Straumhvörf - 15.01.1943, Blaðsíða 17

STRAUMHVÖRF
15.
leituðust við að koma sér upp sérað-
stöðum, og sú hreyfing hefir haldið
áfram. Séraðstaðan felur í sér, að
menn geti, innan vissra takmarka,
skammtað sér sjálfir tekjur, án til-
lits til þess, hvað talizt getur hæfilegt
frá þjóðfélagslegu sjónarmiði. Ríkis-
valdið hefir brugðizt þeirri skyldu að
koma í veg fyrir, að forréttindaöfliu
hefðu sitt fram. Að svo miklu leyti
sem það hefir ekki látið þau af-
skiptalaus, hefir það stutt þau, og í
sumum tilfellum beinlínis átt frum-
kvæðið. Það, sem sagt hefir verið um
stríðsgróðann, má orði til orðs heim-
færa upp á allar forréttindaaðstöður.
Þar er um samskonar fyrirbrigði að
ræða, eðlismunur enginn, aðeins stig-
munur. En í stríðsgróða einstakra
manna hefir forréttindapólitíkin náð
hámarki.
Orsök núverandi þjóðmálaöngþveit-
is er ekki að litlu leyti að finna í
hinu stórfellda félagslega misrétti,
sem fólgið er í því, að stríðsgróði
hefir fallið í hlut einstakra manna.
Við það hefir komizt los á allt þjóð-
líf, tortryggni milli stétta vaxið um
allan helming og þegnskapur á op-
inberum vettvangi farið út um þúfur.
Er hægt að búast við öðru en að
kröfusýki og ábyrgðarleysi færist í
aukana, þegar einstaka mönnum helzt
uppi að safna stóreignum, án þess
að hafa neitt sérstaklega til þess
unnið? Nú væri allt öðru vísi ástatt
í þjóðfélaginu, ef ríkisvaldið hefði
borið gæfu til að leggja hald á stríðs-
gróðann þegar í upphafi.
Vandamál það, sem hér hefir ver-
ið gert að umtalsefni, er eitt hið þýð-
ingarmesta, sem nú er á dagskrá,
ekki sízt vegna þess, að óhugsandi
er að hægt verði að ráða bót á nú-
verandi öngþveiti, nema byrjað verði
með ráðstöfunum, er nema burt það
ranglæti, sem fólgið er í stríðsgróða
einstakra manna.
18. jan. 1943.
„BARA VERKAMAÐUR“
Þróun atvinnulífs hlýtur ávallt að leiða til verkaskiptingar. Matið á
starfssveitunum hefir ætíð verið með ýmsu móti. Fróðlegt er t. d. að spyrja
unglinga um uppruna þeirra og störf feðra þeirra. Limaburður og orða-
lag láta að jafnaði i ljós, hvert er mat unglingsins á starfi föðurins. Svör-
in verða oft á þessa leið: „Hann er verzlunarmaður". „Hann er bóndi". „Hann
er sjómaður". „Hann er bara verkamaður". — Hér kemur á engan hátt
fram það viðhorf, hvort dyggilega eða ódyggilega sé unnið, heldur ein-
ungis, hvað er unnið. Beizkja sú eða hreykni, sem þannig skapast án giidra
ástæðna, getur valdið margskonar truflunum í þjóðlífinu. Viðhorf þessi
beina athyglinni frá nauðsyn dyggra starfa, hvar. í sveit sem einstakl-
ingarnir skipast. Okkur er nauðsyn að virða góð störf, hverjar hendur eða
hugir sem vinna þau, okkur er skylt að meta manngildi manna, hverjum
störfum sem þeir gegna.