Morgunblaðið - Sunnudagur - 16.11.2014, Blaðsíða 36

Þegar menn tóku að kaupa bíla að nýju fyrir stuttu eftirnokkurra ára hlé kom eflaust mörgum á óvart hve miklarframfarir hafa verið á því sviði á síðustu árum, bílar eru
öruggari, hljóðlátari og miklu sparneytnari. Svo eru þeir líka
mun tæknilegri sem helst í hendur við aukna tölvuvæðingu
þeirra. Lykillinn að aukinni sparneytni er nefnilega tölvustýring
í nútímabílum, tölvur sem sérhannaðar eru til að stýra elds-
neytisgjöf og eru kannski ekki mjög öflugar, flestar væntanlega
ekki nema 40 til 100 Mhz, sem er ekki mikið miðað við borð-
og fartölvur, en bíltölvur keyra líka minni forrit, þó flókin séu.
Með tímanum hafa svo aksturstölvur
orðið öflugri en einnig hafa fleiri tölv-
ur bæst við í bílana, en þær skipta
tugum í nýjum bílum, gætu verið á
fjórða eða fimmta tug, sem
hver hefur sitt sér-
staka hlutverk.
Auk þess að
fylgjast með
brennslunni er
sífellt algeng-
ara að bílar séu þannig útbúnir að þeir
vakta bremsurnar og fylgjast með hegð-
un ökumannsins, aukinheldur sem alls-
kyns skynjarar og myndavélar eru til
þess fallnar að fækka óhöppum og tryggja
öryggi. Gott dæmi um þetta er Tekna-
útfærslan á nýjum Nissan X-Trail, þar sem
skynjarar ýmiskonar og fjöldi myndavéla gefa
forsmekkinn að því sem eflaust verður staðalbúnaður í
flestum bílum á næstu árum.
Í miðju mælaborðinu á Nissan-jepplingunum, Juke, Qashqai,
X-Trail og Pathfinder, er 7" snertiskjár, alla jafna notaður fyrir
útvarp, símatengingu, USB-lykil og viðlíka og leiðsögukerfi sem
fylgir með og er með íslenskum kortum og bakkmyndavél, en
hann kemur aðallega að gagni þegar myndavélar eru virkjaðar.
Ekki skortir myndavélarnar; ein er að framan, tvær á hlið-
unum, ein undir hvorum spegli og tvær að aftan, önnur bakk-
myndavél ofan við númeraplötuna, en hin undir vindskeiðinni. Í
skjánum í mælaborðinu má svo sjá afrakstur vélanna – hægt er
að skipta skjánum svo að annarsvegar sést mynd úr bakk-
myndavélinni, en til hliðar er svo mynd af því sem er að sjá
umhverfis bílinn eins og horft sé á hann að ofan. Þó eðlilega
nái ekki vélarnar að sýna langt frá bílnum þá er það nógu
langt til að geta varað sig á fyrirstöðum og ójöfnum ef út í
það er farið. Að því sögðu þá eru enn blindhorn þegar komið
er mjög nærri bílnum, ef einhverju er stillt upp við framhorn
hans vinstra eða hægra megin sést það ekki þegar kveikt er á
vélunum. Til viðbótar við þetta eru svo fjarlægðarskynjarar í
stuðurum sem gefa frá sér hljóð þegar bíllinn nálgast eitt-
hvað um of.
Nissan er ekki fyrst til að bjóða upp á þá tækni að bíllinn
getur komið sér í stæði sjálfur, hvort sem verið er að bakka
beint í stæði eða skjóta sér á milli bíla, leggja samsíða eða
þvert á akbraut; ég man til að mynda eftir kynningu á slíku
í Ford Focus hjá Brimborg fyrir nokkrum árum. Útfærslan
er væntanlega áþekk hjá þeim framleiðendum sem á annað
borð bjóða upp á hana, en þá ekur maður framhjá viðkom-
andi plássi til að bílinn geti metið hvort hann komist í það,
en notandi getur fínstillt það hvernig bíllinn verður í stæð-
inu áður en hann byrjar að bakka. Þegar allt er klárt
gefur bíllinn merki um að nú eigi að setja í gír og bíð-
ur síðan eftir því að honum sé gefið inn, en ökumað-
urinn stýrir inngjöf og bremsum og þarf náttúrlega
að hafa augun hjá sér.
