: Þú ert að tala um hann Kalla. Hann
hefur verið hjá okkur samtals í fjögur ár og
núna er hann hér af þeirri einu ástæðu að
hann vill hjálpa okkur. Hann stelur ekki neinu
barni.“ En hún stóð fast á sínu. „Ég sagði þá
að þetta væri ekkert mál. Hún væri æðsti
yfirmaður og réði. Ég kæmi því bara með
drengina til hennar. Það tók hún ekki í mál
og sagði þá fara á heimavist en ég sagði það
ekki koma til greina. Ég væri með bréf þar
sem nafn mitt kæmi fram og ég bæri ábyrgð
á drengjunum. Meðan ég væri þarna bæri ég
lagalega ábyrgð á þeim. Þar sem hún vildi
ekki leyfa mér að fara með þá í SOS barna-
þorpið færi ég heim og skrifaði bréf um að
hún tæki persónulega ábyrgð á drengjunum
því enginn annar en hún vildi stöðva þetta. Þá
allt í einu áttaði hún sig á því að ef drengirnir
kæmu til hennar fylgdi bölvunin með og það
gat hún ekki hugsað sér. Hún sagðist því
samþykkja þetta ef ég lofaði því að þeir yf-
irgæfu ekki Eþíópíu.“ Loks var skrifað undir
nauðsynlega pappíra og gengið frá málinu.
Tregafull kveðjustund
Nokkrum dögum síðar kvaddi Kalli þá Ísak
og Samúel. Hann segir mörg tár hafa fallið
við kveðjustundina en það hafi verið tár þakk-
lætis. „Það var magnað að hugsa til þess að
drengirnir ættu nú von um menntun, framtíð
og nýtt líf. Nokkuð sem hefði ekki átt að vera
mögulegt miðað við allar aðstæður. Þeir höfðu
ekki átt sér neina lífsvon.“ Nokkrum vikum
seinna þegar Kalli var á leiðinni heim til Ís-
lands kom hann við í barnaþorpinu og fékk að
hitta þá bræður. „Ég stoppaði þarna í tvo,
þrjá daga og heimsótti þá á hverjum degi.
Þetta kerfi sem SOS barnaþorpin eru með er
alveg frábært. Það var stórkostlegt að sjá
húsið sem þeir bjuggu í og aðstæðurnar. Allt
var til fyrirmyndar.“ Kalli segir það ómet-
anlegt að hafa getað kvatt þá Ísak og Samúel
vitandi að þeir væru í öruggu skjóli og að
mörgu leyti komnir í höfn. Bræðurnir verða í
SOS barnaþorpinu þar til þeir verða orðnir
stúdentar, fimmtán eða sextán ára gamlir.
Hafði ekkert að óttast
Kalli segist aldrei hafa verið hræddur á með-
an á öllu þessu stóð. „Ekki eitt augnablik. Það
var örugglega vegna míns bakgrunns og hvað-
an ég kem. Ég á vini og samstarfsfélaga sem
eru Eþíópar. Ég hafði heldur ekkert að óttast
frá samfélaginu. Allir voru svo fegnir því að
ég væri tilbúinn að taka þetta skref; að taka
drengina að mér burt af svæðinu. Margir
spurðu hvort ég hefði ekki verið hræddur við
bölvunina en ég hafði ekkert að óttast hvað
hana snerti.“
Kalli segir þessa mögnuðu lífsreynslu vera
kristniboðið í hnotskurn. „Fólkið úr ætt-
bálknum horfði á okkur sem bjuggum þarna á
lóðinni umgangast drengina og spurði hvað
við hefðum sem þau hefðu ekki. Hvers vegna
við þyrðum að snerta við bölvuninni? Við vor-
um algjörlega óhrædd. Við héldum á drengj-
unum, sýndum þeim kærleika og gáfum þeim
að borða. Ef til vill er búið að sá dálitlu fræi
innra með þessu fólki með raddleysingjunum,
tveimur litlum drengjum sem átti að svipta
framtíðinni.“
Gat ekki annað en snúið aftur
Kalli segir að hefði hann ekki verið í Eþíópíu
á þessum tíma hefði enginn kristniboði verið á
staðnum til að hjálpa gömlu konunni. Staða
drengjanna hefði þá verið vonlaus. „Það hefði
enginn annar en kristniboði getað bjargað
drengjunum, því það eru engir aðrir á staðn-
um. Ferðamennirnir koma í mýflugumynd í
nokkra klukkutíma. Aðrir ekki. Á hverju ein-
asta ári deyja tugir barna í Suður-Ómo í Eþí-
ópíu út af vanþekkingu og vantrú. Ég get
ekki sagt að þetta komi mér ekki við. Þess
vegna gat ég ekki annað en snúið aftur. Þetta
fór á besta veg og allt gekk upp þótt það hafi
verið erfitt. Þegar ég horfi til baka finnst mér
þetta samt ekki hafa verið neitt erfiði eða um-
stang þótt ég hafi vissulega upplifað það
þannig á meðan á því stóð. Ég var bara á
réttum stað á réttum tíma.“ Kalli segir fólk
hafa áttað sig á því að þetta snerist um líf og
dauða. „Þetta var aldrei spurning um það
hvort börnin væru skírð eða í kirkjunni. Þetta
