Straumhvörf - 15.01.1943, Blaðsíða 10

8
STRAUMHVÖRF
og okkar land. Það er því í rauninni
ekkert annað en þjóðfélagslegur
glæpur, ef starfsgeta eins einasta ís-
lendings nýtist ekki fyrir eigin hand-
vömm eða þjóðfélagsins.
Aukinn skilningur á aðild og hlut-
verki sérhvers borgara annars
vegar, og aukin ábyrgð og hollusta
hans sjálfs hins vegar á að kenna okk-
ur þjóðarhlutverkið. Það hlutverk er
órjúfandi eining smæstu þjóðar
heimsins í nafni þjóðmenningar henn-
ar. Hér er ekki um neina innilokun
eða einangrunarstefnu að ræða. Hinu
verður þó ekki á móti mælt, að er-
lendu áhrifin verða jafnan eitt vanda-
mesta innanríkismál lítillar þjóðar,
nema hún standi á því fastari fótum
sátta og samlyndis.
Það eru ekki löng stökk frá
gleymdri fortíð til upptöku nýrra siða
— frá kynblöndun og innfluttum
þjóðernum til erlendrar íhlutunar og
glötunar sjálfstæðisins.
Djúprætt innbyrðis samheldni er
okkur því nauðsynlegri en öllum öðr-
um þjóðum, því við skulum gera okk-
ur það ljóst, að héðan í frá bjargar
engin fjarlægð eða einangrun því við,
er kynni að skorta á þjóðhollustu
okkar og samlyndi. Landið og sagan
geyma okkar ótvíræða og helga þjóð-
arrétt, en samheldnin ein tryggir okk-
ur hann í framtíðinni. Það væru
þungbær örlög, ef við kenndum ekki
þessa sannleiks fyrr en um seinan.
Það er því ekki eingöngu undanfar-
andi ástand í landinu, sem eggjar
lögeggjan til samlyndis og einhugs,
til þess að læra þjóðarhlutverk okkar.
Það er eigi síður sú stöðuga tor-
tímingarhætta, sem yfir minnstu þjóð
heimsins vofir, ef hún sofnar eitt and-
artak á verðinum, ef hún freistast
til að leggja sín sönnu sjálfstæðis-
og þjóðernismál á hilluna eina litla
stund, ef hún hefir ekki sjálfa sig
að ævarandi markmiði á leiðinni til
sannrar menningar.
IV.
Ungir samferðamenn! Til ykkar
beini ég sérstaklega orðum mín-
um, því ykkar er framtíðin. Þykir
ykkur ekki sem við séum fædd á
dauðum punkti í sögunni, við, sem
vaxið höfum úr grasi eftir fyrri
heimsstyrjöldina? Það var engu lík-
ara en þjóðerniskennd okkar legðist
í dvala eftir að sjálfstæðið var viður-
kennt á pappírnum.Þess vegna er það
enn ekkert annað en pappírssjálf-
stæði. Þess vegna hefir fámennasta
þjóð veraldarinnar borið vopn á sjálfa
sig í illkynjaðri sundrungu á þeim
tíma, sem hún átti, með sterkri vit-
und, að móta svip sinn meðal þjóð-
anna.
Við höfum lifað í hættulegri sjálfs-
blekkingu. Við höfum talið okkur trú
um, að við værum sjálfstæð þjóð, og
gert kröfu til annarra þjóða um að
virða það sjálfstæði. Á sama tíma
höfum við nærri gleymt uppruna
okkar og móðurmold, við höfum slitn-
að úr tengslum við fortíðina, lagt nið-
ur þjóðhætti, menningu og listir feðr-
anna. í stað þess höfum við stælt út-
lenda ómenningu í hrópandi ósam-
ræmi við eðli fólksins og svip lands-
nis, af því hún hafði á sér yfirbragð
prjálsins, en prjálið er veikasta hlið