Kerfið slekkur á sér um leið og ökumaður snertir
stýrið, til að tryggja að ökumaður geti hvenær sem
er gripið inn í ferlið, en það lætur líka af stjórn-
inni ef hraði fer yfir 7 km á klst. Til að stýra bíln-
um rétta leið notar bíllinn myndavélarnar, en líka
skynjarar, sex í framstuðaranum og fjórir í afturstuð-
aranum, sem senda frá sér hljóðbylgjur á tíðni sem
eyrað nemur ekki.
Myndavélarnar gagnast við fleira, því þær fylgjast sí-
fellt með umhverfinu og láta vita með ljósmerki ef ein-
hver er að taka framúr manni og eins taka þær myndir af
umferðarmerkjum og sýna til að mynda strax þegar leyfileg-
ur hámarkshraði breytist. Einnig láta þær vita ef farið er yf-
ir miðlínu eða kantlínu, vara við ef maður er að fara að
svína fyrir einhvern og svo má telja. Hægt er að slökkva á
þessum öryggiskerfum ef vill. Þess má geta að bakk-
myndavélin sýnir ekki bara gaumlínur, heldur sést líka á
skjánum hvert bíllinn stefnir miðað við það hvernig lagt er á
hann.
Í bílnum er líka svonefnt ESP-kerfi sem er rafeindastýrður
stöðugleikabúnaður, stundum kallað skriðvörn eða spólvörn,
neyðarhemlun sem grípur inní á ögurstundu, aukinheldur sem
hugbúnaður í tölvu bílsins, Active Trace, aðstoðar í beygjum
með því að fínstilla bremsur fyrir hvert hjól. Bíllinn bregst
líka við ef stýrið hefur ekki verið hreyft mjög lengi á akstri,
enda getur það bent það til þess að viðkomandi sé dottandi.
Myndavélakerfi er í grunnbílnum, X-Trail Accenta, sem
kostar frá 5.590.000 kr. eftir útfærslu, en hugbúnaður til að
leggja í stæði og blindhornsviðvörun í þeim sem ég skoðaði,
beinskiptum fjórhóladrifnum X-Trail Tekna með 1598 cc dís-
ilvél sem kostar 6.790.000.
TÖLVUVÆDDUR X-TRAIL
TÖLVUVÆÐING BÍLA ER EKKI BARA LYKILL AÐ ELDSNEYTISSPARNAÐI HELDUR EYKUR HÚN LÍKA ÖRYGGI ÖKUMANNS OG FARÞEGA MEÐAL ANNARS
MEÐ ÞVÍ AÐ FYLGJAST MEÐ BREMSUM OG STÝRINGU. BÍLTÖLVUR GETA LÍKA FYLGST MEÐ ÞVÍ SEM GERIST Í KRINGUM BÍLINN, EINS OG SJÁ MÁ Í NÝJUM
NISSAN X-TRAIL, ÞAR SEM BÍLLINN VAKTAR UMHVERFI SITT OG HNIPPIR Í ÖKUMANNINN ÞEGAR ÞÖRF KREFUR.
* X-Trail er í þremur útfærslum, Accenta,Accenta Plus 2 og Tekna. Ýmislegur aukabún-
aður er í Tekna-útfærslunni auk myndavéla og
skynjara, til að mynda 7 sæti, rafdrifin sóllúga,
LED-aðalljós, leðursæti, rafdrifið ökumannssæti
með mjóbaksstuðningi, 19" álfelgur, lykillaust
aðgengi, þakbogar og rafdrifin opnun á aft-
urhlera.