snerist einfaldlega um að bjarga lífi tveggja
barna. Það varð líka afskaplega skýrt í huga
fólks að kirkjan og kristniboðastarfið voru
ekki að sækjast eftir einu eða neinu, heldur
einfaldlega að taka þátt. Og hjálpa.“
Trúin besta svarið
Kalli er trúaður maður og hann segir að eitt
besta svarið sem færa megi frumstæðu sam-
félagi eins og Eþíópíu sé kristin trú. „Vegna
þess að þar kemur nýtt afl, nýr máttur sem
ýtir þessum illu öndum sem þeir trúa á al-
gjörlega til hliðar. Þar kemur inn máttur sem
er æðri en allt þetta og þeir geta leyft sér að
hugsa að þeir þurfi ekki að framfylgja þessum
hefðum. Þá allt í einu hefur fólk val. Vil ég
gera þetta til þess að heiðra menninguna eða
vil ég sleppa því? Og þótt ég sleppi því þá
hefur það engar afleiðingar. Það gerist ekkert
hræðilegt.“
Spurður um hvað starf kristniboðans gangi
út á segir Kalli að í Eþíópíu og Keníu skipi
fræðsluhlutverkið stærstan sess. „Einnig að
veita eþíópísku leiðtogunum á stöðunum
stuðning. Það þarf að byggja upp heilsugæslu,
skóla og innviði samfélagsins. Kristniboða-
starfið felur líka í sér gríðarlega öflugt heilsu-
gæslustarf þótt það hafi ekkert beint með
boðunina að gera. Þarna er til dæmis litið á
sjúkdóma sem bölvun. Malaría er mjög út-
breidd og tekur mörg mannslíf á þessu svæði.
En það er þó ekki malarían sjálf sem drepur.
Þegar barn veikist er reynt að fæla þennan
illa anda úr því með því að gefa því ekki vatn
að drekka. Svo skrælnar barnið bara upp og
deyr. Það skrifast á malaríuna en er í raun
hliðarverkun af menningunni. Á meðan við í
kristniboðinu segjum að fólk geti svo sem
fórnað geitinni og smurt barnið með blóðinu
úr henni en það verði líka að gefa því töfl-
urnar sem það þarf og vatn. Á þennan hátt
teygjum við okkur inn í þetta samfélag og
gerum það á þeirra forsendum. Það þýðir
ekkert að koma með sömu lausnir og svör og
á Íslandi, því við þurfum að fylgja þeirra
reglum. Við verðum að fara leiðirnar sem þeir
þekkja. Fræðslan þarf að vera á þeirra for-
sendum en ekki okkar. Margir gagnrýna
kristniboðshreyfinguna fyrir að eyðileggja
aðra menningarkima, en ég fullyrði að þær
raddir heyrast undantekningalaust frá fólki
sem veit ekki um hvað það er að tala.“
Þetta kemur okkur við
Kalli segir fáa staði jafn gefandi en á sama
tíma krefjandi og Eþíópíu. „Maður er í
vinnunni 24 tíma á dag, jafnvel þegar maður á
að vera í fríi. En þarna úti fæ ég tækifæri til
að breyta einhverju – hafa áhrif. Við hjónin
ættleiddum eitt sinn rúmlega 100 ára gamlan
mann. Sonur hans fór svo illa með hann. Það
kostaði ekki mikið að gefa honum að borða og
hitta hann í hverri viku en það var gefandi og
gleðiríkt að hitta hann og sjá að allt væri í
lagi. Hér heima ætlast ég til þess að Féló og
samfélagið sjái um hlutina, ekki ég. Þarna úti
er engin félagsleg þjónusta. Við á Íslandi er-
um orðin svo góðu vön og kröfuhörð. Við
þurfum að hugsa aðeins út fyrir okkar sjón-
deildarhring. Börn eru misnotuð af ferða-
mönnum sem koma til Eþíópíu. Börn deyja á
hverjum degi vegna vanþekkingar og ómenn-
ingar. Við getum ekki sagt að þetta komi okk-
ur ekki við. Á meðan við sitjum hér og tölum
saman eru eitt til tvö börn að deyja.“ Það má
glöggt heyra að Kalla er djúpt niðri fyrir er
hann segir þetta – og hann strýkur burt tár.
„Það er ekki hægt að segja að þetta komi
manni ekki við.“
Samúel og Ísak eru hraustir og duglegir strákar sem dafna vel.
Almaz er SOS móðir þeirra Ísaks og Samúels
og búa þeir hjá henni í barnaþorpi í Eþíópíu.
Ísak litli var ekki mikill um sig þegar þeim bræðr-
um var komið í öruggt skjól aðeins fjögurra daga.
* Daginn eftir að Ísak og Samúel voru skírðir sagð-ist amman verða að fara burt. Sama kvöld varhún myrt. Kalli segir engan hafa staðfest að morðið á
henni tengdist drengjunum en þó hafi verið talað um að
þetta væri afleiðing af því að hún hefði bjargað þeim.
Morgunblaðið/Styrmir Kári
1.9. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 49