* Í bílnum (og í Nissan Juke, Qashqai og Pat-hfinder) er svonefnt Nissan Connect-kerfi sem
tengist snjallsímum yfir Bluetooth. Viðkomandi
sími er paraður við kerfið og þá hægt að taka við
símtölum og hringja, fletta upp símanúmerum
o.s.frv. (Ekki er hægt að nota iPhone nema með
því að tengja hann við kerfið með snúru, enda
styður iPhone ekki Bluetooth-tengingar.)
Græjan
ÁRNI
MATTHÍASSON
* Fræðilega séð er hægt að tengjast not-endagátt fyrir Nissan-eigendur og sækja þar forrit
sem birtast myndu á upplýsingaskjánum, Face-
book og Google eru víst til og fleiri munu bætast
við. Fræðilega, segi ég, vegna þess að mér hefur
ekki tekist að gera það í margar vikur - kemur
alltaf upp kerfisvilla hjá Nissan í Danmörku („Int-
ern serverfejl“ sem þýðir: „Við erum lúðar“).
Græjur
og tækni
AFP
*Með nútímatækni er hægt að mæla blóðsyk-ur, blóðþrýsting, skrefin sem gengin eru yfirdaginn, hversu margar kaloríur eru innbyrtarog fleira með snjallsíma eða snjallarmbandi.Nú er komið á daginn að bráðum verðurhægt að mæla hvort viðkomandi er með ein-hver geðræn vandamál. Þessi tækni er aðeins
á byrjunarstigi en forvitnilegt verður að fylgj-
ast með þróun mála.
Snjallsíminn að mæla geðræn vandamál?
Bíltölvur, svonefnd ECU, eru til margs brúk-
legar eins og getið er um hér fyrir ofan, en
þær eru líka notaðar til að draga úr bílþjófn-
uðum – hægt er að nota GPS til að fylgjast
með því hvar bíllinn er staddur, koma í veg
fyrir að hægt sé að keyra hann eða draga úr
hraða. Allt svo sem gott og blessað, en hvað
ef einhver kemst inn í kerfið?
Það vakti eðlilega talsverða athygli í sumar
þegar kínverskir tölvuþrjótar náðu að brjót-
ast inn í tölvukerfi á Tesla-rafbíl þó þeir hafi
reyndar ekki náð stjórn á neinu nema læs-
ingu, ljósum, þurrkum, flautu og sóllúgu.
Þetta var þó ekki illa meint, því þrjótarnir
tóku þátt í samkeppni um innbrot inn í tölvu-
kerfi Tesla, en undirstrikar það að hættan á
því að þrjótar brjótist inn í bíla eykst eftir því
sem bílar verða tölvuvæddari.
Að þessu sögðu þá er ekki líklegt að takist
að brjótast inn í bíla sem eru á götunni í dag
eða á leið á götuna á næstunni, enda byggjast
þau tölvuinnbrot sem menn hafa sýnt á bein-
tengingu við aksturstölvurnar í bílnum, því
þær eru ekki tengdar þráðlausu neti og því
ekki hægt að komast inn í kerfið þá leið.
(Reyndar var Telsa-innbrotið í gegnum snjall-
símaforrit frá Tesla sem nota má til að sýsla
með ýmislegt og þar var öryggishola sem
menn gátu nýtt sér.) Þrátt fyrir það vekur
það augljóslega spurningar um framtíðina og
bílaframleiðendur eru við öllu búnir, sem
sést meðal annars á því að þeir hafa hrundið
af stað sérstöku verkefni um tölvuöryggi. Á
vefsetri samtaka bílaframleiðenda má meðal
annars lesa um áherslur framleiðenda á það
að þráðlaus kerfi séu aðgreind frá þeim tölv-
um sem stýra mikilvægum hlutum eins og
inngjöf, bremsum og stýri.
BÍLTÖLVUR OG TÖLVUÖRYGGI
Tölvuþrjótar á ferð
Mælaborðið á Nissan X-Trail Tekna er með 7" snertiskjá og hægt að sækja forrit með snjallsíma.